On Birinci Mesele By: Hadice Date: 24 Þubat 2011, 15:05:04
On Birinci Mesele
Beyanýn selâmet ve sýhhati ise, hükmü, levazým ve mebâdisiyle ve âlât-ý müdafaasýyla ispat etmektir. Þöyle ki:
Bir hükmün levazýmýný ihlâl etmemek, rahatlýðýný bozmamak ve nazara almak ve mebadîsinden istimdad-ý hayat etmek için müracaat etmek ve hücum eden evhamýn itirazatýna mukabele edecek sual-i mukaddere cevap olan kuyudatýyla tekallüt etmek gerektir. Demek, kelâm meyvedar bir aðaçtýr. Cinayet ve içtinadan himayet etmek için dikenleri ve süngüleri dizilmiþler. Güya o kelâm, birçok münazaratýn neticesi ve pek çok muhakematýn zübdesi olduðundan, gayet ulvî olarak evhamýn þeyatîni, istirak-ý sem' edemezler, eðri nazarla bakamazlar. Güya mütekellim altý cihetini nazara alýp etrafýna bir sur çekmiþtir. Yani, mevzu veyahut mahmulün takyidiyle, veyahut tavsifle, veyahut baþka cihetle vehmin hücumuna müsait noktalarda birer müdafi müheyya ederek, baþtan aþaðýya kadar mukadder suallere cevap hükmünde olan kuyudatýyla mücehhez etmektir. Eðer buna misal istersen, þu kitap bitamamihî buna uzunca bir misaldir. Lâsiyyema, Makale-i Sâlise en parlak bir misaldir.