Hakimler By: Hadice Date: 11 Ocak 2011, 11:18:58
Hakimler
1571. Ömer (RA)’in akrabalarýndan Þifâ bint Abdallâh adlý haným, Ýslâm’dan önce de okuma-yazma biliyordu. Bu sanatý Resulullah (AS)’ýn hanýmý Hafsa’ya da o öðretmiþti. Elimizdeki bazý bilgilere göre, Resulullah (AS) kendisini bazý pazar (sûk) iþlerinde görevlendirmiþti. Bazý kaynaklara göre ise, bu görevlendirme Ömer’in halifeliði zamanýnda cereyan etmiþtir.494 Muhtemelen, Ömer (RA), sadece Resulullah (AS)’ýn bu hanýma vermiþ olduðu görevi sürdürmesini saðlamakla yetinmiþtir. Durum ne olursa olsun, bu haným en azýndan ticarî ihtilâflar konusunda muhakeme yetkisini kullanmýþ olsa gerektir. Semrâ bintu Nuheyk el-Esediyye’nin baþýndan da buna benzer bir olay geçmiþtir. Ýbn Abd el-Berr’e göre (Ýstî’âb, “Kadýnlar” bölümü, Nº 161):
“O, Resulullah (AS)’ýn sahabeleri arasýnda bulunuyordu ve uzun bir ömür sürdü. Çarþý ve pazar yerlerinde dolaþýr, insanlara güzel ve doðru olan þeyleri yapmalarýný emreder, kötülüklerden sakýndýrýr ve aksi yönde hareket edenlere elindeki bir kýrbaçla vururdu.”
Onun bu davranýþý, resmen bu iþle görevlendirilmiþ olmasýndan kaynaklansa gerektir. Ancak, bu anlatýmda geçen olayýn Resulullah (AS) dönemine mi, yoksa daha sonraki bir döneme mi ait olduðu hususunda kesin bir bilgi yoktur.
1572. Taberî’ye göre kadýnlar, her türlü davada hâkimlik yapma yetkisine sahiptirler. Ebû Hanîfe ise, cinayet vb. aðýr ceza davalarýný bu kuralýn dýþýnda tutmuþtur.495 Daha sonraki dönemlere ait olmak üzere, elimizde çeþitli durumlarla ilgili bir yýðýn dava örneði bulunmaktadýr: Bunlar arasýnda, iki hakimden oluþan mahkeme heyetleri, boþanma davalarý, alacak davalarý vb. gibi deðiþik alanlarda yetkili hakimler ve haftanýn belirli günlerinde çalýþan hakimler sayýlabilir.496
495 Ýbn Sa’d, I/II, s. 118; Makrýzî, I, 443; Belazurî, I, § 758; Hz. Peygamber’in Savaþlarý adlý kitabým, (§ 274-277).
496 Ýbn Asâkir, Te’rih Dimaþk, 1951, I, 394