O anda ne yapýlmalý? Ýþte doðru bildiðiniz yanlýþlar
Kalp-damar hastalýklarý, tüm dünyada ölüm nedenlerinin 3’te 1’inden fazlasýný oluþturuyor. Ülkemizdeki resmi veriler, kalp hastalýklarýnýn yaklaþýk yüzde 45 ile tüm ölüm sebepleri arasýnda ilk sýrayý aldýðýný gösteriyor.ÝstanbulÜniversitesi Cerrahpaþa Týp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalý Öðretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Karpuz, kalp krizi konusunda en temel doðrularý ve doðru bilinen yanlýþlarý anlattý
KALP KRÝZÝ NEDÝR?
Kalp krizi, kalbi besleyen damarlarýn, yani koroner arterlerin aniden týkanmasý ya da ileri derecede daralmasý sonucunda, kalp kasýnýn yeterince oksijen alamayarak besleneme mesi durumudur. Beslenemeyen kalp kasý dokusu hasar görür ve iþlevini yitirir. Kalp krizi geçiren kiþilerde hasar gören dokunun yerine iþlevsiz bir yara tabakasý oluþur. Bu nedenle kalp krizinin vereceði hasar, erken giriþim yapýlmamasý halinde geriye dönüþü olmayan bir hasardýr. Kalp krizine neden olan damar týkanýklýðýnýn en önemli sebebi ise damarlarýn içine yað birikintilerinin oturmasý sonucu oluþan ateroskleroz yani damar sertleþmesidir.
Kalp kriziyle ilgili gerçekler
- Kalp krizi sadece yaþlýlara özgü bir durum deðildir, gençlerde de görülür.
- By-pass ameliyatý geçiren ya da stent takýlan hastalarda da kalp krizi riski vardýr.
- Bilinen kalp hastalýðý olmayan kiþilerde her gün Aspirin kullanmanýn kalp krizinden koruduðu gösterilememiþtir.
- Kalp krizi geçiren tüm hastalara hemen dilaltý hapý verilmemelidir. Prof. Dr. Kar puz, özellikle tansiyonu düþük, göz kararmasý ve bayýlma hissi olan hastalara dilaltý hapý verilmesinin kan basýncýný daha da düþürebileceði için sakýncalý olacaðýný söylüyor: “Dilaltý verilerek kalp krizi önlenemez. Her durumda dilaltý verilmesi yarardan çok zarar getirir.”
Kriz geçiren kiþi ne yapmalý?
- Oturmalý ya da uzanmalý.
- Giysilerini gevþetmeli.
- Paniðe kapýlmaktan kaçýnmalý.
-Hemen birsaðlýkkuruluþuna (tercihen 112 aracýlýðý ile) ulaþmalý.
KRÝZÝN EN SIK GÖRÜLEN BELÝRTÝLERÝ
Göðüste yeri kesin sýnýrlarla belli olmayan ve “iman tahtasý” denilen kemiðin arkasýnda sýkýþma ve baský hissiyle ortaya çýkan aðrý kalp krizinin en bilinen belirtisidir. Bazen bu aðrý her iki kola, sýrta ya da alt çeneye de yayýlabilir. Aðrýya soðuk terleme ve mide bulantýsýnýn eþlik etmesi kalp krizini düþündürmelidir
Bunlardan uzak durun
- Kriz geçiren hastaya sývý vermeyin.
- Hastayý telaþlandýrmaktan kaçýnýn.
- Bilinci tamamen kapalý ve Aspirin alerjisi var ise Aspirin çiðnetmeyin.
- Hareket ettirmeyin.
- Ýlkyardým eðitimi almamýþsanýz, kalp masajý gibi müdahalelerden kaçýnýn.
- Tansiyonu düþük, göz kararmasý ve bayýlma hissi olan hastalara dilaltý hapý vermeyin.
Krizin en az bilinen göstergeleri
Kalp krizi bazen çok açýk belirti vermeyebilir. Özellikle þeker hastalarýyla yaþlý hastalarda tipik göðüs aðrýsýndan çok; nefes darlýðý, soðuk terleme gibi sýradýþý semptomlar görülür. Mide bulantýsý, hazýmsýzlýk, mide ülseri aðrýsý olarak yorumlanan karýn aðrýsý, sýrt aðrýsý, göz kararmasý ve bayýlma da kalp krizinin az bilinen belirtilerindendir.
Kriz geçiren kiþi bunlardan kaçýnmalý
- Yürümemeli ve merdiven çýkmamaya gayret etmeli.
- Saðlýk kuruluþuna kendi kullandýðý araçla ulaþmaya çalýþmamalý.
- Tansiyon düþmesi, göz kararmasý ve bayýlma hissi varsa dilaltý hapý almamalý.
- Hastayý sakinleþtirin.
- Oturur ya da yatar konuma getirin.
- Solunun sýkýntýsý varsa baþ ve gövdesini yükseltin.
- 112 acil yardým hattýný arayýp ambulans çaðýrýn.
- Sýký giysilerini gevþetin.
- Yeterli eðitiminiz varsa kalp durmasýnda kalp masajý yapýn.
Habertürk