Kaza By: sumeyye Date: 19 Ocak 2011, 14:17:50
KAZA (YARGI)
Kazâ Ýçtimaî Bir Zarurettir:
Ýnsanlar arasýnda çokça vuku bulan, mefsedeti giderek artabilecek olan en önemli problemlerden biri, niza ve münakaþalardýr. Bunlar, düþmanlýða, karþýlýklý kin duygularýna, aralarýn açýlmasýna sebep olur; hakký hor görmeye ve delile boyun eðmemeye iter.
Bu durum, ülkenin her bir yanýna, insanlarýn aralarýndaki ni-zalan hak ve adalet ölçülerine göre çözüme baðlayacak kimselerin gönderilmesini gerektirir. Bu görevliler, anlaþmazlýklar hakkýnda hüküm verirler ve sonuçlarýný taraflarýn rýzasýna bakmaksýzýn uygularlar.
Rasûîullah (s.a.), bu gerekçeden dolayý yerleþim merkezlerine kadýlar göndermeye son derece önem vermiþtir. Ondan sonra gelen müslümanlar da ayný özeni gösteregelmiþlerdir. [334]
Kaza, Aðýr Bir Sorumluluktur:
Ýnsanlar arasýnda kaza görevinde bulunmak, zulüm ve haksýzlýk için bir mazinnedir. Yani bu görevi yürüten kimse, her an zulme düþebilir, haktan sapabilir. Bu itibarla insanlarýn kaza görevi yaparlarken zulme düþmemelerini saðlamak için uyarýlmalarýna ve kaza ile ilgili hükümlere mesnet olacak küllî esaslarýn belirlenmesine ihtiyaç duyulmuþtur. [335]
Kaza Ýle Ýlgili Hadisler:
Rasûîullah (s.a.) þöyle buyurmuþtur:
"Kim insanlar arasýnda kadý tayin olunursa, býçaksýz boðazlanmýþ olur.[336]
Bu hadis, kaza görevinin çok aðýr bir sorumluluk yüklediðini, kadýlýða istekliliðin -Allah'ýn korumasý hali hariç- helake ma-zinne olduðunu bildirmektedir.
"Kim kadýlýðý arzu eder ve onu isterse, yalnýz baþýna býrakýlýr, Kim de zoraki kabul ederse, Allah Teâlâ, ona kendisini doðrultacak bir melek indirir. [337]
Bunun hikmeti þudur: Kadýlýkta gözü olan kimsenin, bu isteði genelde nefsânî bir dürtüden kaynaklanýr; mal ve mevki elde etme, ya da düþmanlarýndan intikam alma... gibi bir garazý bulunur. Bu durumda, bereketlerin inmesine sebep olan niyette samimiyet þartý gerçekleþmez. [338]
Kadýlar Üç Türlüdür:
Rasûlullah (s.a.) þöyle buyurmuþtur:
"Kadýlar üç türlüdür; Biri cennette, ikisi cehennemdedir. Cennette olaný, hakký bilen ve onunla hükmedendir. Hakký bilen ve buna raðmen hükümde zulmeden cehennemdedir. Ýnsanlar arasýnda bilgisizce hükmeden kiþi cehennemdedir. [339]
Bu hadis kadýlýða getirilecek kimsenin mutlaka âdil, zulümden ve taraf tutmaktan uzak biri olmasý, insanlarca bu þekilde tanýnmasý; hak ve hakikati ortayý çýkarmanýn yolunu özellikle de kaza ile ilgili meselelerin hükümlerini bilir olmasý gereðini ortaya koymaktadýr. Bunun hikmeti gayet açýktýr. Çünkü elde edilmesi amaçlanan maksatlar ancak bu þekilde gerçekleþir; aksi takdirde gerekleþmez. [340]
[334] Þah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliða Ýslâm Düþüncesinin Ýlkeleri, Ýz Yayýnlarý: 2/527.
[335] Þah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliða Ýslâm Düþüncesinin Ýlkeleri, Ýz Yayýnlarý: 2/527.
[336] Ebû Dâvûd, Akdýye, 1.
[337] Ebû Dâvûd, Akdýye, 3
[338] Þah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliða Ýslâm Düþüncesinin Ýlkeleri, Ýz Yayýnlarý: 2/527-528.
[339] Ebû Dâvûd, Akdýye, 2.
[340] Þah Veliyyullah Dihlevî, Hüccetullâhi’l-Bâliða Ýslâm Düþüncesinin Ýlkeleri, Ýz Yayýnlarý: 2/528.