Kuranda İnsan Psikolojisi

Pages: 1

Kitap By: meryem Date: 18 Şubat 2011, 18:19:12

 Kitap “İTe-Te-Be” fiil kökünden türetilmiştir. Bu fiilin masdan olan el-ketb deriyi deriye veya bir tabaka­yı diğer tabakaya iple bağlamak demektir. Bu anlamda “ketebtü's-Sekae torbayı bağladım” denilir. Terim ola­rak, 'harf leri birbirine yazıyla bitiştirmek anlamına ge­lir. Bu bağlamda, 'harflerin sözle de birbirine bağlanması'na işaret eder. Bu bakımdan, arzdan çıkan ses­lerin bir tertip halinde olması durumunda, bu seslere de 'kitap' denilebilir, yazılması şart değildir. Onun için, Allah'ın Kelâmı'na yazılı olmasa da 'kitap' denilir. [22] Çünkü, Kur'an'da sürekli olarak geçen 'kitap' sözcü­ğü, her zaman Kur'an'ın yazılı şeklini ifade etmez; Allah'ın kelimelerinin bir düzen içinde birlik göster­mesi “yazma” demektir.

Evren bütünüyle, Allah'ın “ol” emriyle meydana gelen bir kelimeler düzenidir. Evrenin bilgisi Allah'ın ezelî ilminde saklıydı; sonra, Allah her bilgiye “ol” de­di ve onlar da bir 'kelime' olarak varoldular. Bu an­lamda, evren bu kelimelerden oluşan bir kitap halini aldı. Allah evrendeki varlıkların görevlerini, kısaca, ev­renin işleyiş kanunlarını yazdı, bu işleyiş konusundaki hükmünü ortaya koydu; bundan böyle ne olup biteceğini de belirledi. Böylece, Allah'ın ezelî bilgisinden meydana getirdiği Ana Kitap'ta hiç bir şey eksik bıra­kılmadı. (Aslında, evrenin her an Allah tarafından ye­niden yaratıldığı ve bu yaratmalar arasında bağ oldu­ğu için bir devamlılık ortaya koyduğu bazı İslâm filo­zof ve ariflerince belirtilmiştir. Biz konunun anlaşılma­sı için 'geçmiş zaman' kullandık, bunu 'geniş zaman'la da ifade ve her zamana teşmil edebiliriz. [23]

“Yeryüzünde yürüyen hiçbir hayvan ve iki kana­dıyla uçan hiç bir kuş yoktur ki, sisin gibi bir üm­met olmasınlar. Biz Kitap'ta hiç bir şeyi .eksik bırakmamışızdır.” (En'am; 38)

“Mutlaka O'nun bilgisiyle düşen bir yaprak, ye­rin karanlıklarındaki bir tanecik, yaş ve kuru hiç bir şey yoktur ki, apaçık bir Kitap'ta olmasın.” (En'am: 59)

Yaratılışla birlikte yazılan, 'hükmolunan her şey vakti gelince ortaya çıkar; evrenin tümünde ne olup ne bitiyorsa, kesinlikle bu yazıya göre olup bitmekte­dir.

“Yerde ve kendi öz nefislerinizde başınıza bir şey gelmesin ki, biz onu yaratmadan önce, bir Kitap'ta bulunmuş olmasın.”   (Hadid:  22)

Demek ki, Kitab'ın aslı, anası evrendeki her var­lık ve meydana gelen her olaydır. Kur'an buna “Kitap, Ümül'Kitap, Levh-i Mahfuz” gibi adlar verir ki, he­men hemen hepsi de aynı anlamdadır. Evren bu Ki-tab'ın açılmış biçimidir, her geçen.an bu Kitap'tan bir kelimeyi daha ortaya koymaktadır. Allah, insanlık ta­rihi boyunca zaman zaman bu Kitab'ı, insanlar arasın­dan seçtiği elçileri aracılığıyla harflerden oluşan ke­limeler, kelimelerden oluşan ayetler ve ayetlerden oluşan sureler halinde gayet toplu olarak insanlara gön­dermiştir. Bu bağlamda, Tevrat, İncil, Kur'an gibi İlâ­hî Kitaplar evrenin sayfalara sığdırılmış toplu bir açık­lamasıdır denilebilir. Evrendeki her şey, olmuş olacak her olay bu kitaplarda da öz ve toplu olarak vardır. [24] Şimdi, bu temel bilginin ışığında, Kitab'ın bu ger­çek ve aslî anlamıyla ilgili olarak, diğer yan anlamları­na da kısa bir göz atalım:

1. Kitab,  yukarıda  da  belirttiğimiz  gibi,  yazılı sayfalar anlamına gelir:

“Eğer sana kâğıt üzerine yazı­lı bir kitap indirmiş olsaydık da, onu elleriyle tutsalar dı...”  (En'am: 7).

2. Kitap, önce dileyip, sonra meydana getirme an­lamını da içerir:

“Allah, ben ve elçilerim galip gelece­ğiz” diye yazdı..”  (Mücadele: 21).

3. Kitap, 'hükmetmek, farz kılmak' anlamına gel­mektedir:

“Yakınlığı olanlar (ülü'l-erham) Allah'ın ki­tabın birbirleri konusunda daha hak sahibidir (En-fal: 75).

 “Özerinize oruç yazıldı”  (Bakara: 183).

“Mu­hakkak namaz müminlerin üzerine vakitli olarak ya­zıldı.”  (Nisa: 103).

4. Kitap, 'kılmak, arasına katmak' anlamındadır:

“Bizi şahitlerden yaz” (A. İmran: 53).

5. Kitap, 'Allah tarafından gönderilmiş bir delil' anlamına da gelmektedir:

“İnsanlardan, Allah hakkında hiç bir ilmi, hidayeti ve nur saçan bir kitap olmadığı halde mücadele eden vardır” (Hacc: 8 ).

6.“Muhakkak onlardan bir grup vardır ki, Kitap* ta olmayan bir şeyi, siz Kitap'te sanasınız diye dille­rini Kitab'a eğip büker.”  (A. İmran: 78).

Bu ayette, birinci kitap, genel olarak Allah'ın kita­bı anlamındadır; yani, Levh-i Mahfuz, Ümm'ül-Kitap ve­ya evren kitabı, ya da Kur'an, Tevrat ve İncil gibi İlâ­hî Kitap anlamındadır. İkinci kitap, ayet Yahudilerle ilgili olduğu için Tevrat'ı kasdetmekte, yani, 'aslında Tevrat'ta olmadığı halde' denmektedir. Üçüncü kitap ise, Yahudiler'in Allah'ın Kitabı, ya da Tevrat yerine kendi elleriyle yazdıkları ve “Kitabı elleriyle yazanla­rın vay haline” (Bakara: 79) ayetinde ve benzer daha başka ayetlerde anlatılan kitaptır.

7. Kitap, 'yazma, yazışma, mektup' anlamlarına da gelir:

 “Ellerinizin altında bulunanlardan yazışmayla (akd) yapmak isteyenlerle, eğer kendilerinde bir hayr görürseniz yazışın” (Nur: 33).

“Bu mektubumu götür.” (Nemi: 28).

8. Kitap, Allah'ın hükümlerinin, 'ahkâm'ın bütü­nü anlamında 'Şeriat' demektir.

9. Kitabın bir önemli anlamı daha vardır ki, in­sanların dünya hayatındaki amellerinin yazılmasından oluşmaktadır. Kur'an'da “söylediklerini yazacağız” (Mer­yem: 79) ve “onun için Kıyamet günü bir kitap çıkarı­rız da, “oku kitabı nı:(deriz)”   (İsra:   13-14)   buyurulmaktadır.

İnsanlar kitaplarını Dîn Günü dünya haya­tındaki amellerine göre ya önlerinden, ya sağlarından, ya da sol ve arkalarından alacaklar ve öncüler, sağdakiler (Yemin Ashabı)  ve soldakiler (Şimal Ashabı) ol­mak üzere üçe ayrılacaklardır,

“Hayır hayır, muhakkak facirlerin kitabı siccindedir. Bilir misin siccin nedir? Açık, sağlam, yanlışsız, be­lirgin, rakamlı bir kitaptır. Hayır, hayır, muhakkak iyilerin kitabı ılliyyindedir. Bilir misin ılliyyîn nedir? Açık, sağlam, yanlışsız, belirgin, damgalı, rakamlı bir kitap” (Mutaffifîn: 7-9), 18-19) ayetleri bu konuda ger­çekten ilginçtir. İnsanların dünya hayatında kazan­dıkları bir kitap halinde onların Ahiret'teki yerlerini hazırlamakta ve oluşturmaktadır; ya kat kat derin­likler, ya da kat kat yükseklikler meydana getirmekte­dir sahipleri için. İnsanların her sözü ve her davranışı harf harf ve kelime kelime Ahiret'teki makamlarını 'yazmakta', inşa etmektedir.

Evreni ve evrendeki her türlü olayları, Allah'ın bütün bilgisini harfler ve kelimeler olarak içeren ve Allah'tan geldiği biçimde korunan son Kitap Kur'an-ı Kerim'dir. Nitekim, Kur'an'da 'Ana Kitab'ın Kur'anla eş anlamda kullanıldığı ayetler çoktur:

“Bu  apaçık  Kitabın  ayetleridir;   muhakkak  onu Arapça Kur'an olarak indirdik.”   (Yusuf:  1-2).

 “Bunlar Kur'an'ın ve apaçık Kitabın ayetleridir” (Nemi: 1).

Kur'an'da “apaçık kitap” olarak geçen kitap, ge­nel anlamıyla Kitap'tır. Bu kitap'tan Allah'ın murad ettiği bilgiye sahip olanlar, göz açıp kapayıncaya ka­dar yüzlerce kilometrelik bir uzaklıktan herhangi bir nesneyi getirebilirler.

“Yanında Kitaptan bir ilim bulunan kimse de, “sen gözünü yummadan ben onu sana getirebilirim” de­di.”  (Nemi: 40)                                 

İlâhî kitaplar insanlara yol göstericidir; öncüdür, rahmettir, iman edenler için hidayet kaynağıdır. İnsan­ların ihtilâf ettikleri her konuda hükmün kendilerine göre verilmesi için gönderilmişlerdir. 'Mizan' ve 'demir (otorite) le birlikte insanların hayatını düzenlemek üze­re gönderilmişlerdir. İnsanların karanlıklardan ışığa, zu­lümden adalete ulaşmaları için gönderilmişlerdir. (Ba­kara: 213, Hadid: 25, İbrahim: 1, Nahl: 64, Ahkaf: 12) [25]

[22] Mufredat, s. 423; Külliyat-ı Ebl'1-Beka, s: 307.

[23] Muhammed İkbal, İslâm'da Dini Düşüncenin Yeniden Doğuşu, Ç. A. Asrar Bir y. İst. 1984, s. 75. Abdülkerim Suruş, Evrenin Yatışmaz Yapısı, Ç. Prof. H. Hatemt, İnsan yay, İst, 1984; Mevlâna Celaleddin er-Rumî, Mesnevi, terceme ve şerh, A. Baki Gölpınarlı, İnkilâp ve Aka. İst. 1981 c. I-II, s: 138-139.

[24] Hak Dini Kur'an Dili, III, 1920; Bedlüzzaman Said N, Sözler, Otuzuncu Söz. 'Ene ve Zerre Risalesi'.

[25] Ali Ünal, Kur’an’da Temel Kavramlar, Beyan Yayınları: 30-34.

---

radyobeyan