Yunus Emre By: armi Date: 26 Mayýs 2009, 19:49:20
Tasavvuf ehli ve halk þâiri. Hayâtý ve kimliði hakkýnda kesin mâlûmat yoktur. Þiirleri, asýrlar boyunca zevkle ve hayranlýkla okunmuþ, yalnýz bizde deðil, birçok ülkelerde de alâka uyandýrmýþ bulunan müstesnâ bir þahsiyettir. 80 sene kadar yaþadýðý, Eskiþehir’in Mihalýçcýk kazâsýna baðlý Yûnus Emre köyünde, 1320 (H.720) senesinde vefât ettiði ve buraya defnedildiði kaynaklarýn tetkikinden anlaþýlmaktadýr. Vefâtý için baþka târihler ve baþka yerler de bildirilmektedir.
Çocukluðu hakkýnda bilgi olmayan Yûnus Emre, bir iþâret üzerine genç yaþta Tapduk Emre’nin yanýna gitti. Otuz seneden fazla onun hizmetinde bulundu ve ondan feyz aldý. Hattâ bâzý kaynaklar, Tapduk Emre’nin kýzýný Yûnus Emre’ye verdiðini, hem talebesi, hem de dâmâdý olduðunu kaydetmektedir.
Yûnus Emre, Tapduk Emre'nin hizmetinde bulunurken, mânevî âleminde bir ilerleme olmadýðýný zannederek, üzüntüsünden daðlara, kýrlara düþtü. Yolculuðunda bir gün iki kimseye rastladý. Onlarla arkadaþ oldu. Her öðün bunlardan biri duâ eder, duâlarýnýn bereketi ile bir sofra yemek gelirdi. Duâ sýrasý Yûnus Emre’ye geldi. O da duâ etti. Duâda, “Yâ Rabbî benim yüzümü kara çýkarma! Arkadaþlarým kimin hürmetine duâ ettiyse, onun hürmetine duâmý kabûl et!” dedi. Duâ bitince, iki sofra yemek geldi. Arkadaþlarý; “Kimin yüzü suyu hürmetine duâ ettin?” diye sordular. Yûnus Emre; “Önce siz söyleyin.” dedi. Arkadaþlarý da; “Biz, Tapduk Emre’nin kapýsýnda hizmet eden Yûnus’un hürmetine diye duâ ettik.” dediler. Bunun üzerine Yûnus Emre durumunu anlayýp, tekrar Tapduk Emre’nin yanýna döndü ve kapýsýnýn önüne yattý. Tapduk Emre’nin gözleri görmüyordu. Kapýnýn önüne varýp, ayaðý bir þeye takýlýnca; “Bu bizim Yûnus deðil mi?” diye sordu ve onu kabûl etti. O andan îtibâren Yûnus Emre, halkýn dillerinden düþüremediði ilâhileri söylemeye baþladý.
Senelerce hocasýna daðdan odun taþýdý. Getirdiði odunlar ip gibi düzgün idi. Hocasý; “Ey Yûnus, bu ne iþtir? Hiç eðri odun getirmiyormuþsun.” buyurunca; “Efendim, bu kapýya eðri odun yakýþmaz.” cevâbýný verdi.
Anadolu ve diðer Türk illerinde çok sevilen Yûnus Emre’den baþka bu sevgi, saygý ve hayranlýk için baþka bir örnek yok gibidir. Her bakýmdan milletimizi birbirine baðlayan mânevî bir toplayýcýlýðý vardýr. Onda, toplumumuzun iç yapýsýndaki ayný hisler, duygular ve deðer yargýlarý bulunmaktadýr. Onu unutturmayan sebep budur. Anadolu’da Yûnus Emre’nin Dîvân’ýnýn bulunmadýðý, ilâhîlerinin okunmadýðý ev yok gibidir.
Yûnus Emre, þiirlerini arûzla ve daha çok hece vezniyle yazmýþtýr. Þiirleri açýk, derin mânâlý, samîmî ve heyecanlýdýr. Ýlâhî aþk, varlýk, yokluk, hayat, ölüm meseleleri ve bunlara baðlý olarak, dünyânýn fânîliði gibi meseleleri en iyi þekilde þiirle anlatmýþtýr.
Yûnus Emre’yi ayný yolda tâkib eden birkaç þâir daha görülmüþtür. Bunlardan bilinenlerden ikisi; “Âþýk Yûnus” ve “Derviþ Yûnus”tur. Yunus Emre’nin en önemli tâkipçisi olan Âþýk Yûnus Bursa’lý olup, 1430 (H.843) yýlýnda vefât etmiþtir. Her iki þâirin þiirlerini birbirlerinden ayýrmak zordur. Yûnus Emre, Celâleddîn-i Rûmî'nin sohbetlerinde bulunmuþtur. Bu sohbetlerin, yetiþmesinde büyük rolü olmuþtur.
Yûnus Emre’de günü birlik konulara rastlanmaz; geçim endiþesi, âile sýkýntýsý, evlât acýsý, yakýnlarýnýn þahsî ve âilevî meselelerine hemen hemen hiç yer vermez. O, insanlýðýn umûmî kader çizgisi üzerinde durmuþtur. Bunlar; kabir, ömrün geçiþi, ölüm, Allahü teâlâya îmân ve yalvarma, dînî esaslar, insanýn yalnýzlýðý, aþk, nasîhatler ve hayâtýn gâyesi gibi insanlýða has meselelerdir.
Her yerde, her seste, her renkte, her zaman Allahýn varlýðýný idrâk eden Yûnus Emre, bu dilsiz varlýklarýn büyük tanýtýþýndaki gizli dilin hayrânýdýr.
Yûnus Emre, Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâm ile bütün yakýnlarýnýn, dört halîfenin, hazret-i Peygamberin soyundan gelenlerin, bütün Ýslâm âlimlerinin ezelî âþýðýdýr. Hiçbir bâtýl cereyana kapýlmadýðý gibi, onlar karþýsýnda ahlâkî nizâmý, din sevgisini ve gerçek tasavvufu koruyan kültür ve sanat seddi olmuþtur. Ýhlâs ile, her þeyi Allah rýzâsý için yapmayý her zaman söylemiþtir. Yûnus Emre için "Derviþlik", herkese faydalý olmak ülküsüdür. Þiirlerinde tembelliði, tufeyli ve faydasýz olmayý kýnamýþtýr.
Þerîat, tarîkat yoldur varana,
Hakîkat, mârifet andan içerü.
diye, hakîkî tasavvufu da o târif etmiþitir.
1408 yýlýnda Osmanlý Türklerine esir düþen ve Anadolu’da 20 yýl kadar kalmýþ olan Mülbacher isimli bir yabancý, Yûnus Emre’ye âit þiirleri, ilâhileri duymuþ, öðrenmiþtir. Memleketine döndüðünde, Yûnus Emre’nin þahsiyetinde Ýslâmý anlatmýþ, kitaplar yayýnlamýþ, yazýlar yazmýþtýr. Büyük ün sâhibi Avusturyalý târihçi Hammer de, Yûnus Emre’ye âit þiirler ve ilâhilere yer vermiþ, bundan sonra da Batý ülkelerinde Yûnus ismi çok yaygýnlaþmýþtýr.
Eserleri: Yûnus Emre’nin bilinen iki eseri vardýr: 1) Risâlet-ün-Nushiyye: Mesnevî þeklinde arûz (Fâilâtün Fâilâtün Fâilün) vezniyle yazýlmýþ, tasavvufî, ahlâkî, dînî bir eserdir. Anadolu’da baþlayan Türk Edebiyâtýnda görülen ilk nasihatnâmedir.
2) Dîvân: Yûnus Emre Dîvâný’nýn birçok yazma nüshalarý vardýr. Fakat bu dîvândaki bütün þiirlerin Yûnus Emre’nin olduðu söylenemez. Yûnus tarzýnda, daha sonraki þâirlerin yazdýðý þiirler de karýþmýþtýr. Taþ basmasý nüshalarý da vardýr. Yûnus Dîvâný yine Anadolu’da baþlayan Türk edebiyâtýnýn ilk dîvâný durumundadýr.
Yûnus Emre’nin þiirlerinden;
Dolap
Benim adým dertli dolap,
Suyum akar yalap yalap,
Böyle emreylemiþ Çalap,
Derdim vardýr inilerim.
Ben bir daðýn aðacýyým,
Ne tatlýyým ne acýyým,
Ben Mevlâya duâcýyým,
Derdim vardýr inilerim.
Beni bir daðda buldular,
Kolum kanadým kýrdýlar,
Dolaba lâyýk gördüler,
Derdim vardýr inilerim.
Daðdan kestiler bezenim,
Bozuldu türlü düzenim,
Ben bir usanmaz ozaným,
Derdim vardýr inilerim.
Þol dülgerler beni yondu,
Her âzâm yerine kondu,
Bu iniltim Hak'dan geldi,
Derdim vardýr inilerim.
Suyum alçaktan çekerim,
Dönüp yükseðe dökerim,
Görün beni neler çekerim,
Derdim vardýr inilerim.
Yûnus bunda gelen gülmez,
Kiþi murâdýna ermez,
Bu fânîde kimse kalmaz,
Derdim vardýr inilerim.
Mevlam
Daðlar ile taþlar ile,
Çaðýrayým Mevlâm seni.
Seherlerde kuþlar ile,
Çaðýrayým Mevlâm seni.
Sular dibinde mâhiyle,
Sahrâlarda âhû ile,
Abdal olup yâ Hû ile,
Çaðýrayým mevlâm seni.
Gökyüzünde Îsâ ile,
Tûr Daðýnda Mûsâ ile,
Elindeki asâ ile,
Çaðýrayým Mevlâm seni.
Yûnus okur diller ile,
Ol kumru bülbüller ile,
Hakký seven kullar ile,
Çaðýrayým Mevlâm seni.
Hiç Çürümemiþti
Ankara-Eskiþehir demiryolunun kenarýnda bulunan türbesi, 1948’de yolun geniþletilmesi için kaldýrýlmak istendi. Fakat bir türlü bu iþte muvaffak olunamadý. Hattâ bir defâsýnda, döþenen raylarýn sökülüp, sekiz metre geriye atýldýðý görüldü. Bunun üzerine Yûnus Emre için bir türbe yapýlýp, kabrinin oraya nakline karar verildi. Yûnus Emre’nin yeni kabri, eskisinden 100 m kadar ileride bir tepecikte yapýldý. Yeni kabrine taþýyacak beþ kiþilik heyet, kimseye haber vermeden ve hiçbir merâsim yapmadan çalýþacaktý. Karar verildiði üzere hareket edildi. Yalnýz ertesi gün, Yûnus Emre’nin çevresine dâvetsiz, ilânsýz otuz binden fazla insan kalabalýðý toplandý.
Yûnus Emre’nin kabri îtinâ ile açýldý. Bedeni, 700 seneden beri hiç bozulmamýþ bir hâlde, bir eli yüzünde, bir eli kalbinin üstünde, rahat bir þekilde uzanmýþ yatýyor görüldü. Mübârek bedeni oradan alýndý, tabuta kondu ve kalabalýðýn elleri üzerinde, 100 metrelik mesâfe tam üç saatte katedildi. Yeni mezarýna defnedildi. Yûnus Emre’nin vasýyeti þu idi:
“Beni hocamýn türbesinde, giriþ yolu üzerine gömsünler!” Bundan murâdý, þeyhini ziyârete gelenlerin, kendisini çiðneyip de geçmeleriydi. Bu, hocasýna ne ölçüde baðlý olduðunu göstermektedir.
Ýþ Hizmette
Yûnus Emre, mânevî, bir iþâret alarak,
Vardý Tapduk Emre'nin hizmetine koþarak.
Otuz yýl hizmet edip, zannetti ki, kendinde,
Ýlerleme olmadý, mânevî âleminde.
Üzüntüden kendini, atýverdi daðlara,
Baþ açýk, yalýn ayak, dolaþýrken bir ara,
Bir gün iki kiþiye, rastladý birden bire,
Onlarý çok severek, dost oldu onlar ile.
Yemek vakti gelince, duâ etti birisi,
O anda indi gökten, yemek dolu bir tepsi.
Üçü de yiyip içip, þükrettiler Allah'a,
Akþam vakti öbürü, duâ etti bir daha.
Yine ayný þekilde, bir tepsi indi gökten,
Öyle ki bu yemekler, nefisti ötekinden.
Üçüncüde Yûnus'a dönerek o müminler;
"Sýra sende, þimdi de, sen duâ et." dediler.
O zaman Yûnus Emre, kaldýrdý ellerini,
Dedi ki: "Yâ Ýlâhî, mahcup eyleme beni.
Onlar kimin ismiyle, duâ ettiler ise,
O zâtýn hürmetine, bir sofra gönder bize."
Duâsý biter bitmez, baktýlar biraz sonra,
Ýndi gökten bu sefer, daha büyük bir sofra.
Dediler: "Ey arkadaþ, nasýl oldu bu öyle,
Sen kimin hürmetine, duâ ettin ki böyle?"
Dedi ki: "Siz söyleyin, siz nasýl ederdiniz?
Siz kimin yüzü suyu, hürmetine derdiniz?"
Dediler: "Taptuk Emre, yanýnda hizmet yapan,
Yûnus'un hürmetine, istiyorduk her zaman."
Yûnus bunu duyunca, dergâha döndü yine,
Yattý Taptuk Emre'nin, kapýsýnýn önüne.
O zaman hocasýnýn, görmüyordu gözleri,
Evde, el yordamýyla, yürüyordu ekseri.
Çýkýyorken, ayaðý, takýlýnca bir þeye,
Dedi: "Bizim Yûnus mu, gelip yatmýþ eþiðe."
Ve elinden tutarak, kaldýrdý onu yerden,
Yûnus, Yûnusluðunu, kazanmýþtý o günden.
Daðdan odun taþýrdý, yýllarca o dergâha,
O mânevî kapýdan, ayrýlmadý bir daha.
Yûnus unutulmadý, yüzyýllar geçse bile,
Zîrâ hizmet etmiþti, üstâdýna zevk ile.
1) Þakâyik-ý Nu’mâniyye Tercümesi (Mecdî Efendi); s.78
2) Nefehât-ül-Üns; s.691
3) Rehber Ansiklopedisi; c.18, s.224
4) Tam Ýlmihâl Seâdet-i Ebediyye; (50. Baský) s.1163
5) Faruk K.Timurtaþ, Yûnus Dîvâný
6) Ýslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.13, s.157
Ynt: Yunus Emre By: ceren Date: 10 Þubat 2018, 14:28:32
Esseamu aleykum.rabbim bizleri yunus emre gibi allah yolunda olan hak yolu bulan ve tasavvuf ehli olacak kullardan eylesin inþallah. ..
Ynt: Yunus Emre By: Sevgi. Date: 10 Þubat 2018, 17:20:31
Aleykümüsselam Yunus Emre büyük bir tasavvuf ehlidir o sadece Allah a aþýk olmuþ sadece Allah aþkýyla yaþamýþtýr inþaAllah
Ynt: Yunus Emre By: sedanurr Date: 11 Þubat 2018, 00:32:51
Ve aleykümüsselam Rabbim bizleri tasavvuf ehli olanlardan eylesin inþaAllah
Ynt: Yunus Emre By: Eminegül Date: 04 Kasým 2018, 08:06:24
Anadolunun baðrýndan çýkmýþ dupduru ihlalý egosuz Allah aþýðý tevazunun en mükemmel örneði .Fazla tevazusu ona iki dünyasýný kazandýrdý Bizle örnek çok güzel mübarek bir þahsiyet
Ynt: Yunus Emre By: Bilal2009 Date: 04 Kasým 2018, 16:59:40
Ve aleykümüsselam Rabbim bizleri doðrularýn yolundan ayýrmasýn Rabbim paylaþým için razý olsun
Ynt: Yunus Emre By: ZeynepZehra Date: 04 Kasým 2018, 18:23:41
Zühd ve takva sahibi bir þair.Her sözünde,þiirinde nice anlamlar gizli.henüz tam anlamýyla keþfedilmediðini düþünüyorum.Gençlerimize,çocuklarýmýza daha fazla anlatýlmalý, öðretilmeli yolundan gitmeye teþvik edilmeli.
Ynt: Yunus Emre By: Esila Esma Date: 24 Nisan 2019, 01:27:23
rabbim bizlere de hayatlarýndan örnek alabilmeyi nasip etsin inþ dua ile..
Ynt: Yunus Emre By: gulsahkilicaslan Date: 24 Nisan 2019, 10:36:43
aAllah ilim ehli bu kýymetli deðerimizden razý olsun...
Ynt: Yunus Emre By: ceren Date: 24 Nisan 2019, 16:03:24
Esselamu aleykum. Rabbim razý olsun bizlere bu bilgileri sunan kardesimizden. ..
Ynt: Yunus Emre By: ceren Date: 05 Kasým 2019, 20:48:21
Esselamu aleyküm.rabbim razý olsun bizlere bu bilgileri sunan kardeþlerimizden....