On ikinci ders
(1) 
Ey birader! Küffar ve ehl-i dalâletin kesret-i adediyle beraber bazý hakaik-i imaniyenin inkârlarýnda ittifaklarý seni sarsmasýn. Çünkü kýymet, kesrette deðildir. Zira insan, insan olmadýðý vakit, þeytan bir hayvan olur. Ecnebîler gibi ihtirasat-ý hayvaniyede terakki ettikçe hayvaniyeti þiddetlenir, daha ziyade hayvan olur. Hayvanatýn kemiyetçe kesreti; ve insanýn, hayvanata nisbeten kýlleti malûm... Halbuki hayvanat, insan için halk olunmuþtur.
Küffarýn tarifi ise: Küffar, hayvanat-ý Ýlâhîden bir nevi habistirler ki; imaret-i dünyaya ve hem mü'minlere derecat-ý niam-ý Ýlâhiyeyi anlamaya bir vâhid-i kýyasî olmak için halk edilmiþler ve imhal edilmiþlerdir. Þu küffar denilen bu nevi hayvanatýn, hakký inkâr edip nefyetmekte ittifaklarý kuvvetsizdir.
Evet, küfür, çendan ispat suretinde de olsa, nefiydir, inkârdýr, cehildir, ademdir. Binler ehl-i nefiy ve inkârýn iki ehl-i ispata karþý sözleri bâtýldýr, sukut eder.
Meselâ, bütün bir þehrin ahalisi, Ramazan ayýna bakýyorlar. Binler insan, yok diye nefiy ve inkâr etseler, iki adam da ispat edip þehadet etse, bütün inkâr edenlerin sözleri hiçe iner. Acaba, kâr-ý akýl mýdýr ki, sen desen: "Bu kadar binlerle insanlarýn tevatürlerini kabul ederim, o iki adamýn þehadetlerini reddederim"?
Aynen bunun gibi, biri çýksa dese, "Koca Avrupa'nýn bu kadar hükemasý þu hakikat-i imaniyeyi inkâr ediyorlar. Bizim iki hocamýzýn sözü nasýl tercih ediliyor?"
Ey biçare nâdân! Mesele hiç öyle deðil. Bu söze hiç hakkýn yok. Belki bu mesele, hiç ehil olmadýklarý meselelerde nâ-ehil birkaç fuzulînin hadsiz ehl-i ihtisasa karþý söz söylemesidir.
Bir iki hoca dediðin, milyarlar beþerin güneþleri hükmünde olan Þeyh Geylânî, Ýmam-ý Gazalî, Muhyiddin-i Arabî, Þâh-ý Nakþibend, Ýmam-ý Rabbanî gibi ehl-i ihtisasýn icmâlarýdýr ki, o hakikati görmüþler, gösteriyorlar. Koca Avrupa hükemasý dediðin, maddeperest, akýllarý gözlerine sukut etmiþ, mâneviyattan uzaklaþmýþ þems-i hakikatten ve hilâl-i haktan âmileþmiþ, hakký görmedikleri için hakký nefyeden, haddinden tecavüz etmiþ san'atkârlardýr.
(2) 
Yani, bazý gözü hasta olan kimse, güneþin ziyasýný; ve vücudu hasta olan kimse de, suyun tadýný inkâr ediyorlar.
1 "Nice az topluluklar, nice kalabalýk topluluklara Allah'ýn izniyle galip gelmiþlerdir." Bakara Sûresi, 2:249.
2 Kaside-i Bürde'den.