Harmele By: sumeyye Date: 25 Þubat 2011, 15:20:01
Harmele
bin Yahya bin Abdillah bin Harmele bin Ýmrân bin Kurâd et-Tucîbî el-Mýsrî Ebu Abdillah (166-243/782-658). Þafiî'nin Mýsýr'daki talebelerindendir.
Tucîb kabilesinin mevlâsý olduðu için et-Tucîbî nisbesini almýþtýr. Ebu Hafs ve Ebu Necîb de denilmektedir.
Ýmam Þafiî, Abdullah bin Vehb, Eyyûb bin Suveyd er-Ramlî, Biþr bin Bekr et-Tinnîbî, Sa'îd bin Ebî Meryem ve baþkalarýndan rivayet etmiþtir. Kendisinden Müslim, Ýbn Mâce, Ýbn Kuteybe el-Askalânî, el-Hasen bin Süfyân ve baþkalarý rivayette bulunmuþtur. Rivayetlerinin çokluðu dolayýsýyla bazý garîb olanlarý da vardýr. Ýbn Vehb'den en çok rivayeti olan kiþidir.
Hadis tenkitçilerinin bazýsý Harmele'yi zayýf bulurken, bazýlarý da aksi kanaati taþýr. Ebu Hatim “onunla ihticâc edilmez”, Abdullah bin Muhammed el-Ferhâdânî “o, zayýftýr” , derken, Ýbn Adî daha insaflý davranarak “hadisleri inceledim, onun yüzünden zayýf kabul edilecek olaný görmedim” demiþtir. Tâcuddîn es-Subkî, Ýbn Adî'yi desteklemekte, “o, sýkadýr”, Zehebî de “Kendisinden küçük olmasýna raðmen Ýbn Ma'în'in onu övmesi yeterlidir” demektedir.
Ýmam Þafiî'nin öðrencisi ve Mýsýr'daki yeni mezhebinin râvilerinden birisidir. Hadis ve fýkýhtaki þöhretine raðmen, Ýmam Þafiî'den rivayette Muzenî ve er-Rabî el-Murâdî derecesine ulaþmamýþtýr. Nevevî'nin belirttiðine göre, mütekaddimûn Þafiî fukahasý, Muzenî ve er-Rabî el-Murâdî'nin Ýmam Þafiî'den yaptýklarý rivayetlere, Harmele ve er-Rabî el-Cîzî'nin rivayetlerinden daha çok güvenirdi.
Harmele, Þafiî Mezhebi fukaha tabakalarýndan ashâbu'l-vucûh içinde yer alýr. Meselelere Ýmam Þafiî'nin usûlüne göre çözüm bulur. Bununla birlikte, bazý meselelerde kendine has görüþleri de vardýr. Týpký Muzenî ve diðer bazý Þafiî fukahasý gibi bazan mezheb görüþünden ayrý bir görüþ belirtirdi, el-Muhezzeb, el-Vasît, eþ-Þerhu'l-Kebîr ve er-Ravda gibi Þafiî Mezhebinin temel kitaplarýmda Harmele'nin adý çokça geçmektedir.
Mýsýr'da doðup, Tulunîler devrinde yine Mýsýr'da vefat eden Harmele'nin eserleri þunlardýr:
1) el-Muhtasar: Buna “Muhtasaru Harmele” de denir. Muzenî ve Buveytî'nin Muhtasarlarý gibi Ýmam Þafiî'nin görüþlerini kaybetmiþtir.
2) el-Mebsût: Bu da Þafiî Mezhebi fýkhýna dair bir kitaptýr.
Kaynaklar
1. Ahmed Atýyyetullah, Kam. Ýsi., 11/66;
2. Heytû, Muhammed Hasen, el-Ýctihâd ve Tabakâtu Muctehidi'þ-Þâfi'iyye, Beyrut 1988, s. 91-93;
3. Hüseynî, Tabakâtu'þ-Þâfi'iyye, 5;
4. Ýbn Hacer el-Askalânî, Tehzîbu't-Tehzîb, H/229;
5. Karaman, Hayreddin, Ýslâm Hukuk Tarihi, 100;
6. Kâtip Çelebi, Keþfu'z-Zunûn, 1582, 1630; Kehhâle, Ö. R., MLF, 111/190;
7. Nevevi, Tehzîbu'i-Esmâ ve'l-Lugât, 1/155;
8. Yâfi'î, Mir'âtü'l-Cenân, 11/167;
9. es-Subkî, Tâcuddin, Tabakâtu'þ-Þâfiiyeti'l-kubrâ, Kahire 1964, 11/127-131;
10. Suyuti, Husnü'l-Muhâdara, 1/135;
11. Þîrâzî, Tabakâtü'l-Fukaha, 80;
12. Zehebî, Mizânü'l-i'tidâl, Beyrut 1963, I/472-493.