Tasriye By: sidretül münteha Date: 19 Þubat 2011, 21:44:40
cc- Tasriye: Sütü Hayvanýn Memesinde Bekletme
îmam Mâlik ile îmam Þafii'ye göre tasriye de kusur sayýlýr. Tasriye, hayvanýn, sütü çok olan cinsten olduðu zannýný vermek için, sütünü birkaç gün saðmayýp göðsünde biriktirdikten sonra onu satýþa çýkarmaktýr. Bu iki imamýn delili de, Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in,
«Deve ve sýðýrlarý -sütlerini saðmayýp memelerinde biriktirerek- satmayýn. Kim böyle yaparsa, hayvaný satýn alan kimse muhayyerdir, isterse ahkoyar, isterse, bir ölçek hurma ile birlikte geri verir» [123] diye meþhur olan tasriye hadisidir. Derler ki: Peygamber (s.a.s) Efendimiz alýcýya hayvaný geri verme yetkisini verdiðinden, tasriyenin satýþ akdi üzerinde etki yapan bir kusur olduðu anlaþýlmaktadýr. Ayrýca bunu yapan kimse -hayvanýn gerçek vasfýný gizlediði için- diðer kusurlan gizleyen kimse hükmündedir.
îmam Ebû Hanife ile tabileri ise, «Tasriye kusur sayýlmaz. Zira herhangi bir hayvanýn, satýn alýndýktan sonra sütünün az olduðu görülürse, bunun kusur olmadýðýnda ittifak vardýr. Tasriye hadisi ile de amel etmemek gerekir. Zira bu hadis birkaç yönden usule aylandýr» [124].
1- Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in «Nimet, külfete göredir» hadisi ile çeliþmektedir. Halbuki bu hadis sýhhatinde ittifak edilen bir hadistir.
2- Yiyecek maddesinin, yiyecek maddesiyle veresiye olarak deðiþtirilmesi yasak edilmiþtir. Bu hadis ise, bu yasakla çeliþir.
3- Ýtlaf edilen bir mal, eðer misli iþe karþýlýðýnda misli, misli deðilse kýymeti verilir. Saðýlan sütün karþýlýðýnda bir ölçek hurma vermek, ne mislini ne
de kýymetini vermektir.
4- "Saðýlan sütün karþýlýðýnda bir ölçek hurma vermek, ölçüsü belli olan bir yiyecek maddesinin, miktarý bilinmeyen, yani götürü olarak bir diðer yiyecek maddesi ile deðiþtirilmesi kabilindendir. Zira saðýlan sütün ne kadar olduðu bilinmediði halde, karþýlýðýnda verilen hurmanýn miktarý bellidir" demiþlerdir. Fakat bu hadisin hükmünü, bu ana kaidelerden istisna etmek gerekir. Zira bu hadisin sýhhatinde ittifak vardýr ve onun bu hükmü sanki özel bir hüküm olup bu babtan deðildir. [125]
[123] Buhârî, Buyu', 34/64, no: 2150; Müslim, Buyu\ 21/4, no: 1515; Ebû Dâvûd, Buyu1, 17/48; no: 3443.
[124] Ebû Dâvûd, Buyu\ 17/73. no: 3508.
[125] Ýbn Rüþd Kadý Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüþd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayýnlarý: 3/225-226.