Cemaleddin Mahmud Hulvi By: armi Date: 19 Mayýs 2009, 20:07:47
Ýstanbul'da yetiþen meþhûr velîlerden. Ýsmi Mahmûd bin Ahmed, lakabý Cemâleddîn, mahlasý Hulvî'dir. 1574 (H. 982) senesinde Ýstanbul'da doðdu. 1654 (H. 1064) de vefât etti. Kabri, Ýstanbul'da Þehremini semtinde Hulvî adýyla anýlan Þirvânî Dergâhýnýn bahçesindedir. Sünbülî ve Gülþenî tarîkatlarýnda yetiþmiþ ve rehberlik yapmýþ, talebe yetiþtirmiþtir.
Babasý saray Helvacýbaþýsý idi. On dört yaþýnda babasý ile birlikte hacca gitti. Hac dönüþü sýrasýnda Kocamustafapaþa Dergâhý þeyhi Hasan Zarîfî Efendi ile birlikte yolculuk yaptý. Yolda onun sohbetlerinden istifâde etti. Böylece tasavvufta ilk sohbetleri dinleyip bu yolun kýymetini anlayýp, lezzetini tattý. Ýstanbul'a dönünce, baba mesleði olan helvacýlýða devâm etti. Daha sonra gençlik arzusuyla süvâriliðe heves etti ve emsâllerinin teþvîkiyle, Divân-ý Hümâyûn çavuþu oldu. Fakat gözü dünyâ mevkýi ve nîmetlerinde olmadýðýndan, Allahü teâlânýn rýzâsýna kavuþmak için uðraþýyor, kendisine yol gösterecek bir rehber arýyordu. Bir süre sonra, Halvetiyye yolunun, Sünbüliyye koluna mensub olan Kocamustafapaþa Dergâhý þeyhi Zarîfî Hasan Çelebi'nin sohbetlerine devâm etti.
Mahmûd Hulvî Efendi, tasavvuf yoluna giriþini þöyle anlatýr: "Bir gün bir yeniçeri kâtibinin yaptýrdýðý Yenikapý Mevlevîhânesinde derviþlerin Mesnevî okuduklarýný görünce, tasavvuf yoluna karþý kalbim meyl etti. Bu sýrada sýtma hastalýðýndan muzdarip idim. Yolda giderken sýtma nöbeti tuttu ve biraz dinlenmek için Merkez Efendi Dergâhýna girdim. Ýstirâhat için uzandýðým zaman uyuyakalmýþým. Rüyâmda Merkez Efendi bana; "Oðul bize gel!" dedi. Heyecanla uyandým. Sýhhate kavuþtuðumu hissettim. O hafta Salý günü vâz vermek üzere Merkez Efendi Dergâhýna gelen daha önce berâber hacca gittiðimiz Zarîfî Hasan Çelebi'den, gördüðüm rüyâyý tâbir etmesini istedim. O zaman bana; "Sana þeyhlik hîbe etmiþler." dedi. Gerçekten o hafta hocama bîat ederek tam mânâsýyla teslim oldum. Hocam; "Siz bizim hac yolunda yol arkadaþýmýz ve dostumuz olmuþtunuz. Þimdi biz size tasavvufta yol arkadaþý olamaz mýyýz?" dedi."
Mahmûd Hulvî Efendi, Þeyh Zarîfî'nin sohbetlerine devâm edip tasavvufta yetiþti. 1619 senesinde ikinci defâ hacca gitti. Bu hac seferinde hocasý Hasan Zarîfî'nin emriyle Kahire'ye uðrayýp orada bulunan Gülþenî tarîkatý þeyhi Necmeddîn Hasan Efendinin sohbetlerinde bulunup, ondan istifâde etti. Gülþenî yolunda îcazet alýp Ýstanbul'a döndü. Hocasý Hasan Zarîfî Efendi de ona tasavvufta talebeleri yetiþtirmek için icâzet verdi.
Önceleri bir müddet Dâvûdpaþa Câmiinde Cumâ günleri, haftanýn diðer günleri de Sultanahmet, Þehzâde ve Sultan Mehmed Han (Fâtih) Câmiinde vâizlik vazîfesi yaparak halký irþâd edip doðru yolu gösterdi. Sonra da hocasýnýn emri üzerine þeyhlik, rehberlik yaptý. Kendi adý ile anýlan Þehremini'ndeki Þirvânî Tekkesinde diðer meþhûr ismiyle Hulviyye Tekkesinde insanlara rehberlik yaptý, tasavvufda talebe yetiþtirdi. Bu dergâhta talebelerin yiyeceklerini kendisi karþýlardý. Ayrýca herbir talebeye beþ-on akçe harçlýk verirdi. Bu kadar masrafý karþýlamak için lâzým olan parayý nereden temin ettiðini kimse bilemezdi. Ancak onun bir bereketi ve kerâmeti olduðunu farkedenler de vardý.
Þiirde "Hulvî" mahlasýný kullanýrdý bu hususda þu menkýbe anlatýlýr: Bir gün Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî hazretlerinin dîvânýný hocasý Hasan Zarîfî Efendiye götürüp hediye etti.
Hocasý; "Gel Helvacýzâde, sana Mevlânâ hazretlerinden bir mahlas ricâ edelim." diyerek üç Ýhlâs bir Fâtiha okuyup Dîvân'ý açýnca, yüksekliklere mensub olan tatlý olur." mânâsýnda þu rubâî çýkar: "Menkâne ulviyyen kad câe hulviyyen" Bu rubâî iþâret sayýlarak Mahmûd Efendi, bu olaydan sonra "Hulvî" mahlasýný kullandý.
Evliyânýn meþhurlarýndan olan âlimlerden naklederek buyurdu ki: "Dünyâda oruç tut. Ölüm geldiðinde bayram sevinci içinde ol. Dilini tut, koru. Lüzumsuz þeylerden sakýn. Dünyâya meyletme. Âhirete götüreceðin þeyler ölçüsünde dünyâ ile ilgilen."
"Her iþin baþý ilimdir. Ýlmin baþý ise Allahü teâlânýn inâyetidir."
"Allahü teâlâya, dünyâ mertebesi ve halkýn îtibâr ve sevgisini kazanmak için ibâdet edenler, Allahü teâlânýn gazâbýna uðrayan kiþilerdir."
"Allahü teâlâ bir kuluna iyilik murâd ederse, ona hayýrlý amel kapýsý açar, söz kapýsýný kapar. Kötülük murâd ettiðinde bunlarýn aksini yapar. Kiþinin yaramaz söz konuþmasý bedbahtlýktýr."
"Ýhlâs, her þeyin Allahü teâlânýn rýzâsý için yapýlmasý, amelin kabûlüne vesîle olan güzel düþünce (niyet) dir."
Mahmûd Hulvî Efendinin eserlerinden bâzýlarý þunlardýr: 1) Câm-ý Dil-Nevâz: Gülþen-i Râz þerhinin tercümesidir. 2) Taþlýcalý Yahyâ Beyin "Hamse"sine bir nazîre, 3) El-Lemezât-ý Hulviyye El-Lemehât-ý Ulviyye: Ýsmi, "Ulvî parýltýlarýn aðýzdaki tadý" mânâsýna gelen bu eseri, 1609 senesinde yazmaða baþlayýp, 1621 senesinde tamamladý. Eser bir mukaddime ve deðiþik bölümlerden meydana gelmiþtir. Mukaddimede ilk dört halîfe, dört mezhebin imâmlarý ve oniki imâm, lemzalarda ise, Halvetîlik yolundaki büyük velîlerin hayâtý ve menkýbeleri anlatýlmaktadýr. Lemza ve mukaddimesinde 140 zâtýn hâl tercümesi anlatýlan bu esere, hâtime, son kýsmýnda ise ayrýca, bizzât kendisinin görüþtüðü 52 velînin hayâtýný ilâve etmiþtir. Mahmûd Hulvî Efendi, tasavvufu ve evliyânýn hâl tercümesini anlatan elliye yakýn mûteber kitabý tarayarak bu eseri meydana getirdiðini kaydedip faydalandýðý eserlerin isimlerini bildirmektedir.
1) Osmanlý Müellifleri; c.1, s.61
2) Sicilli Osmânî; c.4, s.320
3) Ziyâret-i Evliyâ; s.99
4) Vakâyi-ül-Fudalâ; c.1, s.551
5) Lugât-ý Târihiyye; c.2, s.165
6) Ýslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.15, s.229
7) Lemezât
Ynt: Cemaleddin Mahmud Hulvi By: Bilal2009 Date: 08 Aðustos 2015, 14:10:44
Esselamü aleyküm ve rahmetüllah, Allah ( celle celaluhu ) yolunda olanlara maddi ve manevi nimetlerini gösterir. Rabbim ( celle celaluhu ) bizleri o nimetlere kavusanlardan eylesin.
Ynt: Cemaleddin Mahmud Hulvi By: ikranur 7d Date: 08 Aðustos 2015, 16:46:30
Cemaleddin Mahmud Hulvi'nin hikayesini ve eserlerini bilmiyordum. Bunlarý bizlerle Paylaþtýðýnýz için Allah (c.c.) razý olsun.
Ynt: Cemaleddin Mahmud Hulvi By: ceren Date: 08 Aðustos 2015, 19:01:37
Aleykümselam.Rabbim razý olsun bilgilerden kardeþim.Rabbim bizleri onlarýn yolunda giden kullardan eylesin inþallah...
Ynt: Cemaleddin Mahmud Hulvi By: Sevgi. Date: 18 Ekim 2020, 06:31:39
Aleyküm Selâm. Rabb'im bizleri rýzasýna uygun þekilde doðrularýn yolundan gidenlerden eylesin.. Aminn
radyobeyan