Avlanma By: sidretül münteha Date: 13 Þubat 2011, 22:19:21
E- Avlanma:
Hacc'ýn beþinci yasaðý ihramda avlanmaktýr. Bunun hakkýnda da icma1 vardýr. Zira Cenâb-ý Hak,
'Ýhramda iken av öldürmeyiniz" 46 "Ýhramda bulunduðunuz müddetçe kara avý size haram kýlmmýþtýr" 47 buyurmuþtur.
Ulema, ihramda olan kimsenin karada avlanmasýnýn ve tuttuðu avýn etini yemesinin haram olduðunda müttefiktirler. Fakat baþkasý tarafýndan avlanan avýn etini yemesinde ihtilâf etmiþlerdir.
Kimisi «Mutlaka caizdir» demiþtir. îmam Ebû Hanife bu görüþtedir. Bu görüþ ayný zamanda Hz. Ömer'le Hz. Zübeyr b. Avvam'ýn da görüþüdür.
Kimisi «Mutlaka haramdýr» demiþtir, ki bu da Ýbn Abbas, Hz. Ali ve ibn Ömer'in görüþüdür.
Kimisi de «Eðer kendisi veyahut kendisi gibi ihramda olan diðer bir kimse için avlanmamýþsa caizdir. Eðer ihramda olan bir kimse için avlanmýþsa caiz deðildir» demiþtir.
Bu ihtilâfýn sebebi, hadislerin bu hususta birbirleriyle çeliþmeleridir. Çeliþen bu hadislerden biri îmam Mâlik'in kaydettiði Ebû Katâde'nin hadisidir ki bu hadiste, Ebû Katâde'nin bir hac yolculuðunda Peygamber (s.a.s) Efendimizle beraber bulunduðu ve Mekke'ye yaklaþtýklarý sýrada bir ara kendisi birkaç kiþi ile birlikte kafileden geri kaldýðý ve o sýrada kendilerine bir yabani eþek rastgeldiðinden Ebû Katâde'nin atý üstünde dikilip onu öldürmek için arkadaþlanndan önce, deðneðini, sonra mýzraðýný kendisine vermelerini istemiþse de, kendisinden baþka hepsi ihramda olduðu için kimse ona mýzraðýný vermeðe yanaþmadýðý ve bunun için kendisinin uzanýp bir mýzrak aldýðý ve eþeði kovalayýp öldürdüðü ve arkadaþlanndan kimisinin bu eþeðin etini yiyip kimisinin yemediði ve Peygamber (s.a.s) Efendimize yetiþip durumu kendisine anlattýklarýnda Efendimiz (s.a.s)'in,
«O bir ziyafettir, Allah size yedirmiþtir» 48 buyurduðu anlatýlmaktadýr.
Talha b. Ubeydullah'ýn hadisi de bu mânâdadýr. Nesâî'nin kaydettiði bu hadiste Abdurrahman Teymi: «Biz Talha b. Ubeydullah ile beraber ihramda idik. Birisi ona bir ceylan hediye getirdi. O sýrada Talha uykuda idi. Kimimiz yemeðe baþladýk. Talha uyanýnca o da bizimle beraber yedi ve 'Biz ihramda av etini Rasûlullah ile de birlikte yedik dedi' demiþtir 49.
Ýkinci hadis de, yine Ýmam Mâlik'in kaydettiði îbn Abbas'ýn hadisidir, ki bu hadiste de; «Peygamber (s.a.s) Efendimiz Ebva veyahut bir baþka derede iken kendisine bir yabani eþek hediye edildi ve fakat Efendimiz (s.a.s) bu hediyeyi sahibine geri verip,
«Bunu sana, ihramda olduðumuz için geri verdik» buyurdu» 50denilmektedir.
Bu ihtilâfin bir diðer sebebi daha vardýr ki o da, avýn etini yemek yasaðý mutlak mýdýr, yoksa avýn bir ihramlý tarafýndan Öldürülmüþ olmasý þart mýdýr diye ihtilâf etmeleridir.
Ebû Katâde'nin hadisini tercih edenler, «Mutlaka caizdir» demiþlerdir, îbn Abbas'ýn hadisini tercih edenler «Mutlaka haramdýr» demiþlerdir. Bu iki hadisi te'lif edenler ise, 'Yasak þartlýdýr' demiþ ve bu görüþlerini, Câbir'den rivayet olunan «Rasûlullah (s.a.s),
«Siz ihramda iken kara avý, -tarafýnýzdan veyahut baþkasý tarafýndan, fakat sizin için avlanmamak þartý ile- size helâldir» 51 hadisi ile takviye etmiþlerdir.
Ulema, zaruret halinde olan kimse murdar olan hayvan veyahut domuz etini nasýl yiyebiliyorsa, ihram halinde avlanan avý da yiyebilir mi diye ihtilâf etmiþlerdir. Ýmam Ebû Yusuf ise «Yer, fakat kendisine fidye lâzým gelir» demiþtir.
Birinci görüþ, suçlarýn önlenmesi bakýmýndan daha uygun ise de, îmam Ebû Yusuf un görüþü kýyasa daha muvafýktýr. Zira murdar olan hayvanýn eti ile domuz eti lizatihî (doðrudan) haramdýrlar. Av eti ise bir sebep için haram kýlýnmýþtýr. Lizatihî haram olan þey ise daha aðýrdýr.
Ýþte, ihramda iken iþlenmesinin haram olduðu'ittifakla söylenenler bu beþ þeydir. 52 46 Mâide, 5/96.
47 Mâidc, 5/97.
48 Mâlik, Ilacc, 20/24, no: 76.
49 Nesâî, 5/182.
50 Mâlik, Ilacc, 20/25, no: 83.
51 Ebû Dâvûd, MenâsiK 5/41, no: 1851.
52 Ýbn Rüþd Kadý Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüþd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayýnlarý: 2/168-169.