B3 Vitamini By: Eslemnur Date: 25 Aralýk 2010, 19:04:34
B3 VÝTAMÝNÝ
B3 VÝTAMÝNÝ NELERDE BULUNUR ?
B3 Vitamini, insan vücudunda serbest bulunmaz. Ýnsan vücudunda ve barsaklarda triptofan, kinürenin ve 3-hidroksiantronulik asid üzerinden niasin ve niasinamid haline çevirilir. Niasin ve niasinamid, vücutta birbirine dönüþür.Baðlý þekilde insan dokularýnda ve özellikle bitkilerde bir hayli yaygýndýr. Diðer B vitaminleri gibi tahýl kabuklarýnda da boldur. En yüksek oranda biramayasýnda bulunur. Buðday, bulgur, pirinç, nohut, fasulye, mercimek, karnabahar, havuç, yerfýstýðý,ceviz ve fýndýk; bazý yeþil sebzeler; kahve, çavdar, patates,domates ve mýsýr niþastasýnda B3 vitamini bol bulunur. Hayvani besinlerde de B3 vitamini vardýr. Sýðýr ciðeri , böbrek , kalp , peynir, yumurta, kümes hayvanlarý, balýk, sütte vardýr. Önerilen Tüketim Standardý ; 6.6 mg/1000 kalori ( eriþkinler için ortalama 35 mg ) günlük doz önerilir. ( önerilir = eksiklik geliþimini önleyecek günlük asgari doz ) Nikotinik asit ve nikotinamid ince barsaklardan kana emilir. Kandaki nikotinik asid miktarý 0.6 mg/100 ml'dir. Alyuvarlarda ortalama 1.3 mg/100 ml'dir. Dokularýn niasin depolama kapasitesi çok azdýr. Karaciðer, böbrek ve kas dokularýndaki miktarlarý diðer dokulara göre daha çoktur. Normal olarak yetiþkinlerin idrarýnda N-metil-nikotinamid miktarý 2,4 - 6,4 mg /24 saat arasýnda deðiþmektedir.Diyetteki triptofan vücutta niasine dönüþtüðü için günlük niasin gereksinimi diyetteki triptofan miktarýna baðlýdýr. 60 mg triptofandan 1 mg B3 vitamini elde edilir. Niasin gereksinimi metabolizmanýn hýzlandýðý durumlarda ve gebelikte artmaktadýr. Diyetle iyi kalitede protein alýndýðýnda niasin gereksinmesi azalýr. Niasin ve niasinin ön maddesi olan triptofan hayvansal yiyeceklerde daha çok bulunur. Bunun yanýsýra niasin gereksinimi niasin eþ deðeri olarak düþünülmektedir. Sütteki niasin miktarý az olmasýna karþýn triptofan çok olduðu için niasin deðeri; sadece içeriðindeki niasin deðil, ek olarak triptofandan elde edilecek niasin deðeriyle toplanýp bulunur. Hem pirinç, hem mýsýrda yakýn miktarlarda niasin bulunmasýna raðmen pellagra yalnýz mýsýr ve mýsýr unu ile beslenen halk kitlelerinde çok sýk görülür; sebebi, mýsýrda triptofan çok azdýr, bundan dolayý tek taraflý beslenen kiþilerin vücut ve barsaklarýnda niasin ve niasinamid oluþumu olamaz, ayrýca yalnýz mýsýrla beslenenlere zaten fazla niyasinamid de gereklidir.
B3 VÝTAMÝNÝ NE ÝÞE YARAR ?
B3 vitamini metabolizmanýn saðlýklý sürdürülebilmesi için gereklidir. Vücutta 200den fazla kimyasal reaksiyonda görev alýr. Midede asit üretimi için gerekli olmasýnýn yanýsýra karbonhidrat,yað ve proteinlerin sindirilmesine yardým eder. Niasin kan dolaþýmýna yardýmcý olur. Cilt saðlýðý ve sinir sisteminin iþlevlerinin yapýlabilmesine yardýmcý olur. Beyinde yüksek fonksiyonlarda ve kavrama yeteneðinin saðlanmasýnda görev alýr. Alternatif Týp Doktorlarý Niasini ; þizofreni, otizm, anksiyete, depresyon, hipglisemi, þeker hastalýðý , eklem romatizmasý için tedavi amaçlý kullanmaktadýr. Ayrýca B3 vitamini Ýnsülin sentezinde ve seks hormonlarý olarak gruplandýrýlan Östrojen, Testosteron ve Progesteron hormonlarýnýn sentezinde gereklidir. Yapýlan çalýþmalarda yüksek dozda verilen niasinin kolesterolü düþürücü etkisi olduðu gösterilmiþtir. Kolesterol ve trigliserid düþürülmesi ve alkolizmin tedavisinde kullanýlmaktadýr. Ayrýca damarlara etkisi nedeniyle arteriyosklerozda, migren baþaaðrýlarýnda ve bazý nörolojik hastalýklarda da tedavi aracý olarak kullanýlýr.
B3 VÝTAMÝNÝ EKSÝKLÝÐÝNDE NE OLUR ?
Diyet, niasin ve triptofan açýsýndan yetersiz olduðu zaman Pellegra Hastalýðý görülür. Pellegra; deri, sindirim sistemi veya merkezi sinir sistemi semptomlarý ile karakterize edilmektedir. Derinin güneþ gören yerlerinde simetrik lezyonlar oluþur. Bu lezyonlar daha sonra siyah renge dönüþür. Döküntü oluþur ve skar dokusu geliþir. Mukokutanöz membranlarda yaralar, dilde kabarma, bulantý ve kusma görülür.Ýshal geliþir. Pellegra ; 3 D hastalýðý ( dermatit , diyare, demans ) olarak da bilinir. Santral sinir sistemi semptomlarý olarak baþ aðrýsý, uykusuzluk, depresyon, baþ dönmesi, hatýrlama güçlüðü ortaya çýkar. Pellegra hastalýðýnda; hastaya nikotinik asit verildiði zaman 24 saat içinde hýzla düzelme olur. Triptofanýn niasine dönüþümünün bozulmasýnda dermatit, ýþýk duyarlýlýðý ve psikiyatrik deðiþikliklerle tanýmlanan Hartnup Hastalýðý oluþmaktadýr.
B3 VÝTAMÝNÝ AÞIRI DOZUNDA NELER OLUR ?
Niasin eksikliðinde; nikotinamid hemen hemen hiç toksisite olmaksýzýn kullanýlýr. Lipid bozukluðunun tedavisinde 3 gram veya daha fazla nikotinik asid kullanýldýðýnda en sýk görülen yan etki ; damar geniþlemesine baðlý yüzde kýzarmadýr. Bir tablet aspirin eklemek bunu tedavi eder. Nikotinik asidin diðer yan etkileri derinin renginde artma, kuruma ve karýnaðrýsýdýr. Hepatotoksisite, hiperüremi ve glikoz intoleransý görülebilir. Nikotinik asid verilmesi kesildiðinde biyokimyasal ve histolojik bulgular normale döner. Yüksek doz hatta bazen 75 mg ve üzerindeki dozlarda da B3 Vitamini ile allerjik reaksiyonlar geliþebilir. Niasin Flaþý olarak bilinen yüz, göðüs ve kollarda kaþýntý, karýncalanma ve yanma hissi ve kýzarýklýða neden olabilir. Bu durum , zararsýzdýr ve 20-60 dakika içinde geçer. Çok yüksek doz niasin alýnmýþsa hýzlý bir þekilde birkaç bardak su içilmesi reaksiyon geliþimini önler. Niasinin güvenli kullaným düzeyi kiþiden kiþiye farklýlýklar gösterir. Gebelerde yüksek doz B3 vitamini kullanýlmamalýdýr. Saf B3 vitamini ayrýca mide ülseri , gut , glokom , karaciðer hastalarý için saðlýk problemlerine yol açabilir. Bazý hastalýklarda günlük 200- 1000 mg dozlarda tedavi amaçlý kullanýlabilmektedir. 1000 mg/gün ve üzeri doz niasin alýnmamalýdýr. Bu dozda niasin doktor kontrolünde kullanýlmalýdýr. Genellikle günlük 150 mg'a kadar güvenli kullanýlabilir. Bazý yayýnlarda 450 mg / gün doza kadar niasin güvenli kabul edilmektedir.