Yenmesi haram hayvanlarda kesimin etkisi By: sidretül münteha Date: 11 Þubat 2011, 18:16:13
1.Yenmesi Haram Hayvanlarda Kesimin Etkisi:
Ulema, yukarýdaki âyet-i kerimede geçen beþ sýnýf hayvandan herhangi birinin yanma varýldýðý zaman, hayvanýn ölmek üzere bulunmadýðý ve eðer kesilmezse ölmeyeceði tahmin edilirse o hayvaný kesmenin faydalý ve etkili olduðunda -benim bildiðime göre- müttefiktirler. Fakat hayvanýn yanma varýldýðý zaman, hayvanýn boðulmadan veyahut aldýðý yaradan kurtulamayacaðý tahmin edilirse o hayvaný kesmenin faydasý olup olmadýðýnda ihtilâf etmiþlerdir.
Kimisi «Faydalýdýr, yani kesilirse eti yenir» demiþtir. îmam Ebû Hanife bu görüþtedir ve Ýmam Þafii'nin meþhur olan kavli de budur ve bu ayný zamanda Zührî ile îbn Abbas'ýn da görüþüdür. Kimisi de «Faydasý yoktur» demiþtir, imam Mâlik'ten ise, bu hususta her iki görüþ de naklolunmuþtur. Fakat en meþhur olan görüþü, yaþayacaðý umulmayan hayvaný kesmenin faydasý olmadýðýdýr. Mâlikîlerden bazýlarý, yaþayacaðý umulmayan hayvaný iki kýsma ayýrmýþlardýr. Biri yaþayacaðý kesinlikle umulmayan hayvandýr ki Öldürücü bir yara almýþtýr. Bu hayvaný kesmenin faydasý olmadýðýnda -zayýf bir vecihten baþka- ihtilâf yoktur. Biri de yaþayacaðý ihtimalle umulmayan hayvandýr. Bunu kesmenin faydasý olduðunda ise iki meþhur rivayet vardýr.
Bu ihtilâfýn sebebi, âyet-i kerimede geçen "Ancak canlý iken kestikleriniz hariç" istisnasý muttasýl (ayný cümlede) mýdýr, münkatý' (ayn cümle) mýdýr? diye ihtilâf etmeleridir. Bu istisnanýn muttasýl olduðunu söyleyenler, «Ayette zikredilen bu beþ sýnýf hayvanlar daha canlý iken yetiþilip kesilirlerse murdar deðillerdir. Çünkü bunlar, bu beþ sýnýf hayvanýn hükmünden istisna edilmiþlerdir» demiþlerdir.
Münkatý olduðunu söyleyenler ise -münkatý' istisnalarda adet olduðu üzere-, «Bu istisnanýn önceki cümle ile bir ilgisi yoktur. Binaenaleyh bunlar da ölmemiþken yetiþilip kesilseler bile murdarlýktan kurtanlamazlar» demiþlerdir. Zira eðer istisna münkatý' olursa âyet, «Boðularak, bir yerine vurularak, yüksek bir yerden düþerek, baþka bir hayvan tarafýndan süsülerek ve yýrtýcý hayvanlar tarafýndan yenerek ölen hayvanlar size haram kýlýnmýþtýr. Ancak kestiðiniz hayvanlar size helâldir» mealinde olur. Bu ise, -kendiliðinden ölen hayvan nasýl bir leþ olup murdar ise- bunlar da birer leþ olup murdardýrlar, demektir. Fakat sizin sapasaðlam olarak kestiðiniz hayvanlar öyle deðildir. Zira o hayvanlarýn ölüm sebebi onlarý kesmenizdir. Bunlar ise -boðulmak veyahut yüksek bir yerden düþmek gibi- baþka þeylerdir.
istisnanýn muttasýl olduðunu söyleyenler, ulemanýn, bu hayvanlardan
yaþayacaðý umulanlarý kesmenin faydasý olduðunda ittifak etmeleri ile istidlal etmiþlerdir. Münkatý1 olduðunu söyleyenler ise, «Malumdur ki bu beþ çeþit hayvanýn haram oluþu, bu hayvanlar canlý iken deðil, öldükten sonradýr. Zira canlý iken hayvanýn etini yemek zaten haramdýr. Hayvanlarý kesmenin þart olmasý ve Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in,
«Hayvan canlý iken vücudundan koparýlan herhangi bir parça murdardýr» 4 hadisi bunun delilidir. Þu halde âyet: «Kendiliðinden ölen hayvan nasýl leþ ve murdar olup etini yemiyorsanýz, bu sebeplerden herhangi biri ile Ölen hayvan da murdardýr, etini yiyemezsiniz. Ancak size helâl olan, sizin kestiðiniz hayvanlardýr» mânâsm-dadýr ki bu münkatý' istisnadýr. Çünkü kesilen hayvan, kendiliðinden veyahut herhangi bir sebeple ölen hayvanýn fertlerinden biri deðildir. Muttasýl olan istisnalarda ise, müstesna istisna edildiði þeyin fertlerinden biridir» demiþlerdir. Fakat doðrusu þudur ki; Ýstisna ister muttasýl ister munfasýl olsun, bu hayvanlar eðer daha canlý iken kesilirlerse helâl olmalarý lâzým gelir. Çünkü istisna münkatý da olsa, bu hayvanlar daha canlý iken -canlý kaldýklarý müddetçe- diðer hayvanlardan farklý deðillerdir. Diðer hayvanlar kesildikleri zaman nasýl helâl oluyorlarsa, bunlarýn da kesildikleri zaman helâl olmalarý lâzým gelir. Zira diðer hayvanlarýn ölüm sebebi nasýl kesilmek ise, bu durumda bunlarýn da ölüm sebebi kesilmeleri olur.
«Tahrim'in umumundan, bu hayvanlar da aynýnýn -domuzun ayný gibi-haram olduðu ve bunun için, domuz kesilse de nasýl helâl olamýyorsa, bunlar da kesilseler bile helâl olamadýklarý anlaþýlabilir. Bunun için bu istisna getirilmiþtir ki bunlarýn aynýnýn haram olmadýðý ve eðer daha ölmemiþlerken kesilirlerse helâl olduklarý bilinsin» de diyebiliriz. Eðer böyle olursa, istisnanýn münkaü olduðunu söyleyenlerin itirazýna da yer kalmaz.
Bu hayvanlardan yaþayacaðý umulmayanlarla, yaþayacaðý þüpheli olanlar arasýnda hüküm ayýrýmý yapanlar ise, belki istisnanýn münkatý olduðu görüþündedirler de,yaþayacaðý þüpheli olanlarý yaþayacaðý umulanlara kýyas etmiþlerdir. Zira yaþayacaðý-umulanlan kesmenin faydasý olduðunda icma vardýr. Belki de istisnanýn muttasýl olduðu görüþündedirler de, yaþayacaðý umulmayanlarý istisnanýn hükmünden kýyas yolu ile istisna etmiþlerdir. Zira kesmek -ancak eðer ölüm sebebinin kesmek olduðu bilinirse- faydalýdýr. Ölüm sebebi kesilmek mi, yoksa -boðulmak, vurulmak vesaire gibi- bir baþka sebep mi diye bilinmediði zaman ise kesmenin faydasý yoktur.
Bunlar þöyle de diyebilirler. «Yaþayacaðý umulmayan hayvanlar ölmüþ hayvanlar hükmündedirler. Kesmenin þartý ise, giden hayatý deðil, duran hayatý gidermektir».5 4 Ebû Dâvûd, Sayd% 11/3, no: 2858.
5 Ýbn Rüþd Kadý Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüþd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayýnlarý: 2/342-344..
Ynt: Yenmesi haram hayvanlarda kesimin etkisi By: Sevgi. Date: 23 Þubat 2020, 01:59:03
Esselâmü Aleyküm. Rabbim bizleri herzaman rýzasýna uygun þekilde yaþýyan kullarýndan olmayý nasip etsin inþaAllah
Bilgiler için Allah razý olsun
Ynt: Yenmesi haram hayvanlarda kesimin etkisi By: gulsahkilicaslan Date: 23 Þubat 2020, 12:10:52
Allah razi olsun hocam selâm ve dua ile