B5 Vitamini By: Eslemnur Date: 25 Aralýk 2010, 19:02:13
B5 vitamini (Pantotenik Asit)
Ýlk olarak 1939 yýlýnda pirinç kabuðunda bulunmuþtur. Pantotenik asit, suda çözünen bir vitamindir. Bu nedenle vücutta bir deposu yoktur ve her gün vücuda alýnmasý gereken vitaminlerdendir. B5 vitamini suda kolay çözülür. Pantotenik asid, bir pantoik asid (= 2,4-dioksi-3,3' dimetilbütirik asid) ile Beta.alaninin amino grubu arasýnda bir peptid baðý oluþumu ile kurulmuþtur. Pantotenik asidin insan ve hayvan vücudundaki en büyük rolü, acil-taþýnmasý olan Koenzim A' nýn bileþimine girmesidir. Koenzim A' da pantotenik asidden baþka, adenilik asid ve sistamini (=beta.merkaptoetilamin) de kapsar. Pantotenik asid, karboksil grubu ile sistaminin amino grubu arasýndaki peptid baðý oluþumu ile pantotein maddesi oluþur. Bunun da adenilik asid ve fosfatlarla baðlanmasý Koenzim A'yý yapar. Bu 3'-fosfoadenozin-5'difosfopantotein'dir. Bundan baþka pantotenik asid, acil yüklenici protein olarak bilinen bileþiðin prostetik grubuna da girmektedir. Bu da, yað asidi biyosentezinde rol oynar. Koenzim A'nýn metabolizmada önemli fonksiyonlarý vardýr: Asetil-KoA, Acil-KoA, baþta valin, lösin olmak üzere aminoasidlerin KoA larý gibi aktif bileþikleri oluþturur. Bu yoldan, karbonhidrat, yað ve protein yýkýlým ve yapým metabolizmasýnýn iþlemesini saðladýðý gibi, sitrik asid siklüsü sonucu birçok madde oluþmasýna ve hem grubu sentezine, kolesterol ve steroid sentezine katýlýr. Ayrýca, pantotenik asidin, böbrek üstü hormonlarýnýn asetil KoA dan ve kolesterolden oluþumlarý üzerine etkilidir.
B5 VÝTAMÝNÝ NELERDE BULUNUR ?
B5 Vitamini = Pantotenik Asit ; Yunanca Pantos=heryer kelimesinden ismini almýþtýr. B5 vitamini insan vücudunun tüm dokularýnda ve tüm bitkilerde bulunur. B5 vitamini en çok biramayasý, taze sebzeler , pirinç , hububatlarda, çavdar unu ve buðdayda bulunmaktadýr. Hayvansal besinlerde de B5 vitamini vardýr. Et, organ etlerinde ( karaciðer, kalp , beyin , böbrek gibi ) , balýk , yumurta beyazý ve sütte B5 vitamini boldur. Önerilen Tüketim Standardý ; ortalama 6 mg günlük doz önerilir. ( Eksiklik geliþimini önleyecek günlük asgari doz. )
B5 VÝTAMÝNÝ NE ÝÞE YARAR ?
Pantotenik asidin insan vücudundaki en büyük rolü, Koenzim A nýn bileþimine girmesidir. Pantotenik Asit ; protein , yað ve karbonhidrat metabolizmasýnda görev alýr. Besinsel bu etkisinin yanýsýra ; deri , saç ve epitel dokularýn saðlýklý olmasý ve saðlýklý kalmasý için gereklidir. B5 vitamini antistres vitamini olarak da bilinir. Çünkü ; böbreküstü bezlerinde steroid ve kortizon üretiminde önemli görevleri vardýr. B5 Vitamini , stresin vücuda olan etkilerini önlemek için görev yapar. Hayati organlarda yoðunlaþarak vücuda stresli ortamlarda yardýmcý olur. Bazý uzmanlar B5 vitamininin, depresyon tedavisinde yararý olduðunu düþünmektedir.
B5 VÝTAMÝNÝ EKSÝKLÝÐÝNDE NE OLUR ?
Tüm besin maddelerinde bulunduðu için pantotenik asit eksikliði çok nadirdir. Diðer B vitamin eksikliklerinde olduðunun aksine; eksiklik belirtilerinin ne olduðu tam olarak tespit edilmiþ deðildir. Yorgunluk, halsizlik, baþaðrýsý en belirgin bulgulardandýr.
B5 VÝTAMÝNÝ AÞIRI DOZUNDA NELER OLUR ?
Pantotenik asit kullanýmý güvenlidir. Kolay tolere edilir. Güvenlik sýnýrý tanýmlanmamýþtýr. 10 gr gibi çok yüksek dozlarýnda sindirim sistemi bozukluklarý , ishal , su dengesizliði gözlenir. Günlük önerilen dozu 6 mg dýr. Ancak 500 mg/gün doza dek emniyetle kullanýlabilmektedir
B6 vitamini ( Piridoksin, Adermin )Metil ( CH3 ) , Hidroksimetil ( CH2OH ) , Hidroksi ( OH ) gruplarýný içeren piridin halkasýna (Piridoksin) deðiþik takýlar gelerek üç tip B6 Vitamini oluþur. B6 Vitamini etkisi gösteren üç ayrý kimyasal yapý : Piridoksin, bunun aldehid türevi Piridoksal ve Aminli bileþimi olan Piridoksamin; hepsi ayný þekilde B6 Vitamini etkisine sahiptir. Piridoksin/Piridoksal ; 2-Metil-3-Hidroksi-4,5- dihidroksimetilpirimidin'dir.B6 Vitamini, suda çözünen bir vitamindir. Bu nedenle vücutta bir deposu yoktur ve her gün vücuda alýnmasý gereken vitaminlerdendir. B6 vitamini suda ve alkolde kolay çözülür. B6 Vitamini Ultraviyole ýþýnýna çok hassastýr.Kristal formda asit ve alkalilere çok dayanýklýdýr. B6 Vitamini, incebarsaklardan ve % 70 kadarý emilir. Fosforile formunun emilimi yavaþtýr. Biyokimyasal olarak en etkili formu ; Piridoksal Fosfat'týr. Piridoksal Fosfat; arginin,tirozin ve diðer bazý aminoasitlerin dekarboksilasyonunda görev yapan enzimlerde prostetik grubu oluþturur. Ayný zamanda Serin ve Treonin aminoasitlerinin deaminasyonunda enzim görevi görür. Piridoksal Fosfat'ýn vücutta görev aldýðý en önemli iki dekarboksilasyon reaksiyonu; Merkezi Sinir Sistemi ile ilgili olan Glutamik Asit'in GamaAminoButirikAsit'e(GABA) ve DOPA'nýn Dopamin'e dönüþmesi reaksiyonlarýdýr. B6 Vitamini; hemoglobin yapýsýnda yer alan Hem Sentezi için de gerekli bir maddedir. Piridoksal Fosfat ; hücrelerde aminoasitlerin aktif taþýnmasýnda görev yapar.