Hadis ilmine dair eserleri By: sumeyye Date: 16 Þubat 2011, 18:15:46
Hadis Ýlmine Dair Eserleri:
el-Erbeîn (Luknov 1319): Arapça olan bu eserde az sözlü çok manalý kýrk hadis toplamýþtýr. Kýrk hadis seçimi konusunda Ýmam Nevevî ve diðerlerinin yaptýðýna benzer bir metot izlemiþtir. Seçmiþ olduðu bütün hadisleri, üstadý Ebû Tâhir’den Hz. Ali’ye uzanan muttasýl senedlerle rivayet etmiþ olmasý yönüyle emsallerinden ayrýlýr. Ezberlenmesi kolay, okullarda okutulabilecek özelliktedir. Urduca’ya da çevrilmiþ ve Cihl Hadîs adýyla basýlmýþtýr (Daryâbâdî 1967).
el-Fadlu’l-mübîn fi’l-müselsel min hadîsi’n-Nebiyyi’l-Emîn (s.a.). Arapça’dýr.
el-Ýrþâd ilâ mühimmatý ilmi’l-isnâd: Arapça küçük bir risaledir. Ýsnadla uðraþanlar için çok deðerlidir. Birçok defa basýlmýþtýr.
el-Musaffâ þerhu’l-Muvatta: Yahya b. Yahya el-Leysî’nin rivayetini esas alan Muvatta’ýn Farsça þerhidir. Dihlevî, Ýmam Mâlik’in Muvatta’ýný en sahih ve en faydalý fýkýh ve hadis kitabý kabul eder. Ýçtihad melekesinin oluþabilmesi için bu kitabý zorunlu görür. [38] Bu düþünceden hareketle o, Muvatta’daki hadisleri fýkýh kitaplarýndaki tertibe göre sýraladýktan sonra ilgili âyetleri de eklemiþ, bunlarý Farsça’ya tercüme etmiþ, sonra garip kelimeleri açýklamýþ ve fukahamn ihtilaflarýna yer vermiþtir. “Belaðanî” ifadesi ile yer alan bazý rivayetleri, ihtisar etme amacýyla kitaba almamýþtýr. [39]
el-Müsevvâ þerhu’l-Muvatta (Beyrut 1983): Bu Arapça þerhte de, el-Musaffâ’da olduðu gibi istifadeyi kolaylaþtýracak güzel bir tertibi esas almýþ, ilgili âyetleri koymuþ, gerekli izahatý vermiþ, her konuda sadece Hanefî ve Þafiî mezhebinin görüþlerine yer vermiþ, diðer mezheplere temas etmemiþtir. Ýki cilt halinde matbudur.
Þah Veliyyullah Dihlevî’nin, hadis fýkhý ve derslerinde takip ettiði, terviç etmek istediði yaklaþýmý bu iki kitap gayet güzel bir þekilde temsil eder. Ýmamýn, içtihad gücü, hadis fýkhý ve ilimlerin-deki derinliði açýkça gözükür. Altý sahih hadis kitabýndan ileride tuttuðu Muvatta’ý çok beðenir, ona gerekli ilginin gösterilmesi ve hadis okutulmasý sýrasýnda onun baþa alýnmasý çaðrýsýnda buludur.
en-Nevâdir min ehâdîsi Seyyid’l-evâil ve’l-evâhir. Arapça’dýr.
Risale basîta fî’l-esânîd: Farsça’dýr, hadislerin senetleri konusunda ince tetkikleri havi bir risaledir.
Þerha terâcimi’l-ebvâb li’l-Buhârî: Buhârî’nin kitabýný tahkik etmiþ ve onun bab baþlýklarýyla ilgili gerçekten faydalý bir þerh yapmýþtýr. Arapça’dýr. Ýlk kez, 1323 yýlýnda Haydarabad’da Dâiratu’l-Meârif el-Osmâniyye tarafýndan basýlmýþ, sonra Buhârî nüshasýna mukaddime olmak üzere eklenerek Delhi’de yayýnlanmýþtýr.
Akaide Ve Ehl-i Sünneti Savunmaya Yönelik Eserleri;
Husnu’l-akîde veya el-Akîdetu’l-kasene (Luknov 1962): Akaide dair muhtasar Arapça bir risaledir. Urduca’ya da çevrilmiþtir. [40]
Ýzâletu’l-hafâ an hilâfeti’l-hulefâ (y.y. 1286): Farsça, konusunda emsalsiz bir kitaptýr. Urduca’ya iki çevirisi yapýlmýþtýr. [41]
Kurretu’l-ayneyn fi tafdîli Þeyhayn (Delhi 1320): Râfýzîlere reddiye olmak üzere yazýlmýþ Farsça ve Arapça bir eserdir. Urduca’ya da çevrilmiþtir (Luknov 1296).
el-Mektûbu’l-medenî fî hakâiki’t-tevhid. Tevhidin hakikatine dair, Ýsmail b. Abdullah er-Rûmî’ye gönderdiði mektuptur.
el-Mukaddimetu’s-seniyye fî’ntiÞâri’l-fýrkati’s-sünniyye. Arapça’dýr.
Tuhfetu’l-muvahhidîn. Farsça’dýr.
[38] Bkz. Müsevvâ, I, 18, 31.
[39] Birinci cildi Delhi Matba’a Fârûkî, ikinci cildi Matba’a Murtazî’de (1293) basýlmýþtýr. Urduca çevirisi Kalküta, Matba’a Ahmedî 1294.
[40] Aligarh Matbaa Institü, t.y.
[41] Luknov 1329, Karaçi t.y.
radyobeyan