Satılan malın uğradığı ziyanın alıcıya ait olması By: sidretül münteha Date: 19 Şubat 2011, 21:10:07
2.Satılan Malın Uğradığı Ziyanın Alıcıya Ait Olması:
Ulema, satılan malın uğradığı ziyan ne zaman alıcıya ait olur diye ihtilaf etmişlerdir.
İmam Ebû Hanife ile İmam Şafiî, «Alıcı malı teslim almadıkça malın uğradığı ziyan satıcıya aittir» demişlerdir. İmam Mâlik'e göre ise bu bâbta mallar üç çeşit olup bir çeşidi, satılırken tartılarak, ölçülerek veyahut sayılarak alıcıya teslim edilen şeylerdir. Bir çeşidi, götürü olarak satılan veyahut tartı, ölçü ve sayıya tabi olmayan şeylerdir. Birinci çeşit olan mallar, alıcı tarafından teslim alınmadıkça uğradıkları ziyan satıcıya aittir. İkinci çeşit olan mallar ise -satılırken hazır iseler- teslim alınma salar bile, uğradıkları ziyanın alıcıya ait olduğunda -Mâlikî fıkhında- ihtilaf yoktur. Fakat hazır olmayan mallar hakkında imam Mâlik'ten üç rivayet gelmiştir. En meşhurlanna göre bu mallann uğradığı ziyan, eğer satılırken alıcıya ait olması şart koşulmazsa- sancıya aittir.
ikinci rivayete göre -satıcıya ait olması şart koşulmazsa- alıcıya aittir.
Üçüncü rivayete göre ise, imam Mâlik -canlı mallar ve yiyecek maddeleri gibi- isteneceği vakte kadar kalmasına güvenilmeyen mallarla güvenilen mallar arasında ayırım yapmıştır.
Bu ihtilaf, satılan malın alıcıya teslimi, satışın sıhhat şartlarından mıdır, yoksa satışın bir hükmü olup, satılan mal alıcıya teslim edilmese bile satış akdi tamam mıdır diye edilen ihtilafa dayanır.
«Satılan malın alıcıya teslimi, satış akdinin sıhhati» veyahut «tamamlanması için şarttır» diyenler, «Satılan mal alıcıya teslim edilmedikçe, uğradığı ziyan satıcıya aittir» demişlerdir.
«Satış akdinin bir hükmü olup, mal alıcıya teslim edilmese bile akid tamamdır» diyenler ise, «Satılan mal, bizzat satış akdi ile alıcının uhdesine geçmiş olur» demişlerdir. İmam Mâlik'in, hazır olan ve olmayan mallarla, ölçü, tartı veyahut sayı ile satılan mallar ve götürü olarak satılan veyahut ölçü, tartı ve sayı ile satılmayan mallar arasında ayının yapması ise, bir istih-sandır. Istihsanın manası, birçok hallerde maslahatı gözönüne alıp adaleti öngörmektir.
Zahirîler de -kanaatimce- satılan malın bizzat satış, akdi ile alıcının uhdesine girdiği görüşündedirler. Bu görüşe sahip olanlann dayanağı da Peygamber Efendimizin,
«Gelir, ana malın uhdeye geçmesi ile hak olur» [139] hadisi ile- ulemanın teslim alınmadan ana malın gelirinin alıcıya ait olduğunda ittifak etmeleridir. Bu görüşe katılmayanlann dayanağı da, Attab b. Üseyd'in «Peygamber Efendimiz beni Mekke'ye gönderirken bana,
'Onları (Mekke halkını) teslim almadıkları şeyleri satmaktan ve uhdelerine geçmeyen malların kazancını yemekten alıkoy' buyurdu» [140]mealindeki hadisidir.
Satılan malın teslim şartlan hakkında yukanda konuştuğumuz için bir daha tekrarlamaya lüzum görmüyoruz.
Satılan malın tesliminden sonra uğradığı ziyanın -eğer uhde süresi için-
de veyahut tabiî afetlerle olmazsa- alıcıya ait olduğunda ihtilaf yoktur. Uhdeyi yukarıda anlatmış bulunuyoruz. Burada da.tabiî afetlerden söz edeceğiz. [141]
[139] Ebû Dâvud, Buyu117/73, no: 3508.
[140] İmam Muhammed, Âsâr, ?. Ayrıca benzeri için bkz. İbn Mâce, Ticârât, 12/20, no: 2189.
[141] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/240-242.
Ynt: Satılan malın uğradığı ziyanın alıcıya ait olması By: Sevgi. Date: 08 Şubat 2020, 19:19:55
Esselâmü Aleyküm. Rabbim bizleri herzaman doğru işler yapanlardan eylesin inşaAllah
Bu faydalı bilgiler için Allah razı olsun kardeşim
Ynt: Satılan malın uğradığı ziyanın alıcıya ait olması By: Bilal2009 Date: 12 Şubat 2020, 14:34:38
Ve aleykümüsselam Rabbim bizleri ilim öğrenen kullarından eylesin Rabbim paylaşım için razı olsun
Ynt: Satılan malın uğradığı ziyanın alıcıya ait olması By: es-Sabur Date: 13 Şubat 2020, 06:26:54
Bir mal satıldıktan sonra alıcıya teslim edilene kadar sorumluluk satıcıya aittir
Ynt: Satılan malın uğradığı ziyanın alıcıya ait olması By: gulsahkilicaslan Date: 15 Şubat 2020, 11:24:02
Allah razi olsun hocam selâm ve dua ile