Kanaat By: sumeyye Date: 25 Ocak 2011, 13:54:57
2. Kanaat:
Ýkincisi kanaattir. Mal hýrsý bazen nefse galebe çalar ve onun ta cevherine nüfuz eder. Bu durumda kiþi, onu kalbinden çýkarmak ister ve bunu kolayca baþarýrsa, iþte o kanaat sahibi demektir.
Kanaat, Allah Teâlâ'mn, nefsin aþýrý arzusu olmaksýzýn rýzýk olarak verdiði nimetleri terketmek deðildir. Nitekim bu manada Rasûlullah (s.a.) þöyle buyurmuþtur:
"Zenginlik mal çokluðundan ibaret deðildir. Gerçek zenginlik, gönül zenginliðidir.[934]
"Ya Hakimi Hakikaten þu mal yeþil ve tatlýdýr. Dolayýsýyla onu her kim gönül hoþluðu ile alýrsa, o malda kendisine bereket verilir. Kim de ona göz dikerek alýrsa o malda kendisine bereket verilmez ve o, yiyip yiyip de doymayan kimse gibi olur. Yüksek (veren) el, alçak (alan) elden hayýrlýdýr. [935]
"Göz dikmediðin ve istemediðin halde bu kabil maldan sana bir þey gelirse onu al. Böyle olmayan bir malý ise canýn çekmesin. [936]
3. Cömertlik:
Üçüncüsü cömertliktir. Mal tutkusu, onu tutma sevgisi bazen kalbe hakim olur ve onu her bir tarafýndan kuþatýr. Bu halde iken insan, infâka muktedir olur ve bir sýkýntý duymaz ise, iþte o cömerttir.
Cömertlik, malý ziyan etmek deðildir. Mal da, haddizatýnda kötü bir þey deðildir; çünkü o, Allah Teâlâ'nm en büyük nimetlerinden biridir.
Bu konuda Rasûlullah (s.a.) þöyle buyurmuþtur: "Cimrilikten sakýnýn; çünkü cimrilik, sizden öncekileri helak
etmiþtir. Onlarý aralarýnda kan dökmeye ve dokunmazlýklarýný çiðnemeye sürüklemiþtir. [937]
"Hasetlik (gýpta) ancak iki kiþiye[938] karþý caizdir. [939]
Mal hakkýndaki uyarýsýna, "Hiç hayýr þer getirir mi?" denilince de þöyle buyurmuþtur:
"Þüphesiz ki hayýr ancak hayýr getirir. Ama baharýn yetiþtirdiði her nebat ya öldürür, yahut ölüme yaklaþtýrýr. Yalnýz yeþillik yiyen hayvanlar müstesna.. [940]
"Kimin yanýnda fazla hayvan varsa, onu hayvaný olmayana versin! Kimin fazla azýðý varsa, onu azýðý olmayana versin!" Ravi diyor ki: "Mal çeþitlerinden o kadar çok þey saydý ki, hatta bir artan malda hiçbirimizin hakký olmadýðý düþüncesine vardýk. [941]
Rasûlullah (s.a.), bu konuda aþýrý bir teþvik yolu tutmuþtu; çünkü cihaddaydýlar, müslümanlar ihtiyaç içerisindeydi. Dolayýsýyla bu emir, hem semahat, hem dinin yüceltilmesi, hem de müs-lümanlarýn ihtiyaç yüzünden telef edilmemeleri gibi amaçlan birden içeriyordu. [942]
4. Kýsa Emel:
Dördüncüsü kýsa emelli olmaktýr. Ýnsan, uzun yaþama arzusundadýr ve bu yüzden ölümü sevmez. Yaþayamayacaðý kadar uzun emele sahiptir. O, bu hal üzere öldüðünde, iþtiyak duyduðu þeye karþý olan aþýrý meyli sebebiyle azap görür, o arzusunu yakalayamaz.
Aslýnda ömür, kötü bir þey deðildir; aksine Allah Teâlâ'mn bahþettiði en büyük nimetlerden biridir.
Bu konuda Rasûlullah (s.a.) þöyle buyurmuþtur:
"Dünyada bir garip ya da yolcuymuþ gibi ol!" Sonra Rasûlullah (s.a.), bir dikdörtgen þekli çizdi, bunun ortasýndan dýþarý doðru uzanan uzunca bir çizgi çizdi. Bu ortadaki uzunca çizgiyle kesiþen küçük çizgiler çizdi. Sonra þöyle buyurdu:
"Bu insandýr, bu da onu dört bir tarafýndan kuþatan ecelidir.
Bu dýþarý doðru uzanan çizgi, insanýn emelidir. Bu onunla kesiþen küçük çizgiler ise, karþýlaþtýklarý engeller, belâ ve musibetlerdir. Eðer bu isabet etmezse þu isabet eder, Þu isabet etmezse Öteki isabet eder. (Sonunda da ecel onu yakalar). [943]
Rasûlullah (s.a.), lezzetleri alt üst eden ölümü çokça hatýrlamak, kabir ziyaretinde bulunmak, akranlarýn ölümünü düþünmek suretiyle bu hastalýðý tedavi etmek istemiþtir.
Bir baþka hadiste de þöyle buyurmuþtur:
"Biriniz ölümü temenni etmesin. O kendisine gelmeden önce, onun gelmesi için dua etmesin. Çünkü biriniz öldüðü zaman ameli kesilir. [944]
[934] Müslim, Zekât, 120.
[935] Müslim, Zekât, 96.
[936] Buhârî, Zekât, 51; Müslim, Zekât, 110.
Þah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliða Ýslâm Düþüncesinin Ýlkeleri, Ýz Yayýnlarý: 2/262.
[937] Müslim, Birr, 56.
[938] Malýný infaktan çekinmeyen zengine ve gerçek ilim adamýna. (Ç)
[939] Müslim, Müsâfýrîn, 268.
[940] Müslim, Zekât, 122.
[941] Müslim, Lukata, 18.
[942] Þah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliða Ýslâm Düþüncesinin Ýlkeleri, Ýz Yayýnlarý: 2/262-263.
[943] Buhârî, Rikâk, 3; Ýbn Mâce, Zühd, 3.
[944] Müslim, Zikir, 13.
Þah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliða Ýslâm Düþüncesinin Ýlkeleri, Ýz Yayýnlarý: 2/263-264.