Toprak kiralama By: sidretül münteha Date: 09 Þubat 2011, 16:55:29
A- Toprak Kiralama:
Tarlalarý kiraya vermenin cevazý hakkýndaki ihtilâf çok büyüktür.
Kimisi tarlalarýn kiraya verilmesini kesinlikle caiz görmemiþtir. Fakat bunlarýn sayýsý azdýr ve Tavus ile Ebû Bekir b. Abdurrahman bunlardandýrlar. Cumhur ise cevazýný benimser.
Fakat ne ile kiraya vermek caizdir, neyle caiz deðildir diye ihtilaf etmiþlerdir.
Kimisi «Paradan baþka bir þeyle kiraya vermek caiz deðildir» demiþtir ki bu, Rebia ile Said b. el-Müseyyeb'in görüþüdür. Kimisi «Yiyecek maddeleri ve ayný tarladan -ister yiyecek maddesi, ister baþka þey olsun- çýkan üründen baþka, her þeyle kiraya vermek caizdir» demiþtir. îmam Mâlik ile ta-biîerinin çoðu bu görüþtedirler. Kimisi «Tarlalarý yalnýz, yiyecek maddesi olmayan þeylerle kiraya vermek caizdir» kimisi de «Tarladan çýkan yiyecek maddesi dýþýnda, her þeyle kiraya vermek caizdir» demiþtir. Bu da Salim b. Abdullah ile diðer mütekaddimlerin görüþüdür. îmam Þafiî de buna katýlýr, imam Mâlik'in Muvatta'daki sözünün zahirinden de, bu anlaþýlmaktadýr. Kimisi de hiçbir þeyi istisna etmeyerek, «Her þeyle ve tarladan çýkan her ürünle kiraya vermek caizdir» demiþtir. îmam Ahmed, Süfyan Sevrî, Leys b. Sa'd, îmam Ebû Hanife'nin iki arkadaþý îmam Ebû Yûsuf ile îmam Muhammed, îbn Ebî Leylâ, Evzâî ve bir cemaat da bu görüþtedirler.
Tarlalarý hiçbir þeyle kiraya vermenin caiz olmadýðýný söyleyenlerin delili, îmam Mâlik'in muttasýl bir sened ile Râfi b. Hadic'ten rivayet ettiði, «Peygamber Efendimiz tarlalarý kiraya vermeyi yasak etti» [8] mealindeki hadistir. Bunlar bu hadisin umumuna dayanarak, ravinin hadisi rivayet ederken tahsis ediþine iltifat etmemiþlerdir. îmam Mâlik'in rivayetine göre, hadisi Rafi'den dinliyen Hanzale, «Râfi' b. Hadic'e 'Tarlalarý para ile de kiraya vermek caiz deðil midir?' diye sordum. Bana 'O zaman bir sakýncasý yoktur' diye cevap verdi» demiþtir. Bu hadisi Râfý'den aynca rivayet eden îbn Ömer de hadisin umumunu tutmuþtur. Zira daha önce tarlalarýný kiraya verirken, Râfý'den bu hadisi iþittikten sonra tarlalarýný kiraya vermekten vazgeçmiþtir. Bu da, «Hadisin umumu, ravinin sözü ile hâss olamaz» diyenlerin görüþüne dayanmaktadýr. Râfi' b. Hadic babasýndan da, Peygamber Efendimiz'in tarlalarý kiraya vermeyi yasak ettiðini rivayet etmiþtir. Ebû Ömer b. Abdilberr, «Tarlalarý kiraya vermeni-n caiz olmadýðýný söyleyenler, Damre'nin Ýbn Þev-zeb'den, îbn Þevzeb'in Mutarrif ten, Mutarrifin Atâ'dan, Atâ'nýn da Câbir (r.a.)'den rivayet ettiði 'Peygamber Efendimiz bize verdiði bir hutbesinde,
'Kimin bir tarlasý varsa, o tarlasýný ya kendisi eksin, ya ektirsin, kiraya vermesin' buyurdu1 [9]hadisi ile de ihticac etmiþlerdir» demiþtir. Tarlalarýn kiraya verilmesini caiz görmeyenlerin delil olarak gösterdikleri hadisler, aþaðý yukarý bunlardýr. Bunlar, görüþlerini mantýkî yönden de, savunmuþlardýr; «Çünkü tarlalarý kiralamakta garar vardýr. Zira tarlada ekilen þeyin -yangýn, kuraklýk, dolu ve sel gibi- afetlere uðrayýp yok olmasý mümkündür. O zaman kiþi tarladan hiçbir menfaat görmediði halde kirasýný vermiþ olur».
(Kadý -îbn Rüþd- diyor ki): Tarlalan kiraya vermenin yasak edilmesinin sebebi, umumî menfaat düþüncesidir. Zira ister tarla, ister su olsun, ikisi de, herkes onlardan faydalansýn diye mebzul bir þekilde yaratýlmýþlardýr demek de mümkündür.
Tarlalan paradan baþka bir þeyle kiraya vermenin caiz olmadýðýný söyleyenler de, Tank b. Abdurrahman'ýn Said b. el-Müseyyeb tarikiyle RâfT.b. Hadic'ten rivayet ettiði «Peygamber Efendimiz,
'Ancak üç kiþi ekin ekebilirler. Biri, tarlasý bulunan kimsedir. Bu adam kendi tarlasýný eker. Biri, kendisine bir tarla baðýþ olarak verilen kimsedir. Bu adam da kendisine verileni eker. Biri de, altýn ve gümüþ ile tarla kiralý-yan kimsedir' [10] hadisine dayanmýþlardýr. Bunlar derler ki: Bu hadisin hükmü üzerinden geçmek caiz deðildir. Zira diðer hadislerin hepsi mutlak iken, bu hadis mukayyedtir. Mutlaký ise mukayyede hamletmek vacibtir.
Tarlalan yiyecek maddelerinden baþka, her þeyle kiraya vermenin caiz olduðu görüþünde olanlann delili de, Ya'la b. Hakem'in Süleyman b. Yesar tarikiyle Râfi' b. Hadic'ten Peygamber Efendimiz'in buyurduðunu rivayet ettiði,
«Kimin bir tarlasý varsa, onu ya kendisi eksin, ya kardeþine ektirsin. Onu üçtebir, dörttebir veyahut miktarý belli bir yiyecek maddesiyle kiraya vermesin» [11]hadisidir. Bunlar «Peygamber Efendimiz'in yasak ettiði MUHÂKALE'nin mânâsý budur» demiþ ve Said b. el-Müseyyeb'in hadisini [12] merfu1 olarak rivayet etmiþlerdir, ki bu hadiste [13] Münâkale Tarlayý buðday ile kiraya vermektir' diye açýklanmýþtýr. Bunlar aynca, «Çünkü tarlayý yiyecek maddeleriyle kiraya vermek, yiyecek maddesini yiyecek maddesiyle veresiye satmak kabilinden olur» demiþlerdir.
Tarlalan ne yiyecek maddeleri ile, ne de tarladan çýkan herhangi bir ürünle kiraya vermenin caiz olmadýðý görüþünde olanlann, yiyecek maddeleri ile kiraya vermenin caiz olmadýðýna dair delilleri, yiyecek maddeleri ile kiraya vermenin caiz olmadýðýný söyleyenlerin delilidir. Tarladan çýkan herhangi bir ürünle kiraya vermenin caiz olmadýðýna dair delilleri de, Peygamber Efendimiz'in rivayet olunan MUHÂBERE'yi yasak ediþidir. Derler ki:
Muhabere, tarlayý tarladan çýkan ürünle kiraya vermektir" -yukarýda söylediðimiz üzere- imam Mâlik ile tabilerinin görüþüdür.
Tarlalarý istisnasýz olarak her þeyle kiraya vermenin caiz olduðunu söyleyenler de, «Çünkü tarlayý herhangi bir þeyle kiraya vermek -diðer menfaat-lar gibi- bilinen bir menfaati, bilinen bir þeyle kiraya vermektir. Þu halde, diðer menfaatlann herhangi bir þeyle kiraya verilmesi nasýl caiz ise, tarlalarý da herhangi bir þeyle kiraya vermenin caiz olmasý lazým gelir» demiþlerdir. Herhalde bunlar, Râfl b. Hadic'ten rivayet olunan hadisleri zayýf görmüþlerdir.
Zira Salim b. Abdullah ile baþkalarýndan rivayet olunduðuna göre bunlar, Râfî'nin hadisini rivayet ederlerken, «Râfi'nin kendisi kiralardý» demiþlerdir. Ayrýca bunlar, «Rafî'den gelen rivayetlerden biri -Buhârî'nin zabtýna göre- 'Biz, Medineiiler arasýnda en çok arazi sahibi olanlardan idik. Herkes tarlasýný (Þu parça bana, þu kýt'a da sana olsun) diye kiraya verirdi. Çok defa burasý mahsul verirdi de öbür taraf bitirmezdi (ve hakký zayi olurdu). Bunun için Peygamber Efendimiz, tarla sahiplerine bu çeþit kiralamayý yasak etti» [14]þeklinde varit olduðu için, diðer rivayetleri de buna hamletmek gerekir» demiþlerdir.
Tarlalarý, tarladan çýkan mahsulün bir kýsmý ile kiraya vermenin caiz olmadýðýný söyleyenlere gelince: Bunlar da hem aklî, hem naklî delillere dayanmýþlardýr. Nakli delilleri, Peygamber Efendimiz'in MUHABERE'yi yasak ettiðine dair yukarýda geçen hadis ile, Zahîr b. Nâfý tarikiyle Râfi' b. Ha-dic'den rivayet olunan «Amcam Züheyr b. Râfi', 'Biz Rasûlullah (s.a.s.) bize kolay gelen bir iþi yasak etti' dedi. Ben de Rasûlullah (s.a.s.)'in söylediði söz muhakkak bir gerçektir' dedim. Amcam, 'Rasûlullah (s.a.s.) bir kere beni yanýna çaðýrdý. Konuþma arasýnda bana,
'Tarlalarýnýzý ne þekilde iþletiyorsunuz?' diye sordu.
Ona, 'Tarladan gelen mahsulün dörttebiri ile, hurmadan, arpadan vesk denilen ölçekler mukabilinde kiraya veririz' dedim. Bana,
'Ey müminler! Sakýn öyle yapmayýnýz. Tarlalarýnýzý ya kendiniz ekiniz, ya baþkasýna ektiriniz, ya da boþ býrakýnýz' buyurdu» [15]mealindeki hadistir. Bu hadisin sýhhatinde de iki muhaddis, îmam Buhârî ile Müslim ittifak etmiþlerdir.
Tarlalarý, tarladan çýkan mahsulün bir kýsmý ile kiraya vermenin caiz olduðunu söyleyenler de, Abdullah b. Ömer'den geldiði sabit olan, «Peygamber Efendimiz, Hayber arazisinden çýkan meyvadan ve ekinden her mahsulün yansý Hayber ahalisine ait olmak üzere ekip biçmesini onlara verdi» [16] mealindeki hadise dayanmýþlardýr. Bunlar derler ki: Bu hadis Râfi'nin bütün hadislerinden daha kuvvetlidir. Zira Râfi'nin hadisleri metin ve ifade þekli bakýmýndan birbirlerini tutmuyor. Râfi'nin hadisleri þayet sahih de olsalar, bu hadisleri -Buhârî ile Müslim'in tbrý Abbas'tar. getirdikleri «Peygamber Efendimiz tarlalarý kiraya vermeyi yasak etmedi. Fakat,
'Herhangi birinizin, topraðým mümin kardeþine kirasýz ekime vermesi, kendisi için kira olarak belli bir þeyi almaktan daha hayýrlýdýr' buyurdu» [17]mealindeki hadisin delaletiyle- hürmete deðil, kerahete hamledeceðiz. Bunlar aynca þunu da derler: Peygamber Efendimiz tarafýndan Yemen'e gönderilen Muaz b. Cebel, Yemen'e vanðý zaman Yemen halký tarlalanný tarladan çýkan mahsulün bir kýsmý ile kiraya verdikleri halde Muaz (r.a.), onlan bundan menetmemiþtir [18], [8] Mâlik, Kirau'l-Ard, 34/1, no: 1.
[9] Nesâî, 7/37. .
[10] Ebû Dâvûd, Buyû\ 17/32, no: 3400; Tahâvî, Þerhu'l-Meâni'l-Âsâr, 4/106.
[11] Müslim, Buyu, 21/18, no: 1548; Ebû Dâvûd, Buyu', 17/32, no: 3395.
[12] Mâlik, Buyâ\ 31/13, no: 25.
[13] Buhârî, BuyÜ 34/82, no: 2186; Müslim, Buyu', 21/17, no: 1546.
[14] Buhârî, Hars, 41/12, no: 2331; Müslim, Buyu', 21/19, no: 1546.
[15] Bühârî,//arj,41/l8,no: 2339; Müslim,5«y«", 21/18, no: 1548.
[16] Buhârî, Hars, 41/8, no; 2329; Müslim, Musâkât, 22/1, no: 1551; Ebû Dâvûd Buyu1.. 17/35, no: 3409.
[17] Buhârî, Hars, 41/10, no: 2330; Müslim, Buyû\ 21/21, no: 1550.
[18] Tahâvî, Þerhu Meâni'l-Âsâr, 4/114.
Ynt: Toprak kiralama By: ceren Date: 10 Ocak 2020, 20:56:14
Esselamu aleyküm.bu tür durumlarda Ýslam'a baðlý kalan kullardan olalým inþallah...
Ynt: Toprak kiralama By: Bilal2009 Date: 12 Ocak 2020, 13:42:37
Ve aleykümüsselam Rabbim bizleri ilim öðrenen kullarýndan eylesin Rabbim paylaþým için razý olsun
Ynt: Toprak kiralama By: Sevgi. Date: 13 Ocak 2020, 15:02:56
Aleyküm selâm. Bu faydalý bilgiler için Allah sizlerden razý olsun kardeþim
Rabbim ilmimizi artýrsýn inþaAllah