Reddi ilhak heyeti milliyesinin beyannamesi By: sidretül münteha Date: 22 Mart 2011, 18:39:41
Redd-I Ýlhak Heyet-Ý Milliyesinin Beyannamesi
14/mayýs/1919'da, milletimize Ýzmir'de daðýtýlan ve duyurulan beyannameyi sa hifemize alarak, yazýmýzý süslemiþ oluyoruz:
"Ey bedbaht Türk! Vilson Prensipleri unvan-ý insaniyet kâranesi altýnda senin Hakkýn gasp ve namusun yýrtýlýyor. Buralarda Rum'un çok olduðu ve Türklerin, Yunan ilhakýný memnuniyetle kabul edecekleri söylendi. Bunun neticesi olarak güzel memleketin Yunan'a uerildi. Þimdi sana soruyoruz: Rum senden daha mý çok? Yunan hakimiyetini kabule taraftar mýsýn? Artýk kendini göster, Tekmil kardeþlerin Maþatlýk'tadýr. Oraya yüzbinleýie toplan ue kahir ekseriyetini orada bütün dünya'ya göster. Burada; zengin, fakir, âlim,cahil yok. Fakat Yunan hakimiyetini istemeyen büyük bir kitle olduðunu ilân ue isbat et. Bu, sana düþen en büyük vazifedir. Geri kalma. Hüsran ue nikbet fayda vermez. Binlerle, yüzbinleýie Maþath'ða koþ ve heyet-i milliyenin emrine itaat et. "Derken; Ýstiklâl harbi kahramanlarýndan ve TBMM. Baþkanlarýndan M.Kâzým Özalp Paþa hatýratýnda o geceyi þöyle tasvir etmektedir:
".Evimizin kapýsýna gelen, memleket gençleri heyecanlý sesleriyle hay kýrýyorlardý. <vatanýný seven Yahudi maþatlýðýna (mezarlýðý) gelsin> Evde bulunan bütün kardeþlerimle beraber maþatlýða gitmek üzere ayrýlýrken, annemiz bizleri gitmeye teþvik ediyordu. Kadýn, erkek, büyük, küçük bütün izmir halký bir nehir gibi sokaklardan akýyor, aðlayarak, haykýrarak gece karanlýðýn da maþatlýða koþuyordu. Ýstila görecek bir þehrin matemi ile karýþan kor kunç bir karanlýk, ortalýða büsbütün dehþet veriyordu" Ýzmir'deki Yahudi mezarlýðýnda yapýlan müthiþ büyüklükteki protesto mitingini yâd ediyor. Nitekim 15/mayis/1919'da Ýzmir'imiz, Yunan'in kirli pençelerinin çirkin emellerine maruz kalma bahtsýzlýðýný, en mümkün zamanda kýrmaya azimli olduðunu haykýrdýðý gecenin sabahýnda iþgalle karþýlaþmýþtýr. Bu sýrada yâni 15/mayýs/191'9'da Red d-Ý Ýlhak Heyeti memleketin her tarafýna çektiði telgraf da, þöyie sesleniyordu:
"-.Ýþgal baþladý. Ýzmir ve ona baðlý yerler ayakta ve heyecandadýr. Vatan ordusuna katýlmaya, hazýrlanýnýz" Ýþgalin baþlamasýndan dört saat yirmi dakika sonra, Denizli Müftüsü Ahmed Hulusi Efendi, cihadý ilân ederek, bir mânada da Denizii'yi cihad'ýn merkezi saydýðý görülüyordu. 15/mayýs Cuma günüde bunlar olurken, Sultan Vahdeddin, M.Kemâl Paþayý kabul ediyor ve baþbaþa, dizdize yakýnlýkta bir mülakat yapýyorlar ve umumca duyulan sözîerse, Paþa! Paþa, bu kitaba yaptýðýnýz bütün iþler yazýlmýþtýr. Bundan sonra daha büyük iþler yapýp millete hizmetlerde bulunabilirsiniz, mealindeki sözler olduðu, bir çok hatýrat'ta yer aldýðý gibi, M.Kemâl Paþa'nýn beyanatlarýnda da rastlanan, ifadelerdendir.
Bu suretle 16/mayýs/1919 târihi; dünya gözüyle Halife ve Padiþah Sultan Vahdeddin ile seçilmiþ olan Mustafa Kemâl Paþa'nýn son bir araya geliþleri olur o günkü mülakat günün son mülakatý Ýdi ayný zamanda, çünkü M.Kemâl Paþa sabahleyin, Osmanlý Genelkurmay binasý olan þimdiki Ýstanbul üniversitesinde Mareþal Mustafa Fevzi Çakmak ile Arapgir'in asil evlâdý Cevad Çobanlý Paþalarý ziyaret edip vedalaþmýþ oradan babýâlî'ye gelerek, hükümet üyelerinin bazýlarýný ve bu görevin verilmesinde müessir olduðu ifade olunan dahiliye nâzýn Mehmed Ali Bey'i ziyaret ettiði görülmüþ, son mülakat Hz. Padiþahla olmuþtur. Yine ayný gün yâni 16/mayýs/1919'da Osmanlý ordularý Genelkurmay Reisi Cevad Paþa (Çobanlý)'nýn Harbiye nâzýn makamýný da uhdesinde bulunduran sadnazam Damat Ferid Paþanýn adýna orduya þöyle bir tebliði keþide olunur: "Kýt'atarýmýzýn mevkýilerini terk etmeyerek yerlerinde kalmalarý ve bir olup bitti halinde silahlarýndan tecrit gibi bir muameleye maruz kalmamalarý için, her kýt'anýn toplu, silah baþýnda ve disiplinli bir halde bulundurulmasý." gibi hususlarý ihtiva eden emir milletçe ve onun baðrýndan çýkan silahlý kuvvetlerimizin, vatanýn istirdadýnda bir bütün halinde, hep birlikte, halifesinden, daðdaki çobanýna, M.Kemâl Paþasýndan en basit bir er'e kadar herkes ayný neticeye ulaþmanýn sevdalýsýydý.
Fakat rolleri, kimine tatlý kimine ekþi, kiminede pek acý gelmesi bir takdirin tecellisiydi. Mustafa Kemâl Paþa'nýn karargâh mensuplarýnýn adýný târihe not düþmek üzere buraya kaydediyor ve hizmetleri olan bu zevatý yâd etmeyi vicdani bir borç sayýyoruz.
Bu husustaki kaynaðýmýzý da, "On Yýllýk Harbin Kadrosu" adlý eseri hazýrlayan,Tank Kurmay Alb. Ýsmet Görgülü Beyefendi olup, Harp Akademilerinde harp târihi öðretmenliði yapmýþ, pek ihtiyaç bulunan bu kaynak eseri bu mütevazi satýrlarda takdirle anmayý vazife sayýyorum. TTK'nun neþrettiði eserin 201.sahife sinden alýntýlýyoruz:
Mustafa Kemâl Paþa ile Samsun'a Çýkan Heyet Makam/Birlik _ Rütbe Adý ve Soyadý
3.Kolordu Komutaný Albay Refet(Tümg.Bele)
9.Ordu Müfettiþliði Kur.Bþk. " " Kâzým(Tümg.Dirik)
2."" Yarbay Mehmed Arif(Ayýcý)Albay
l.þb.Md. Binbaþý Hiisrev Gerede
" Top.K. " " Kemal(Korg.Doðan)
" " " Shh.Bþk. Albay Ýbrahim Tali(Öngören)
c' " " yrd. Dr.binbaþý Refik (Saydam)daha sonra baþvekil
" " Seryaveri Yüzbaþý Cevat Abbas(Gürer)
" ' " "' Mülhaký " " Mümtaz (Tüm ay)
Kur.Mülhaký " " îsmail(Edc)
Emir Subayý " " Ali Þevket(Öndersev)
" " " Kh.K. " " Mustafa Vasfý (Süsoy)
Kur.Bþk. Üsteð. Hayati
Ýaþe Sb.yaveri " " Abdullah
Þifre Kâtibi
" " Mülhaký
Mustafa Kemâl Paþanýn Yaveri Albay Refet'in Yaveri
Fâik(Aybars) Memduh (Atasev) Teðmen Muzaffer (Kýlýç) Üsteð. HikmelfHak.Tümg. Gerçekçi) Deðerli yazar Kur.Albay Ýsmet Görgülü Beyefendi, koymuþ olduðu bir açýklamayla þu bilgiyi aktarýyor: "Sabýk Bahriye nâzýn Hüseyin Rauf (Orbay) ile ibrahim Süreyya, Yzb.Osman Nuri, Yedeksubay Recep Zühdü ve Afganlý subay Abdurrahman bu heyete, Amasya'da katýldýlar." Demektedir
Bandýrma gemisiyle Samsun'a 19/mayýs/1919'da çýkan bu heyetin içinde yer alan, Ayýcý Arif Bey, Recep Zühdü meþhur Ýzmir suikasdý mürettebi içinde görüldüklerinden Ýstiklâl mahkemesi kararlarýyla Ýdam edildiler.
Mustafa Kemal Paþa bu müfettiþlik göreviyle vazifelendirilirken, öyle yüksek selahiyet le teçhiz edildi ki, Mevlânzâde Rýfat Bey, "Türk Ýnkýlabýnýn Ýçyüzü" adlý eserinde bu selahiyetnâme için meâlen þunlarý söyler: "çok geniþ selahiyeti hâiz olan M.Kemâl Paþa sadece askerî deðil, sivil idare üzerinde de yüksek se-lahiyete hâizdi." dedikten þunlarý ifâde eder: "M.Kemâl Paþanýn Anadolu'ya vazifeli olarak gönderildiðinde, gizli olarak kendilerine verilen bu Hatt-ý Hümayun o zamanlar duyulmuþsa da, gerek sa ray çevresinde, gerekse M.Kemâl Paþa ue arkadaþlarýnca bu mevzuda çok sýký bir ketumiyet takip edilmiþ bu þayianýn doðru veya yalaný aksettirdiði bu güne kadar anlaþýlmamýþ ve hâttâ. M.Kemâl Paþanýn Cumhuriyet Halk Partisinde okuduðu ue kitap hâline getirilen uzun nutkunda bile bu hatt-ý hümayundan bahsedilmemiþtir." Demektedir.