Durum ve manzara By: sidretül münteha Date: 22 Mart 2011, 17:00:33
Durum Ve Manzara!
Osmanlý harbiye nezaretine 9. Ordu Komutanlýðýnýn 21/Ocak/1919'târih ve 2214 sayýlý yazýnýn özeti þöyledir: <Ermeniler Arpaçayý doðusunda, Gümrü bölgesinde köyleri basarak Ýslamlarýn hayvan, erzak ve mallarýný zorla almýþlar ue halkýn ileri gelenlerinden hemen her gün 20-30 kiþiyi Gümrü 'ye götürüp öldürmüþlerdir. >
Mustafa Kemâl Paþa'nýn Samsun'a çýkýþýnýn beþ gün sonrasýnda ise, yâni 24/Mayýs/ 1919'da buradan, Osmanlý Genel Kurmay Baþkanlýðýna gönderdiði mesaj ise þu þekildedir:
<..silahlý üçyüz ermeninin üç makineli tüfek ue bir çok bomba ile Kars'dan, Erzurum'un kuzeydoðu sýnýrý üzerindeki Kosor mevkiine geldikleri haber alýndý. Erme nilerin siyasi amaçlarýný fiilen elde etmek için güvenliði bozulmuþ göstermek sureti ile Doðu vilayetleri içine çeteler geçireceklerini ve mütareke târihinden beri ilk defa olarak mevsimin bu icraatlarýný kolaylaþtýracaðýný pek muhtemel görüyorum. Bu ihtimale karþý 15. Kolorduca gerekti tedbirler alýnmýþtýr. Koordu-nun þimdiki mevcudu ingilizlerce azaltýlmak Ýstenmektedir. Bu mevcudun muhafazasý,tabii olarak mecburi olduktan baþka, belki de duruma göre arttýrýlmasýnýn da, gerekeceði arz olunur>
Denmekte ve Osmanlý Genel Kurmayýnýn yayýnlamayý mecbur saydýðý resmî belgede ise, özetle þu bilgiler yer almaktadýr: "Son zamanlarda Ermenilere karþý yeni zulümler yapýldýðý ve Kafkas Ermenilerinin, koruyucusuz býrakýlýrsa yok olacaðý Kafkasya'daki katliamlarýn kaynaðýnýn Osmanlý sýnýrlarý içindeki gibi olduðu yabancý matbuatta görülmektedir. Osmanlý devleti içinde Türkler tarafýndan diðer azýnlýkla ra hiçbir zaman ayrýcalýk yapýlmadýðý resmî bilgilerle tesbit edilmiþtir. Sýnýrlarýmýz dýþýndaki hareketlere de Osmanlý devleti asla karýþmamýþtýr.
Ancak; sýnýr yakýnýmýz olan Kafkasya'da tam aksine müslümanlarýn ýrk ayýrýmý yapýlmadan Ermeniler tarafýndan katliama tabi tutulduklarý her gün duyulan havadistendir. Bir örnek olarak Temmuz/1919'da, Kafkas Ermenilerinin Kars þehri ve civarýndaki müslümanlara saldýrýlarý vardýr." Hakikaten örneði özetlemeðe ihtiyaç vardýr. Osmanlý Harbiye nezareti, 9/Hazi-ran/1919'târih ve 405/343307 sayýlý yazý özeti þöyledir.
A- Ermenilerin sýnýrýmýz Kafkasya'da kuvvet yýðdýðý
B- Doðu vilayetlerine yerleþtirilen müslüman muhacirleri geri atacaklarý
C- Ermenilerin, Sarýkamýþ'ta onbin kiþi tutan askeri birlik bulundurduðu
D- Antranik'in 30.000 askerle Van civarýna hareket ettikleri E-Ýki Ýngiliz subayýnýn Mako komutaný yanýna gelerek Van'a geçirecekleri Ermeniler için yol istedikleri, bu isteklerinin kabul edilmemesi hâlinde Ýngiliz subaylar komutasýndaki Ermeni kuvvetlerinin Nahcivan ve civarý köylerini ele geçirdikleri tesbit edilmiþtir.
Yine 12/Haziran/I919'târihli ve 2314 sayýlý Osmanlý harbiye nezaretine gönderdiði mesajda, M.Kemâl Paþa þunlarý arzedÝyor: <Bir Ermeni tercümanla Ýðdýr'dan Beyazýt'a gelen bir Ýngiliz subayý, Beyazýt Mutasarrýfýna bu bölgede bir Ermeni devletinin kurulacaðýný, bir aya kadar 15 bin Ermeni göçmeninin Ermeni askeri birliklerinin koruyuculuðu altýnda geleceðini söylemiþtir. Mutasarrýf böyle bir emir almadýðýný söylemiþtir. Bu bölge hakkýnda yaptýrdýðým resmî ve özel tahkikata göre Doðu Anadolu vilayetlerinden bir karýþ topraðýn bile Ermenilere verilmesinin imkânsýz olduðu, bir tek Ermeni askeri-nin sýnýn geçerse ateþle karþý konacaðý, ancak uluslararasý bir kararla hiçbir yerde çoðunluk olmamak þartýyla Ermeni göçmenlerinden isteyenlerin memleket içinde barýnabilecek kanaatinde olduðumu arz ederim.> Þeklinde devleti bilgilendirdiði görülür.
Mustafa Kemal Paþa, 21/Haziran/1919'da yine harbiye nazýrlýðýna þu mesajý göndermekte: <5/haziranda ingiliz subayý kýlýðýnda Beyazýt'a gelen þahsýn Ermeni olduðu, Erzurum ingiliz temsilciliðince yapýlan araþtýrmada ortaya çýkmýþtýr^ demekte ve 4106 sayýlý mesajýyla: <Karaurgan'da bulunan Ermeni müfrezesi, Sarýkamýþ'tan gelen yüz hane islâm muhacirlerinin, 90 inek, 6 at, 200 kilo yiyeceklerini ve mevcud paralarýný almýþ ve bunlarý bir ahýra doldurmuþlardýr. Kadýnlarý da aramýþlar üzerlerinde bulduklarý kýymetli eþyalarý almýþlar ve bunlarýn gözleri önünde paylaþmýþlardýr. Yine Ermeniler Sarýkamýþ'ta muhacirlerin bulunduðu yere attýklarý bir bombanýn endahtý sonunda bir kadýn ve erkeðin kollarýnýn kopmasýna sebebiyet vermiþlerdir.
Öte tarafdan, Ermeniler, Kars ile Oltu arasýndaki müsiü-man köylerine baskýn ve hususen Akçakale Çukurundaki köylerin mallarýný yaðma edip, zulümler icra ettikleri öðrenilmiþ ve Erzurum'daki Ýngiliz temsilciliðine malumat aktarýlmýþtýr^ þeklinde raporlarý harbiye nazýrlýðýna yaðdýran M.Kemal Paþa, baþka bir Ermeni baskýnýný þu ifadelerle beyan ediyor ilgili nezarete: <haziran 1919 ayý sonunda Karakurt Kaymakamý Moses'in, Karapýnar'da Türklere söylediklerinden ve onun yanýndaki Rum jandarma erinin sözlerinden, Kazýkkaya, Armutlu, Þehithalit ile Hamamlý, Beþyol köyleri ahalisine Ermenilerce baskýn yapýlacaðý anlaþýlmýþtýr. > Malumatýný arz eden Müfettiþ Paþa,7/Temmuz/1919'daki bu mesajýnda þunlarý aktarmakta: <Kars bölgesindeki Ermenilerin müslümanlara zulmü, Sarýkamýþ civarýnda gençlerin yine bunlarca toplatýlýp, yok edildikleri, tekalif-i harbiye yâni savaþ mükellefiyeti ile ahalinin herþeyini aldýklarýný, ahalinin Allahuekber daðlarýna iltica etmek zorunda kaldýðýný ve Zen-gezor ile Nahcývan ahalisine hakaretler yaðdýrildýðý ve 6 bin kiþilik Ermeni birliðinin, ingiliz subaylar komutasýnda 24/Mayýs/1919!da Nahcivan bölgesinin iþgalini gerçekleþtirdiklerini de raporlarýnda belirtmiþtir.