Zimminin iddeti By: sumeyye Date: 24 Mart 2011, 18:27:31
Zýmmîn Ýddeti:
Zýmmînin zýmmiye olan karýsýný boþamasýndan dolayý da iddet beklenmez: Bu nikâh bahsinde de anlatýlmýþtý. Ýlgililerin tasdikinden evvel fuzulî nikahla yapýlan evlilikden boþanma dolayýsýyla da iddet beklemek gerekmez. Tasdik edilmeye talik edildiðinden dolayý, bu nikâhda nesep sabit olmaz. Bu nikâh hükmü bakýmýndan akdedilmiþ sayýlmaz. Mülkiyet ve helâllik þüphesini meydana getirmez. Hukuku muhterem olan bir döl suyunun baþkasýnýnki ile karýþmasýna mâni olmak ve neseplerin birbirlerine karýþmasýna karþý tedbir almak için, iddet beklemek vâcib olmuþtur.
Ümm-ü veledin efendisi vefat edince veya bu cariye azad edilmiþse; duruma göre ya üç hayýz veya hayýz görmeyenlerdense, üç ay iddet bekler: Zira rivayet edildiðine göre; Hz. Peygamber (sas) in ümm-ü veledi Mariye-i Kýptiyye (ra) Hz. Peygamber (sas) in irtihalinden sonra üç hayýz görerek iddet beklemiþti de, ashabdan hiç biri onun bu davranýþýný yadýrgamamýþtý. Mariye bunu ya Hz. Peygamber (sas) den naklettiði bir hadîs-i þerîfe, ya da ashabýn icmâýna dayanarak yapmýþtý ki, bunlarýn ikisi de birer Þer'î delildir.
Ömer (ra) þöyle demiþtir; 'ümm-ü veledin iddeti üç hayýz görmesidir.1 Efendisi üným-ü veled olan cariyesini bir erkekle evlendirdikten sonra vefat ederse, iddet beklemesi gerekmez. Çünkü aralarýndaki yatak baðý kocaya intikal etmiþtir. Koca boþar, cariye iddetini bekleyip tamamlar, sonra da efendisi ölürse; cariyenin yeniden iddet beklemesi gerekir. Çünkü kocasýndan kopan yatak baðý efendisine avdet etmiþtir. Efendisinin vefatýyla da bu bað ortadan kalkmýþtýr.
Þüphe ile veya fâsid bir nikâh dan sonra kendisiyle temas yapýlan bir kadýn ayrýlýk ve Ölüm halinde hayýz ile iddet bekler:
Çünkü iddet, rahmin temizlendiðini bildirmek için beklenir. Bu durumda cinsî münasebette bulunan erkek koca sayýlmadýðý için, vefat iddetini beklemek gerekmez.
Kocanýn Ölüm hastalýðýnda bâin talâk ile boþanmýþ olan bir kadýnýn iddeti, iki iddetin en uzun olanýna göre olur (Ebû Yûsuf). Ric'î talâk ile boþanýp iddet beklemekte olan bir kadýnýn kocasý ölünce, kadýn yeniden ölüme göre iddet bekler: Kocasý hasta iken karýsýný boþayýp karýsýnýn iddet müddeti zarfýnda ölürse, karýsý ona mirasçý olur.
Ebû Yûsuf dedi ki; 'bâin talâkla boþanmada bu kadýnýn iddeti, üç hayýz görmesidir. Çünkü talâk sebebiyle nikâh baðý kopmuþtur. Kadýnýn hayýz görerek iddet beklemesi gerekir. Ancak -evvelce de açýkladýðýmýz gibi- nikâhýn miras bakýmýndan eseri bakidir. Ama bu iddetin deðiþtirilmesine tesir etmez. Ric'î talâkda ise, hüküm bunun hilâfýnadýr. Çünkü ric'î talâkda nikâh her bakýmdan bakidir.
Ebû Hanîfe ile Ýmam Muhammed'e göre miras bakýmýndan nikâh baki olursa, iddet bakýmýndan haydi haydi baki olur. Çünkü iddet; üzerinde ihtiyatla durulmasý gereken bir hususdur. Bu sebeple bu durumdaki kadýnýn iddeti; iki iddetten en uzun sürelisi olmalýdýr.
Cariye ric'î talâkla boþanma sebebiyle iddet beklerken azad edilirse; iddeti, hür kadýnlarýn iddetine intikal eder. Fakat bâin talâkla boþanmýþsa, intikal etmez: Çünkü bâin talâkla deðil de, ric'î talâkla nikâh her bakýrrfdan mevcudiyetini devam ettirmektedir. Kocanýn ölmesi de bâin talâkla boþanmak gibidir.
Hayizdan kesilen bir kadýn aya göre iddet beklerken, yeniden hayýz kaný görürse, yahut bu durumdaki küçük bir kýz ay arasýnda âdet görmeye baþlarsa; bunlar hayza göre yeniden iddet beklerler:
Hayýzdan kesilen kadýn tekrar hayýz görmeye baþlarsa; onun hayýzdan kesik olmadýðýný ve iddetinin de hayýzla olacaðýný anlarýz. Bu takdirde o temizlik devresi uzamýþ kadýn gibi olur ki, hayýz görerek iddet beklemeye baþlar.
Küçük kýza gelince; bir iddeti hem ay hesabýyla hem de hayýz hesabýyla beklemesi imkânsýzdýr. Aksi halde bedel ile karþýlýðý bir araya getirilmiþ olur ki, bunu kabul edici bir hadîs-i þerif nakledilmiþ deðildir. Ve hiç bir kiþi de böyle bir þey söylememiþtir. Burada ay hesabýyla iddet beklemek mümkün olmadýðý için, hayýzla iddet beklemek mecburî hale gelmiþtir.
Ya da þöyle diyebiliriz: Aylar hayýz yerine bedel olurlar. Bedel ile maksadýn hâsýl olmasýndan evvel aslolan hayýz ile maksat elde edilebilir hale geldiði için, iddetin hayýz görerek beklenmesi vâcib olmuþtur; týpký teyemmürnlü kimsenin namaz kýlarken su bulmasý gibi...
Bir veya iki hayýz iddet bekledikten sonra hayýzdan kesilen kadmlar ay hesabýna göre yeniden iddet beklemeye baþlarlar: Bunun sebebini açýklamýþtýk. [85]
[85] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsýlî, El-Ýhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayýnlarý: 3/223-225.
Ynt: Zimminin iddeti By: Bilal2009 Date: 08 Aðustos 2020, 17:47:25
Esselamu aleyküm Rabbim bizleri ilim öðrenen kullarýndan eylesin Rabbim paylaþým için razý olsun
Ynt: Zimminin iddeti By: Sevgi. Date: 12 Aðustos 2020, 07:01:36
Aleyküm Selâm. Bilgiler için Allah razý olsun kardeþim