Sekizinci ders
(1) 
(2) 
(3) 
Þu âyetler, duanýn, mühim bir esas-ý ubudiyet olduðunu gösteriyor.
Ey hakikat-i halden gafil müddei! Dâvâ ediyorsun ki: "Dua ediliyor, cevap verilmiyor. Âyet ise, âmmdýr."
Evvelen: Cevap vermek ayrýdýr, kabul etmek ayrýdýr. Belki cevap vermek daimîdir. Fakat is'âf-ý hâcet, mücîbin hikmetine tâbidir. Meselâ, sen tabibi çaðýrýyorsun. Dersin ki: "Ey hekim!"
O da cevaben, "Lebbeyk" der.
Sonra dersin, "Bana þu taamý veyahut þu dermaný ver."
Hekim bazan münasip gördüðü matlubu aynen verir; bazan istediðinden daha âlâsýný verir; bazan da, senin hastalýðýna zarar olduðu için, cevap verdiði halde sana birþey vermez.
Dua, bir nevi ibadet olduðu için, hâlis olmak gerektir, tâ ki kabul olunsun. Ýbadetin semeratý ise uhrevîdir. Dünyevî iþler, o ibâdâtýn evkat-ý mahsusalarýdýr. Meselâ, yaðmursuzluk, yaðmur namazýnýn vaktidir. Namaz, yaðmur yaðmasý için vaz edilmemiþtir. Umur-u dünyeviye niyet edilse, o ibadet olan dua halis olmadýðý için kabule lâyýk olmaz.
Evet, nasýl ki gurub, maðrib namazýnýn vaktidir. Ay ve güneþin tutulmalarý da, salâtü'l-küsuf ve'l-husuf denilen iki ibâdât-ý mahsusanýn vaktidir. Yoksa gaye deðil ki, namaz kýlmakla, tâ güneþ ve kamer açýlsýnlar. Çünkü, güneþ ve kamerin açýlmalarý zamaný muayyendir. Fâtýr-ý Zülcelâl, bu iki âyât-ý azîmin nikabý zamanýnda, yani perdelendikleri zamanda, ibâdýný, ibadete davet eder.
Onun gibi, yaðmursuzluk da, yaðmur namazýnýn vaktidir; yaðmurun gelmesinin gayesi deðil.
Yaðmursuzluk devam ettikçe, ol veçhile Allah'a ibadet devam eder. Yaðmur geldiði vakit, vakti kaza olur.
Onun gibi, zalimlerin tasallutu ve beliyelerin nüzulü zamanlarý, bazý ed'iye-i mahsusanýn evkatýdýr. Belki de o beliyeler, o dualarý söylettirmek içindir. Yoksa o dualar, sýrf o beliyelerin def'i için deðildir. Belki, bir nevi ubudiyet olan o dualar, o beliyelerin devamý müddetince devam ederler. Eðer dualarýn berekâtýyla beliyeler def' ve ref' olunsalar, nurun alâ nur. Þayet ref' olunmazlarsa, denilemez ki, "Dua kabul olunmadý." Belki, "Duanýn vakti bitmedi" denilir.
1 "Kullarým senden Beni sorduklarý vakit de ki, muhakkak Ben çok yakýným. Bana duâ ettiði zaman, duâ edenin duâsýna cevap veririm. Öyleyse onlar da Benim dâvetime uysunlar, Bana îman etsinler ki, doðru yolu bulmuþ olsunlar." Bakara Sûresi, 2:186.
2 "Bana dua edin, size cevap vereyim." Mü'min Sûresi, 40:60.
3 "De ki: Eðer duanýz olmasa Rabbim katýnda ne ehemmiyetiniz var?" Furkan Sûresi, 25:77.