Vakt By: meryem Date: 08 Þubat 2011, 20:41:03
Vakt
Zamanýn yahut dehrin parçasý, ölçüsü þeklinde açýklanan vakt kelimesinin çoðulu evkât dýr. Herhangi bir þey için, zaman belirlendiðinde, o þeyin artýk vakti ve sonu tesbit edilmiþtir. Dilimizde kullanýlan "muvakkat" kelimesinin ifade ve ihata ettiði mana budur. Bu anlamda vakit, hem geçmiþ, hem de gelecek için kullanýlabilir. Mîkât ve tevkît vakitleri sýnýrlama; mevkut ise sýnýrlanan vakitler demektir. Vakitlendirmek ve vakit belirlemek, sürenin ölçüsünü açýklayýp, sýnýrýný tayin etmektir. Bu acýdan hilâl kelimesinin ortaya koyduðu zaman, þehr'in ortaya koyduðu zamanýn mîkâtýdýr. Genel manasý itibariyle vakit kelimesinin bütün türevlerinde, zamaný sýnýrlama manasý vardýr. Zamana teþbih yapýlarak mîl, fersah ve mîkât gibi kelimeler; mekân için kullanýlmaktadýr [663]. Mekân için kullanýlan bu kelimeler, ihata ettikleri mesafenin vaktini belirlemektedir. Zamanýn parçalarý hususundaki tartýþmalar [664], vaktin tartýþmasý þeklinde yorumlanabilir. Zaman kavramýný ifade
eden yevm, leyi, duhâ ve kable'z- zuhr gibi kozmolojik; tifl, veled, saðîr, eþudd ve hayz gibi biyolojik ölçümü belirleyen kelime ve terkipler, odak kelime olan "vakit" ile anlam iliþkisi içerisindedirler. Kelâmcdara göre vakit ve vakitle sýnýrlanan, hadistir [665]. Kur'ân'da türevleri ile birlikte on üç yerde geçen "vakit" kelimesi, kullanýldýðý alan itibariyle kozmik ve metafizik bir semantik yapýya sahiptir. Mîkât (A'râf, 142, 143, 155); mevâkît (Bakara, 189); mevkütâ (Nisa, 10) þeklinde, dünyevî yükümlülükleri sýnýrlayan zamaný belirlemek gayesiyle [666] kullanýlmýþtýr. Ancak, bütün bunlarýn yaratýcý ve tayin edicisi Allah'týr.
Uhrevi sahnede ise fiil olarak ukkitet (Mürselât, 11); mîkât (Vakýa, 50; Nebe', 18) þeklindeki ifadeler, yine vaktin belirleyicisinin Allah olduðunu vurgulamaktadýr. Bu nedenle, uhrevi sahnede vakitlendirme ve zaman devam ermektedir. Ancak, "vakit" bir kavram olarak düþünüldüðünde, kapsamýnýn-vakit kelimesinin her iki dünya için kullanýmýnda vurgulandýðý gibi-çok geniþ olduðu ortadadýr. Bu baðlamda "vakit" kelimesinin mîkât (A'râf, 142, 143; Duhân, 40) þeklinde Allah'a isnad ediliþi, Allah'ýn varlýk ve zaman cihetinden her þeyi kapsamýþ olduðunun açýk bir delilidir. A'râf sûresinin 142. ayetinde, kýrk günlük süreye gündüzler de dahil olmasýna raðmen, sadece geceyi ifade eden leyi kelimesinin zikredüiþi, aylarýn geceden baþladýðýna delil olarak gösterilmiþtir [667].
An'dan asr'a kadar bütün kelimelerin ifade ettiði "zaman" veya "süre", "vakit" kelimesinin ortaya koyduðu zamanýn kapsam alanýndadýr. Böyle olunca "vakit", dünyevi ve uhrevi oluþun ve zamanlarýn odak kelimesidir. Kavram olarak "vakit" kelimesinin semantiði, sýnýrlama olunca ebed, ezel, evvel, ahir, kýdem ve beka kavramlarýný mutlak manada kapsamýna alamaz. Bu durumda vakit kelimesinin ifade ettiði mananýn, yaratýlýþ öncesine koyulamayacaðý açýktýr. Varlýk için cennette sembolik olarak geçen bukrâ/sabah ve esîl/akþam (Meryem, 62) kelimeleri, vakt'in ifade ettiði mananýn cennette; yevm kelimesinin ifade ettiði mananýn da cehennemde iþleyeceðini gösterdiði söylenebilir. Sonuç olarak varlýk için vakit, her iki dünyanýn ayrýlmaz bir kavramýdýr. Kozmik dünyadaki en önemli vakit ve hesap ölçeklerinden biri de þehr kelimesinin belirlediði vakittir. Vakitle baðlantýsý olan þehr'ýn ifade ettiði mananýn kozmolojik, sosyolojik, hukukî ve iktisadî yönlerinin anlaþýlabilmesi için söz konusu kelimenin tahlil edilmesi gerekmektedir. [668][663] er-Râgýb el-Isfahânî, s. 529; Ýbn Manzûr. II, 107-108; ez-Zâvî, IV, 639.
[664] el-Cürcânî, Þerhul-Mevâkýf, II, 49-52.
[665] el-Câbirî, Arap-Ýslâm Kültürünün Akýl Yapýsý, s. 252.
[666] Ýbn Kuteybe, s. 135; el-Kurtubî, ll, 229-230.
[667] Yazýr, IV, 2275.
[668] Dr. Faiz Kalýn, Kur’an’da Zaman Kavramý, Raðbet Yayýnlarý: 165-167.
Ynt: Vakt By: Bilal2009 Date: 23 Ocak 2019, 17:36:32
Esselamu aleyküm Rabbim paylaþým için razý olsun
Ynt: Vakt By: Sevgi. Date: 24 Ocak 2019, 01:41:26
Rabbim ilmimizi artýrsýn çok güzel ve faydalý bilgiler ediniyoruz vesileniz ile. Allah razý olsun
Ynt: Vakt By: ceren Date: 24 Ocak 2019, 19:32:35
Esselamu aleykum. Allahýn bize geri donulmez olarak verdiði zamaný hakkiyla yaþayan ve zamanýný islam ile geçiren kullardan olalim inþallah. ..