Bayram tekbirleri By: sidretül münteha Date: 27 Ocak 2011, 18:56:17
E- Bayram Tekbirleri:
Ulemanýn çoðu «Kiþi bayram namazýna giderken tekbir getirmeðe baþlar» demiþlerdir. Bu, îbn Ömer ile ashab ve tabiinden bir grubun görüþüdür. imam Mâlik, Ýmam Ahmed, îshak ve Ebû Sevr de bunu benimser.
Kimisi de «Tekbir getirme zamaný akþamdan, yani Þevval hilâli görülür görülmez baþlayýp bayram namazýna duruluncaya kadar devam eder» demiþtir [563]. Bunlara göre eðer kiþi hacc'da deðilse, durum kurban bayramýndada böyledir.
Ibn Abbas'dan da «Tekbir getirmek imamýn getirmesine baðlý olup eðer imam getirmezse cemaat de getirmez» dediði rivayet olunmuþtur.
Ulema: «Hac günlerinde her farz namazdan sonra tekbir getirilir» demiþlerse de bu tekbir getirme müddeti hakkýnda bir hayli ihtilâf etmiþlerdir. Ulemadan bir cemaat de «Bu müddet, arefe günü sabah namazýndan baþlayýp bayramýn dördüncü günü ikindi namazýna kadar devam eder» demiþtir. Süf-yan Sevrî, îmam Ahmed ve Ebû Sevr bunu benimser.
Kimisi «Bayramýn birinci günü öðle namazýndan baþlayýp dördüncü günü sabah namazýna kadar devam eder» demiþtir. Bu da îmam Mâlik ile Ýmam Þafii'nin görüþüdür.
Zührî de, «Þehirlerde imam, bayramýn birinci günü öðle namazýndan sonra tekbir getirmeðe baþlayýp bayramýn dördüncü günü ikindi namazýna kadar devam eder. Zira sünnet hep bu þekilde devam edegelmiþtir» demiþtir.
Kýsacasý; bu mes'elede ihtilâf çoktur. Îbnü'l-Münziron çeþit görüþ nakletmektedir. Bunun sebebi de þudur: Çünkü bu hususta nakledilmiþ Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in bir hadisi yoktur [564]. Nakillerin hepsi ashabýn fiilleridir. Ashab ihtilâf edince, ashabtan sonrakiler de ihtilâf etmiþlerdir. Bayramlarda tekbir getirmenin menþei,
"Allah'ý sayýlý günlerde zikrediniz" [565]âyet-i kelimesidir. Çünkü bu âyet-i kerimeye muhatab olanlar, her ne kadar baþta hac'da olanlar ise de, cumhur bu hitabýn hac'da olmayanlara da þamil olduðu görüþündedir. Ashab da her ne kadar tekbir getirme müddeti hakkýnda ihtilâf etmiþlerse de onlardan devralýnan amel de bu yoldadýr. Tekbir getirmenin müddetli oluþu belki de bu müddetler arasýnda bir muhayyerliktir. Çünkü ashab her ne kadar bu müddetin miktannda ihtilâf etmiþlerse de hepsi müddetli olduðunda müttefiktirler.
Kimisi de «Farz namazlardan sonra tekbir getirmek, cemaatle namaz kýlanlara mahsustur» demiþtir.
Ulema, tekbir getirmenin -müddeti hakkýnda ihtilâf ettikleri gibi- keyfiyetinde de ihtilâf etmiþlerdir. îmam Mâlik ile îmam Þafii, «Üç kere Allahu Ekber denilir» demiþlerdir.
Kimisi «Üç kere Allahu Ekber denildikten sonrada denilir» demiþtir. Bir grup da «Bunda þart olan belli bir keyfiyet yoktur» demiþtir.
Bu ihtilâfýn sebebi, þeriatte bunun için belli bir keyfiyet tayin edilmediði halde ulemadan çoðunun, þeriatten, belli bir keyfiyetin þart olduðunu anlamalarýdýr. Tekbir getirmenin müddeti hakkýnda þeriatte bir nass bulunmadýðý halde bu müddette ihtilâf etmelerinin sebebi de yine budur. Ramazan bayramýnda bayram namazýna gitmeden önce bir þey yemenin, kurban bayramýnda ise, namazdan dönülünceye kadar bir þey yememenin ve bayram namazýna ayrý ayn yollardan gidip gelmenin müstehab olduðunda -bunlar Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in fiili ile sabit olduðu için[566] ulema müttefiktirler. [567]
[563] (a) Ebû Hanife'ye göre, Ramazan'da yolda camiye giderken tekbir getirilmez; imâmeyne (Ebû Yûsuf ile Muhammed'e) göre, tekbir getirilmesi sünnettir.
[564] Bu konuda merfu' hadis vardýr: Dârakutnî, 2/92, no: 27; Beyhâkî, 3/315.
[565] Bakara, 2/203.
[566] Ahmed, 5/353; Tirmizî, Ideyn, 385, no: 540.
[567] Ýbn Rüþd Kadý Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüþd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayýnlarý: 1/424-426.