Kaza vakti By: sumeyye Date: 02 Þubat 2011, 19:19:17
Kaza Vakti:
Geçen namazýn hatýrlandýðýnda kýlýnmasý gereken vakte de kaza vakti denmektedir. Rasûlullah’ýn (s.a.),
“Kim bir namazý unutur, ya da uyur kalýr kýlamazsa, onu hatýrladýðýnda kýlýversin.” [1089] hadisi bu vaktin ifadesidir.
Kýsaca, namaz konusunda nefsin keyfî hareket etmesine müsaade edilmemeli, eðer bir namaz geçmiþ kýlýnamamýþsa, onun içerdiði faydalarýn telafisi için, o namaz kaza edilmelidir. Alimler, bile bile kýlýnmayan namazlarýn da, telafiye daha lâyýk olduðu noktayý nazarýndan hareketle aynen geçen namazlar gibi kaza edilmesi gerektiði görüþünü benimsemiþlerdir.
Rasûlullah (s.a.), Ebû Zerr’e [1090] öðütte bulunarak, namazý geciktirerek ya da vaktinden çýkararak öldüren emirlerle karþý karþýya gelmesi halinde nasýl davranmasý gerektiðini beyanla þöyle buyurmuþtur:
“Namazý vaktinde kýl! Eðer ona, o emirlerle birlikte yetiþirsen tekrar kýl! Çünkü bu senin için nafile olur.” [1091]
Rasûlullah (s.a.), bu hadisinde iki hususu dikkate almýþtýr:
i. Namazýn kul ile Allah arasýnda bir rabýta olmasý yönünü,
ii. Namazýn Allah’ýn niþanelerinden olmasý ve terkinin caiz olmamasý yönü.
Rasûlullah (s.a.) þöyle buyurmuþtur:
“Ümmetim, yýldýzlar çýkýp birbirine girinceye kadar akþam namazýný ertelemedikleri sürece hayýr üzere olacaklardýr.” [1092]
Bu hadis, þer’î hükümler ve belirlenmiþ sýnýrlar konusunda kayýtsýz olma ve gerekli ilgiyi göstermemenin ümmetin bozulmasýna sebep olacaðýna iþarettir.
Namazlara Devamlýlýk:
Allah Teâlâ, þöyle buyurmaktadýr:
“Namazlara ve orta namaza devam edin.” [1093]
Orta namazdan maksat, ikindidir.
Rasûlullah (s.a.) da þöyle buyurmuþtur:
“Ýki serinlik zamaný namazlarýný [1094] kýlan, cennete girer.” [1095]
“Kim ikindi namazýný terkederse, ameli boþa gider.”[1096]
“Ýkindi namazýný kaçýran kimse, sanki ailesini ve malýný elinden kaçýrmýþ gibidir.” [1097]
“Münafýklara, sabah ve yatsý namazýndan daha aðýr gelen baþka bir namaz yoktur. Eðer insanlar onlardaki faziletleri bilselerdi, sürünerek de olsa onlara gelirlerdi.” [1098]
Bu üç vakit üzerinde fazlaca durulmasý; haklarýnda teþvik edici ve kýlmayanlarý azapla korkutucu çokça nass bulunuþu, ihmale gelme ve tembellik gösterilme ihtimallerinin yüksek olmasýndandýr. Çünkü sabah ve yatsý namazlarý vakti, uyku zamanýdýr; tam uykunun tatlý yerinde yumuþacýk yataðýndan kalkýp abdest almak ve namaz kýlmak ancak takva sahibi mü’minlerin harcýdýr. Ýkindi vakti ise, çarþý pazarda alýþ veriþlerin yapýldýðý, ziraatle uðraþanlarýn ise en yorgun olduklarý bir andýr. Bu yüzden ihmale uðrama ihtimali büyüktür; o yüzden ayrýca vurgulanmýþ, önemine dikkat çekilmiþtir.
Rasûlullah (s.a.) þöyle buyurmuþtur:
“Bedevilerin, akþam namazýna yatsý (maðribe ‘ýþa) demeleri sizi aldatmasýn.” [1099]
Bu hadis, Kitap ve sünnette ismi konulmuþ þeylerin, baþka adlarla anýlmasýnýn iyi olmadýðýný göstermektedir.[1100] Çünkü bu, bizzat Þâri’ Teâlâ’ca konulmuþ olan birinci ismin terkedilmesine ve zamanla anlam kargaþalarýnýn ortaya çýkmasýna, dinî nasslarýn gereði gibi anlaþýlamamasýna yol açar.[1089] Müslim, Mesâcid, 315.
[1090] Ebû Zerr el-Gýfârî: Mekke'de müslüman olmuþ ve sonra kavmine dönmüþ, Bedir, Uhud ve Hendek savaþlarýna iþtirak etmemiþtir. Sonra Medine'ye gelmiþ ve Rasülullah'a (s.a.) eþlik etmiþ, ondan hadss rivayetinde bulunmuþtur. Mülkiyet (kenz) konusundaki aþýrý fikriyle ve Hz. Osman'a bazý konularda muhalefetiyle dikkat çekmiþ, Hz. Osman onu Rebeze'de mecburî ikamete zorlamýþtýr. 32 senesinde ölünceye kadar orada yaþamýþtýr.
[1091] Müslim, Mesâcid, 238.
[1092] Ebû Dâvûd, Salât, 6; Ýbn Mâce, Salât, 7.
[1093] Bakara: 2/238.
[1094] Yani sabah ve ikindi namazýný. Ýkindinin serin olmasý öðleye nisbetledir.
[1095] Buhâri, Mevâkît, 26; Tecrid, 2/251.
[1096] Buhârî, Mevâkît, 34; Tecrîd, 2/492.
[1097] Buhârî, Mevâkît, 14; Tecrîd, 2/491.
[1098] Buhârî, Ezan, 34.
[1099] Tecrîd, 2/509.
[1100] Ramazan bayramýna þeker bayramý denilmesi gibi. (Ç)