Zaruret ve mazeret vakti sahipleri By: sidretül münteha Date: 30 Ocak 2011, 16:35:44
c- Zaruret ve Mazeret Vakti Sahipleri:
Zaruret vakitlerinin; -aybaþý halinden çýkan veya daha namaz kýlmamýþken aybaþý haline giren kadýn, yolculuktan dönüp namaz kýlmadýðýný hatýrlayan mukim ile yolculuða çýkýp namaz kýlmadýðýný hatýrlayan yolcu, ergenlik çaðma eren çocuk ve müslümanlýðý kabul eden kâfir olmak üzere-dört kiþiye mahsus olduðunda ittifak etmiþlerdir. Kadm bu vakitler içinde aybaþý halinden çýkarsa ona sadece kanýnýn kesildiði vaktin namazý lâzým gelir.
imam Mâlik'e göre, eðer bu kadýnýn kam kesildiði zaman, güneþin batýþýna yalnýz dört rek'at namaz kýlýnabilecek miktar zaman kalmýþ ise ona yalnýz ikindi namazý lâzým gelir, eðer beþ rek'at miktarý kalmýþsa ona hem öðle, hem Ýkindi namazý lâzým gelir. Ýmam Þafii'ye göre de -yukarýda söylediðimiz gibi- eðer bir rek'at miktarý ve ikinci kavline göre bir tekbir miktarý kalmýþ ise ona her iki namaz da lâzým gelir. Diðer üç kiþi de, bu hususta hayýzlý kadýn gibidirler.
Baygýn düþen kimse hakkýnda ise ihtilâf etmiþlerdir, imam Mâlik ile Ýmam Þâfýi: "Bu da -hayýzlý kadýn gibi- eðer ayýldýðý zaman, yukarýda geçen zaman miktarý kalmýþ ise kendisine namaz lâzým gelir yoksa gelmez", demiþlerdir. Çünkü onlara göre, bütünü baygýnlýk halinde geçen vaktin namazýnýn kazasý lâzým gelmez.
imam Ebû Hanife: "Eðer bu adamýn baygýnlýk halinde geçirdiði namazlarýn sayýsý beþten aþaðý ise -ne zaman ayýlýrsa ayýlsýn- kazasý lâzým gelir, beþten aþaðý deðilse lâzým gelmez", demiþtir. Diðerleri ise; "Sadece ayýldýðý vaktin namazý lâzým gelir, diðer namazlar lâzým gelmez", demiþlerdir.
imam Mâlik'in: «Vaktin sonu bir rek'at miktarýdýr» imam Þafii'nin de: «Bir tekbir miktarýdýr» diye söylemelerinin sebebi de «Kim gün batmadan ikindi namazýnýn bir rek'atýna yetiþirse ikindi namazýna yetiþmiþ olur» mealindeki hadisin te'vilinde ihtilâf etmeleridir.
imam Mâlik: «Bu hadis, az ile çoða tenbih babmdandýr (yetiþilen miktar, bir rek'attan az olursa namaza yetiþilmiþ olmaz mânâsýndadýr)» demiþtir. Ýmam Þâfýi ise: «Hadis çok ile az'a tenbih babmdandýr (Bir rek'attan maksat, namazýn herhangi bir cüz'üdür)» demiþ ve bu görüþünü «Kim ikindi namazýndan bir secdeye yetiþirse ikindi namazýna yetiþmiþ olur» hadisi ile te'yid etmiþtir. Çünkü Ýmam Þafii, bu hadisteki SECDE kelimesinden namazýn en küçük cüz'ünün mânâsýný anlamýþtýr. Bunun içindir ki bir sözünde: «Kim günesin doðuþ ve batýþýndan önce namazdan bir tekbir miktarýna yetiþirse vakte yetiþmiþ olur» demiþtir.
Ýmam Mâlik: «Aybaþý kaný kesilen kadýn ile ergenlik çaðýna eren çocuðun vakitleri, gusülü bitirmiþ olmalarý ile baþlar, müslümanhðý kabul eden kâfir ise müslüman olur olmaz baþlar» demiþtir.
Ayýlan baygýn da; imam Mâlik'e göre aybaþý kaný kesilen kadýn gibidir. Abdülmelik'e göre ise, müslümanhðý kabul eden kâfir gibidir, imam Mâlik: «Vakit namazýný kýlmadan aybaþý haline giren kadýndan, mezkûr namazýn kazasý sakýt olur» demiþtir, imam Þafii ise, sakýt olmadýðý görüþündedir. Çünkü ona göre namaz vaktin baþýnda yani vakitten namaz kýlabilecek miktarýn geçmesi ile vacib olur. Þu halde eðer kadýn, vakitten mezkûr miktar geçtikten sonra aybaþý haline girerse ona namaz vacib olmuþ demektir. Ýmam Ebû Hanife ise, namazýn vaktin sonunda vacib olduðu görüþündedir. Kazanýn sakýt olmasý da buna dayanmaktadýr. Halbuki Ýmam Mâlik, imam Þâfýi gibi söylemektedir. Þu halde kazanýn sakýt olduðu görüþü, Ýmam Mâlik'in usûlüne deðil, Ýmam Ebû Hanife'nin usûlüne uymaktadýr. [47] [47] Ýbn Rüþd Kadý Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüþd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayýnlarý: 1/234-235.