Utanma duygusu ve biri bizi izliyor
Kiþi, kendisini ahirette Allah huzurunda mahcup olacaðý hal ve davranýþlardan uzak durmalýdýr
Kiþi, kendisini ahirette Allah huzurunda mahcup olacaðý hal ve davranýþlardan uzak durmalýdýr
Ali Ýhsan Er'in yazýsý:
Ahiret huzurunun anahtarý
Kiþi, kendisini ahirette Allah huzurunda mahcup olacaðý hal ve davranýþlardan uzak durmalýdýr.
Özellikle de gençler buna dikkat etmeli, iffetli yaþamalý, mahremiyet sýnýrlarýný aþmamalý ve gençliðin verdiði heyecanla daha sonra utanýp piþman olacaklarý iþleri yapmamalýdýrlar.
Hayâ sahibi ol, iffetli yaþa
Utanma ve sýkýlma anlamlarýna da gelen hayâ, Ýslam ahlakýnda çok önemli bir yer tutmaktadýr. Hayâ sahibi bir insaný, kötü bir iþten caydýrmak için, ona "Utanmýyor musun?" demek yeterlidir. Büyüklerimiz, "Ýnsandan utanmayan, Allah'tan da utanmaz" demiþlerdir.
Utanma duygusu taþýyan bir kimse, sadece insanlarýn gördüðü yerde deðil, insanlarýn görmediði yerde de kötülükten kaçýnan kimsedir. Böyle kimselerin ruh saðlýklarý yerinde ve vicdanlarý da rahattýr. Onlarý daima güler yüzlü, mütevazý ve güvenilir insanlar olarak görürsünüz.
Sahabeden Hz. Kurre b. Ýyas anlatýyor: Resûlullah ile beraberdik. Yanýnda hayâdan söz edildi. "Ya Resûlallah; hayâ dinden midir?" diye sordular. Peygamber (s.a.s.)'in cevabý þöyle oldu: "Hayâ, dinin tamamýdýr. Þüphesiz hayâ, haramdan uzak durmak, diline sahip olmak ve iffet imandandýr. Bunlar âhiretle ilgili sevabý artýrýr, dünyalýðý ise azaltýr. Ama âhirette artýrdýklarý, dünyada azalttýklarýndan daha fazladýr." (Darimi, Mukaddime, 43)
BÝRÝ BÝZÝ ÝZLÝYOR!
Ýnsan, hayâ duygusunu en fazla birileri tarafýndan görüldüðünü bildiði anlarda yaþar. Mesela tek baþýmýza kaldýðýmýz zamanlarda yaptýðýmýz bazý fiilleri, birisi tarafýndan izlenildiðini bildiðimiz anlarda yapamayýz. Esasen bu duygu bizi çoðu zaman günah iþlemekten, çirkin iþleri yapmaktan alýkoyar. Tabi bu kiþinin hayâ duygusunun seviyesiyle doðru orantýlýdýr. O yüzden büyüklerimiz, "Kiþi, hayâsýzlýðý ölçüsünde aleni günah iþler, hayâsý ölçüsünde aleni günah iþlemekten utanýr" demiþlerdir.
Þimdi sözün burasýnda þu can alýcý soruyu kendimize soralým: Ýnsan, tek baþýna kaldýðý durumlarda gerçekten yalnýz mýdýr? Elbette yalnýz deðildir. Allah vardýr, O'nun insanlarýn yapýp ettiklerini kaydeden görevli melekleri vardýr. Yani, aslýnda biri veya birileri an be an insaný gözetlemektedir. Ýþte bu duygu ve düþünceye sahip bir insan, yalnýz iken de yalnýz olmadýðýnýn þuuruna varýr. Ýnsanlarýn yanýnda hayâ edip yapmaya utandýðý fiillerden, Semî (her þeyi iþiten), Basîr (her þeyi gören) ve Habîr (her þeyden haberdar olan) Rabbinin huzurunda ve melekler de yaný baþýnda iken çok daha fazla utanýr.
BÝR HAYÂ ABÝDESÝ HZ. OSMAN
O yüzden hayâ sahibi olmak isteyen bir mümin, bu duygu ve düþünceyi kafasýndan bir an olsun çýkarmamalýdýr. Sahabenin büyüklerinden Hz. Osman'ý hayâ noktasýnda zirveye çýkaran da bu duygu deðil midir? Hz. Osman'ýn en belirgin özelliklerinden biri, hiç þüphesiz hayâsý ve edebi idi. Onun bu özelliðini anlatýrken Hz. Aiþe annemiz þu ibretli hâdiseyi nakleder:
"Allah Rasulü bir gün benim evimde, üzerine bir örtü çekmiþti ve iki oyluðu (veya iki bacaðý) açýk olarak istirahat ediyordu. O sýrada Hz. Ebû Bekir geldi ve içeriye girmek için izin istedi. Resulullah tavrýnda hiçbir deðiþiklik yapmadan ona içeri girmesi için izin verdi. O halde sohbet ettiler. Daha sonra Hz. Ömer geldi. Ona da ayný þekilde hâlini deðiþtirmeksizin izin verdi. Onunla da ayný hâl üzere sohbet ettiler. Ondan sonra da Hz. Osman geldi, içeri girmek için izin istedi. Bu defa Resulullah hemen doðruldu ve toparlandý.
Ben bunun hikmetini öðrenmek için dedim ki: "Ey Allah'ýn Resûlü! Ebû Bekir ve Ömer için toparlanmadýðýnýz hâlde, Osman'a toparlandýnýz, hâlinizi deðiþtirdiniz ve elbisenizi düzelttiniz. Hikmeti nedir?" Resulullah Efendimiz þöyle buyurdular: "Osman gerçekten çok hayâlý bir kimsedir. Kendisinden meleklerin bile hayâ ettiði bir kimseden, ben hayâ etmeyeyim mi?"
Hz. Osman hayâsýyla sahabiler arasýnda sivrilip ön plana çýkmýþtýr. Hz. Osman'ýn bu hayâ hali, günümüz insaný için de elbette ahiret adýna bir kurtuluþ akçesidir. Mümin, kendisini ahirette Cenab-ý Hak huzurunda utanacaðý, mahcup olacaðý hal ve davranýþlardan, ortamlardan uzak durmalýdýr. Özellikle de gençler buna dikkat etmeli, iffetli yaþamalý, mahremiyet sýnýrlarýný aþmamalý ve gençliðin verdiði heyecanla daha sonra utanacaklarý, piþman olacaklarý iþleri yapmamalýdýrlar.
Bugün