Iki halifenin hilafeti By: sumeyye Date: 11 Mart 2011, 15:17:09
F- IKI HALÝFENÝN HÝLAFETÝ
Bir devlette iki ayrý yerde iki ayrý imâma imamlýk vazifesi verilirse, bu durumda her ikisinin de imamlýðý teessüs etmiþ olmaz. Bazý hukukçular böyle bir durumun olabileceðini kabul etse de Ýslâm Hukukunda genel olarak müslüman topluluk için bir anda iki halîfenin olabileceði kabul edilmemektedir. Ýki halîfenin hangisinin hilâfetinin hukuken muteber olduðu konusunda hukukçular farklý görüþtedirler.
a) Bir topluluða göre: Önceki halîfenin vefat ettiði yerde se-ÇÝlen þahsýn, halifeliði muteberdir. Zira o ülkenin böyle bir halîfe seçmesi, seçmeye teþebbüsleri haklarýdýr. Diðer bütün bölgelerin müslümanlarý, halîfenin vefat ettiði ülke halkýna bu görevi vermeleri, fikir ayrýlýklarýnýn çýkmamasý için, onlarýn, halîfe olarak seçtikleri þahsa teslim olmalarý zarurîdir.
b) Diðer bir görüþe göre de: Karýþýklýklarýn çýkmamasý, seçmenler heyetinin tarafsýz bir þekilde ikiden birini veya bir baþkasýný halîfe seçebilmesi için her ikisinin de hilâfeti tanýnmaz.
c) Üçüncü bir fikre göre de: Ýhtilâfýn, çatýþmanýn önlenmesi için ikisi arasýnda kur'aya baþvurulur. Hangisi kurada çýkmýþsa o hilâfete hak kazanmýþtýr.
d) Bu konuda doðru olan ve Ýslâm araþtýrýcýlarýnýn, hukukçularýnýn fikirlerine göre: Ýki halîfeden hangisi önce halîfe olmuþsa hak onundur. Ýki velinin ayrý ayrý nikâhla bir kadýný evlendirmeleri gibi. Burada ilk yapýlan nikâh muteberdir. Ýki halîfeden hangisinin Önce seçildiði biliniyorsa, halîfe odur. Diðerinin ona itaati gerekir. Þayet hangisinin önce seçildiði bilinmiyorsa, her ikisinin halifeliði de fasiddir.
Hilâfet, ikiden birine veya bir baþkasýna seçmenler heyeti tarafýndan verilir. Ýkiden birine uyma olur da, hangisinin önce olduðunu tesbit güçlük arzederse, durumu araþtýrmak gerekir. Her iki imâm ihtilâf gösterirler, her biri kendisinin önce seçildiðini söylerse iddialarýna bakýlmaz, yemîn teklif edilmez. Çünkü imâmý tesbit Müslüman topluluðunun tamâmýnýn hakkýdýr. Yaptýklarý yeminin, hattâ halifelik hakkýndan vazgeçmesinin bir Önemi yoktur. Ayný þekilde hilâfetteki anlaþmazlýk, birinin diðerine teslim olmasýyla, sona erse bile diðerinin halifeliði kesinleþmiþ olmaz. Ancak onun önce seçildiðine dair bir deMin bulunmasý ile muteber olur.
Diðerinden Önce birinin halîfe olduðunu üçüncü bir þahýs ikrar eder, öbürü hakkýnda da üçüncü þahýslar tarafýndan böyle bir ikrar bulunmazsa, ikrar sahibi þahsýn sözlerine itibar edilir. Çünkü bildiði hususta ikrarda bulunmak her müslümanm vazifesidir. Ýkrarda bulunan kimse þahit gösterse, o þahidin þahitliði dinlenir. Þahit þüpheli ifâde verirse, ifâdesine önem verilmez. Þüpheli ifâde vermezse, ikrar sahibi ile þahidin ifâdelerine itibar edilir.[18]
[18] El-Ahkâmu’s-Sultaniyye, Ebu’l-Hasan Habib, Bedir Yayýnevi, 1/ 37-38.