Vekil By: meryem Date: 28 Mart 2011, 22:40:32
VEKÝL
Vekil kelimesi, Kur'an'da yirmidört yerde geçer. Tevkil ile kökteþtir. Tevkil, baþkasýna güvenmek ve onu kendi
yerine geçirmek demektir. Vekil de bu anlamla yakýndan igilidir, güvenilen ve birinin yerine geçirilen kiþi anlamýna gelir.[618]
Kur'an'da vekil kelimesi, iki biçimde kullanýlýr.[619]
1. Ýlâhi Sýfat:
Vekil kelimesi, Yüce Allah'ýn ilim ve güvenle ilgili bir özelliði olarak belirtilir. Allah'ýn vekil özelliði, Kur'an'da dört biçimde yer alýr:[620]
a. Ýyi Vekil:
Allah'ýn yeterli oluþuyla birlikte, iyi vekil olduðu da belirtilir:
"(..) Dediler ki: Allah bize yeter. O ne güzel vekildir."[621]
b. Her Þeye Vekil:
Allah'ýn yaratýcýlýðý ve peygamberi koruyuculuðuyla birlikte, her þeye vekil olduðu da anlatýlýr:
"Ýþte rabbiniz, Allah budur. Ondan baþka tanrý yoktur, her þeyin yaratýcýsýdýr. Öyleyse ona kulluk edin. O herþeye de vekildir."[622]
"Müþriklerin 'ona bir hazine indirilmeli veya yanýnda bir melek gelmeli deðil miydi?' demelerinden kalbin daralýr ve belki de sana vahyolunanýn bir kýsmýný terkedecek olursun. Sen ancak bir uyarýcýsýn. Allah her þeye vekildir."[623]
"Allah her þeyi yaratandýr. O her þeye vekildir."[624]
c. Yeterli Vekil:
Allah'a güvenilmesi, evrene egemenliði ve mü'minleri koruyuculuðundan sonra, Allah'ýn vekil olarak yeterli oluþu belirtilir:
"Onlara aldýrýþ etme. Allah'a güven, vekil olarak Allah yeter."[625]
"Göklerde olanlar da, yerde olanlar da Allah'ýndýr. Vekil olarak Allah yeter."[626]
"Benim mümin kullarým üstünde senin bir hâkimiyetin olamaz. Rabbin vekil olarak yeter."[627]
"Ýnkarcýlara ve münafýklara itaat etme. Allah'a güven. Vekil (=güvenilecek) olarak Allah yeter."[628]
d. Söylenene Vekil:
Söylenen sözlerin doðruluðunu pekiþtirici anlamda, Allah'ýn söylenenlere vekil ve þahit olduðu belirtilir:
"Babalarý 'Hepiniz halk olmadýkça onu bana getireceðinize dair Allah'a karþý saðlam bir söz vermezseniz, sizinle göndermeyeceðim' dedi. Söz verdiklerinde 'Sözünüze Allah vekildir" dedi. [629]
"Musa þöyle dedi: Bu, seninle benim aramda. Bu iki süreden hangisini doldurursam doldurayým, bir kötülüðe uðramayacaðým. Söylediklerimize Allah vekildir."[630]
e. Baþkasý Vekil Tutulamaz:
Vekil olarak Allah yettiðine göre, baþkasý vekil tutulamaz:
"Musa'ya kitap verdik. Beni býrakýp baþkasýný vekil edinmeyesiniz dîye onu Ýsrailoðullanna doðruluk rehberi kýldýk."[631]
"O, doðunun ve batýnýn Rabbidir. Ondan baþka tanrý yoktur. Öyleyse onu vekil tut."[632]
2. Ýnsani Sýfat:
Vekil sözcüðü, insanlarýn çeþitli durumlarýný anlatmak için de kullanýlýr.[633]
a. Bekçi:
Özellikle peygamberlerin, muhataplarýný zorla hidayete getirici olmadýklarýný anlatmak için "vekil" sözcüðü, bekçi anlamýnda yer alýr:
"De ki: Ey insanlar! Rabbinizden size gerçek gelmiþtir. Doðru yola giren ancak kendisi için girmiþ ve sapýtan da kendi zararýna olarak sapýtmiþtýr. Ben sizin vekiliniz (=bekçiniz) deðilim."[634]
"Rabbiniz sizi daha iyi bilir. Size dilerse merhamet eder, dilerse azap eder. Biz sizi onlara vekil olarak göndermedik."[635]
b. Sözcü:
Gerek dünya gerekse âhiret hayatýnda, Allah'a þirk koþanlarýn ve hevesine (istek ve tutkularýna) tapanlann sözcüsü olmayacaðý anlatýlýr:
"Allah dileseydi puta tapmazlardý. Seni onlara koruyucu yapmadýk, onlann vekili (=sözcüsü) de deðilsin."[636]
"Allah'ý býrakýp da dostlar edinenlerin istediklerini Allah gözetlemektedir. Sen onlara vekil (=sözcü) olmaða memur deðilsin."[637]
"Ýþte siz dünya hayatýnda onlarý (=hainleri) savunuyorsunuz, ama kýyamet günü onlarý Allah'a karþý kim savunacak veya onlarýn vekili (=sözcüsü) kim olacak."[638]
"Hevesini kendine tanrý edineni gördün mü? Ona sen mi vekil (=sözcü) olacaksýn?"[639]
c. Koruyucu:
Allah'ýn vahiy bildirimine karþý duracak birinin bulunmayacaðýný anlatýrken kullanýlýr:
"Dileseydik, and olsun ki, sana vahyettiðimizi alýr götürürdük. Sonra bize karþý duracak bir vekil (=koruyucu) de bulamazdýn."[640]
Vekil sözcüðüne, kefil anlamý da verilmiþtir. Vekil, daha geniþtir. Çünkü her kefil, vekildir, ama her vekil kefil deðildir. [641]
Görüldüðü gibi, Kur'an'da vekil sözcüðünün beþerle ilgili kullanýmý, Hz. Peygamber dahil hiçbir peygamberin bile Allah'ýn yerine iþ yapma ve vekili olma yetkisinin bulunmadýðýný açýkça gösterir. Buna göre insan, Allah'ý temsilen, siyasî egemenlik iddiasýna kalkýþamaz.[642]
[618] Râgýb el-îsfahâni, age, 834.
[619] Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayýnlarý: 146-147.
[620] Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayýnlarý: 147.
[621] Âli Ýmran, 3/173. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayýnlarý:147.
[622] En'am, 6/102.
[623] Hûd, 11/12.
[624] Zümer, 39/62. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayýnlarý: 147.
[625] Nisa, 4/81. Son bölümü için bkz. Ahzâb, 33/3.
[626] Nisa, 4/109,171.
[627] Ýsra, 17/65.
[628] Ahzâb, 33/48. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayýnlarý: 147-148.
[629] Yusuf, 12/66.
[630] Kasas, 28/28. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayýnlarý: 148.
[631] Ýsra, 17/2.
[632] Müzemmil. 73/9. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayýnlarý: 148-149.
[633] Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayýnlarý: 149.
[634] Hûd, 10/108. Benzeri için bkz. Zümer, 39/41.
[635] Ýsra, 17/54. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayýnlarý: 149.
[636] En’am, 6/107.
[637] Þûra. 42/6.
[638] Nisa, 4/109.
[639] Furkan, 25/43. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayýnlarý: 149-150.
[640] Ýsra, 17/86.
[641] Râgýb el-Isfahâni, age, 835.
[642] Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayýnlarý: 150.