Piri Reis By: armaðan Date: 29 Nisan 2009, 21:58:50
Pîrî Reis, Ahmet Muhiddin Piri, Ahmet ibn-i el-Haç Mehmet El Karamani (d. 1465-70, Gelibolu - ö. 1554, Kahire), Osmanlý denizcisi. Amerika'yý gösteren Dünya haritalarý ve Kitab-ý Bahriye adlý denizcilik kitabýyla tanýnmýþtýr.
Piri Reis eþsiz bir kartograf ve deniz bilimleri üstadý olmasýnýn yaný sýra, Osmanlý deniz tarihinde izler býrakmýþ bir kaptandýr.
Yaþamý
Karamanlý bir ailenin çocuðu olan Ahmet Muhiddin Piri'nin ailesi Karamanoðullarý'nýn Osmanlý Devleti'ne katýldýðý Fatih Sultan Mehmet devrinde padiþahýn emri ile Ýstanbul'a göç ettirilen ailelerdendir. Aile bir süre Ýstanbul'da yaþamýþ, sonra Gelibou'ya göç etmiþtir. Piri Reis'in babasý Karamanlý Hacý Mehmet, amcasý ise ünlü denizci Kemal Reis'tir.
Piri denizciliðe amcasý Kemal Reis'in yanýnda baþladý; 1487-1493 yýllarý arasýnda bilikte Akdeniz'de korsanlýk yaptýlar; Sicilya, Korsika, Sardunya ve Fransa kýyýlarýna yapýlan akýnlara katýldýlar. 1486'da Endülüs'te Müslümanlarýn hakimiyetindeki son þehir olan Gýrnata'da katliama uðrayan Müslümanlar Osmanlý Devleti'nden yardým isteyince o yýllarda deniz aþýrý sefere çýkacak donanmasý bulunmayan Osmanlý Devleti, Kemal Reis'i Osmanlý Bayraðý altýnda Ýspanya'ya gönderdi. Bu sefere katýlan Piri Reis, amcasý ile birlikte müslümanlarý Ýspanya'dan Kuzey Afrika'ya taþýdý.
Venedik üzerine sefer hazýrlýðýna giriþen II. Beyazid'in Akdeniz'de korsanlýk yapan denizcileri Osmanlý donanmasýna katýlmaya çaðýrmasý üzerine 1494'te amcasý ile birlikte Ýstanbul'da padiþahýn huzuruna çýktý ve birlikte donanmanýn resmi hizmetine girdiler.
Piri Reis, Osmanlý Donanmasý'nýn Venedik Donanmasý'na karþý saðlamaya çalýþtýðý deniz kontrolü mücadelesinde Osmanlý donanmasýnda gemi komutaný olarak yer aldý, böylece ilk kez savaþ kaptaný oldu. Yapptýðý baþarýlý savaþlarýn sonucunda Venedikliler barýþ istediler ve iki devlet arasýnda bir barýþ anlþmasý yapýldý. Piri Reis, 1495-1510 yýllarýnda Ýnebahtý, Moton, Koron, Navarin, Midilli, Rodos gibi deniz seferlerinde görev aldý. Akdeniz'de yaptýðý seyirler sýrasýnda gördüðü yerleri ve yaþadýðý olaylarý, daha sonra Kitab-ý Bahriye adýyla dünya denizciliðinin de ilk kýlavuz kitabý olma özelliðini taþýyacak olan kitabýnýn taslaðý olarak kaydetti.
Piri Reis, 1511'de amcasýnýn bir deniz kazasýnda ölümünden sonra Gelibolu'ya yerleþti. Barbaros Kardeþler'in idaresi altýndaki donanmada halaoðlu Muhiddin Reis ile Akdeniz'de bazý seferlere çýktýysa da daha çok Gelibolu'da kalýp haritalarý ve kitabý üzerinde çalýþtý. Korsanlýk yaptýðý yýllarda ele geçirdiði kimisi Kristof Kolomb'a, kimisi baþka korsanlara ait haritalarý vardý. Bu haritalardan ve kendi gözlemlerinden yararlanarak 1513 tarihli ilk dünya haritasýný çizdi. Atlas Okyanusu, Ýber Yarýmadasý, Afrika'nýn batýsý ile yeni dünya Amerika'nýn doðu kýyýlarýný kapsayan üçte birlik parça, bu haritanýn günümüzde elde bulunan bölümüdür. Bu haritayý dünya ölçeðinde önemli kýlan, günümüze kalmamýþ olan, Kristof Kolomb'un Amerika haritasýndaki bilgileri içeriyor olmasýdýr.
Barbaros Kardeþler, 1515 yýlýnda dünyanýn en büyük deniz güçlerinden birisini oluþturmuþ ve Kuzey Afrika'da fetihler yapmýþlardý. Piri Reis, Oruç Reis'in kaptanlarýndan birisi olarak hediye sunmak üzere yardýmýný bekledkleri Yavuz Sultan Selim'e gönderildiðinde Yavuz'un yardým olarak verdiði iki savaþ gemisi ile geri döndü. Piri Reis, 1516- 1517 yýllarýnda Ýstanbul'a geldiðinde tekrar Osmanlý donanmasýnýn hizmetine girdi; Derya Beyi (Deniz Albayý) rütbesini aldý ve Mýsýr seferine gemi komutaný olarak katýldý. Donanmanýn bir kýsmý ile Kahire'ye geçip Nil ýrmaðýný çizme fýrsatý buldu.
Ünlü denizci, Ýskenderiye'nin ele geçirilmesinde gösterdiði baþarýlar ile padiþahýn övgüsünü kazandý ve sefer sýrasýnda haritasýný padiþaha sundu. Günümüzde bu haritanýn bir parçasý mevcuttur, diðer parçasý kayýptýr. Bazý tarihçilere göre, Osmanlý padiþahý dünya haritasýna bakmýþ ve 'Dünya ne kadar küçük...' demiþtir. Sonra da, haritayý ikiye bölmüþ ve 'biz doðu tarafýný elimizde tutacaðýz..' demiþtir.. Padiþah, daha sonra 1929'da bulunacak olan diðer yarýyý atmýþtýr. Bazý kaynaklarca, günümüzde bulunamamýþ olan doðu yarýsýný, Hint Okyanusu'nun ve onun Baharat yolunun kontrolünü ele geçirmek için Padiþahýn yapacaðý olasý bir sefer için kullanmak istediði bile iddia edilmektedir.
Piri Reis seferden sonra, tuttuðu notlardan Bahriye için bir kitap yapmak amacýyla Gelibolu'ya döndü. Derlediði denizcilik notlarýný bir Denizcilik Kitabý (Seyir Kýlavuzu) olan Kitab-ý Bahriye'de bir araya getirdi.
Kanuni Sultan Süleyman'ýn dönemi, büyük fetihler dönemiydi. Piri, 1523'deki Rodos seferi sýrasýnda da Osmanlý Donanmasý'na katýldý. 1524'de Mýsýr seyrinde kýlavuzluðunu yaptýðý sadrazam Pargalý Damat Ýbrahim Paþa'nýn takdiri ve desteðini kazanýnca, 1526'da gözden geçirdiði Kitab-ý Bahriye'sini Ýbrahim Paþa aracýlýðýyla Kanuni'ye sundu.
Piri Reis'in 1526'ya kadar olan yaþamý Kitab-ý Bahriye'den izlenebilir. Piri Reis, 1528'de, ilkinden daha içerikli ikinci dünya haritasýný çizdi.
1533 yýlýnda Barbaros Hayrettin Paþa kaptan-ý derya olunca Piri Reis de Derya Sancak Beyi (Tümamiral) ünvaný alan Piri Reis, sonraki yýllarda, güney sularýnda devlet için çalýþtý. Barbaros'un 1546'da ölümünün ardýndan Mýsýr Kaptanlýðý (Hint Denizleri Kaptanlýðý da denilirdi) yaptý, Umman Denizi, Kýzýl Deniz ve Basra Körfezi'ndeki deniz görevlerinde yaþlandý. Osmanlý donanmasýnda yaptýðý son görev idamýyla sonuçlanan Mýsýr Kaptanlýðý oldu.
Ýdamý
Mýsýr Kaptaný Piri Reis 1552'de Umman ve Basra üzerine 30 gemiyle çýktýðý seferde, Hürmüz kalesi'ni kuþatmýþtý. Portekizlilerden aldýðý haraç karþýlýðý kuþatmayý kaldýrdý ve donanmasýyla Basra'ya döndü. Tamire muhtaç donanmayý orada býrakýp ganimet yüklü üç gemi ile Mýsýr'a döndü, gemilerden birisi yolda battý. Donanmayý Basra'da býrakmasý kusur sayýldýðý için Mýsýr'da hapsedildi. Basra valisi Kubat Paþa'ya ganimetten istediði haracý vermemesi, Mýsýr Beylerbeyi Mehmet Paþa'nýn politik hýrsý yüzünden hakkýnda padiþaha olumsuz rapor verildi ve padiþahýn fermaný üzerine 1554'te boyunu vurularak idam edildi. Ýdam edildiðinde 80 yaþýnýn üzerinde olan Piri Reis'in terekesine devletçe el konuldu.
Piri Reis Haritasý
Günümüzde "Piri Reis haritasý" olarak bilinen harita, Piri Reis'in 1513 yýlýnda yapýp 1517'de padiþaha sunduðu dünya haritasýnýn halen mevcut olan bir parçasýdýr. Bu parça, Amerika'nýn doðu kýyýlarý, Atlantik Okyanusu, Afrika ve Avrupa'nýn batý kýyýlarýný gösterir.
Orijinali Topkapý Sarayý'nda olan harita, deve derisi üzerine 9 renkte boyanýp resimlenmiþ olup 86cm boyundadýr. Üst kýsmý 61cm, alt kýsmý 41 cm'dir ve sað yaný boydan boya kopmuþtur. Üzeri efsanevi ve gerçekçi resimlerle süslüdür. Haritada üçü küçük, ikisi büyük 5 rüzgar gülü bulunur. Haritanýn oluþumu, keþif tarihi ve çeþitli efsaneler hakkýnda notlar haritada yer alýr. Osmanlý Sultaný'na sunulacak olmasý nedeniyle görselliðe çok önem vererek hazýrlanmýþtýr.
Piri Reis'in imzasý Güney Amerika'nýn üzerinde þu þekilde yer alýr : "Bunu Kemal Reis'in biraderzadesi diye meþhur, Hacý Mehmet'in oðlu fakir Piri 919 (1513) Muharremülharamýnda Gelibolu þehrinde yazdý, Allah ikisini de affetsin." Yine Güney Amerika kýtasý üzerinde haritanýn hazýrlanmasýnda yararlanýlan kaynaklar yazar. Kolomb'un haritasýndan yararlanýldýðý ifade edilir. Kolomb'un 1492-1504 yýllarý arasýnda Amerika'ya yaptýðý dört sefer sýrasýnda çizdiði haritalarýn hiç biri günümüze gelememiþ olduðundan, harita Kolomb'un çizimlerini yaþatmasý açýsýndan da önemlidir.
Haritanýn bulunuþu
Harita, 9 Kasým 1929'da Topkapý Sarayý'nda sarayý müzeye dönüþtürme sýrasýndaki envanter tespit çalýþmalarý sürerken tesadüfen bulundu. Alman bilimadamý Adolf Deismann (1866-1937), dönemin Milli Müzeler Müdürü Halil Ethem Eldem'in kendisine verdiði parçalarý inceleyip düzenlerken eline geçen harita takýmýnýn içindeki folyoyu o sýrada Ýstanbul'da bulunan ve Türk denizciliði hakkýnda uzman olan Alman bilimadamý Paul Kahle'ye göstermiþti. Eserin Piri Reis'in ilk dünya haritasý olduðunu teþhis eden Paul Kahle oldu[1].
Prof. Kahle, harita ile ilgili inceleme sonuçlarýný 1931 yýlýnda 18. Doðubilimleri Kongresi'nde sundu[2]. Haritanýn üzerindeki notlarý Hasan Fehmi Bey latin harflerine aktardý. Türk Tarih Kurumu baþkaný Yusuf Akçura'nýn 1937 tarihli 'Piri Reis Haritasý' adlý kitabýnda haritayý yayýmladý. Cumhurbaþkaný Atatürk, haritayý Ankara'ya getirtip bizzat inceledi ve devlet matbaasýnda çoðaltýlmasýný saðladý.
Haritanýn kayýp parçalarýný arama çabasý sýrasýnda Topkapý Sarayý Müdürü Tahsin Öz tarafýndan dünya haritasý olduðu sanýlan bir baþka Piri Reis haritasý bulunmuþtur.
: Piri Reis By: armaðan Date: 29 Nisan 2009, 22:03:09
Piri Reis'in Haritasý (Ýlk Dünya Haritasý)
Piri Reis Haritasý günümüze kalan, Amerika kýtasýný gösteren en eski haritalardan biridir.. Osmanlý amirali Piri Reis tarafýndan 1513'de çizilmiþ olup, Avrupa ve Afrika'nýn batý kýyýlarýný ve Güney Amerika'nýn doðu kýyýlarýný gösterir. Aralarýnda Kristof Kolomb'a ait bir haritanýn da bulunduðu yirmi kaynaðý bütünleþtirerek hazýrlanmýþ, 16. yüzyýl Avrupa ve Müslüman denizcilerinin coðrafya bilgilerini içeren deðerli bir tarihi belgedir.
Bu madde Piri Reis'in birinci haritasý hakkýnda bilgi vermektedir. Piri Reis 1528'de Amerika'yý gösteren ikinci bir harita yapmýþtýr.
Haritanýn kaynaklarý
Kenar notlarý bu haritanýn, bir kýsmý Akdeniz'de ele geçirilmiþ Ýspanyol ve Portekiz gemilerinde bulunmuþ olan, yaklaþýk 20 haritanýn bir birleþimi olduðunu belirtmektedir. Bunlarýn arasýnda sekiz 'Caferiye' haritasý, dört Portekiz haritasý, güney Asya'ya ait bir Arap haritasý ve Kristof Kolomb'a ait bir Amerika haritasý vardýr. Caferiye haritalarý, çok eskiye dayanan, Abbasi halifelerinden Me'mun zamanýnda kopyalanmýþ olan, Büyük Ýskender zamanýna ait haritalardýr.
Piri Reis, haritasýnýn Orta Amerika kýsmýnýn kaynaðýnýn Kristof Kolomb olduguna bu satýrlarla belirtir: "Bu isimler ki mezbur cezairde ve kenarlarda kim vardýr, Kolonbo komuþtur ki anýnla malûm oluna. Ve hem Kolonbo ulu müneccim imiþ. Mezbur hartide olan bu kenarlar ve cezireler kim vardýr, Kolonbonun hartisinden yazýlmýþtýr."
Piri Reis haritasýnýn Kristof Kolomb haritasýndan kaynaklandýðýnýn önemli bir delili, Küba'nýn yokluðudur. Kristof Kolomb seyahatnamelerinde Küba'nýn bir ada deðil, kýtanýn uzantýsý oldugunu yazmýþtýr ve Piri Reis haritasýnda da Küba bu þekilde gösterilir.
Notlarda "Antilya" olarak deðinilen Karayipler hakkýnda çeþitli bilgiler verilir. Bir kenar notunda adý geçen "Izle de Spanya", (günümüzde Dominik Cumhuriyeti ve Haiti'nin bulunduðu) Hispanyola adasýna karþýlýk geldiði anlaþýlabilse de, bu kenar notunun yanýndaki adanýn þekli Japonya'ya benzemektedir. Macellan'ýn seyahatlerinden önceki dönemde Atlas Okyanusu'nun batý kýyýsýnda Asya olduðu kanýsý yaygýndý. Çin'e varmak amacýyla yola çýkan Kristof Kolomb'un yanýna Uzak Doðu Asya haritalarý almýþ oldugu bilinir, bu Kolomb'un Doðu Asya kýyýlarýný gösteren haritalara kendi keþfettiði yerleri eklemiþ olmasý muhtemeldir. Haritanýn bu bölgesindeki pek çok kýyý þekli Asya'nýn doðu kýyýlarýna karþýlýk gelmektedir.
Karayipler'in çiziminde Piri Reisin iki haritadan yararlandýðý anlaþýlabilir. Sancuvano Batisdo adý iki farklý ada için (biri günümüz Porto Riko'sunda bulunan San Juan Bautista, öbürü Küçük Antiller'de yer alan Santa Maria de Guadalupe) kullanýlmýþtýr, ayrýca Virgin Adalarý iki kere çizilmiþtir.
Güney Amerika'nýn içerlerinde görülen daðlar Caneiro haritasýnda da görüldüðünden dolayý, Piri Reis’in kaynaklarýndan biri muhtemelen onun türevlerindendir.
Brezilya kýyýlarý konusundaki kenar notunda bu kýyýlarý kazara keþfetmiþ Portekiz kaþiflerin ayrýntýlý anlatýlarýndan yararlandýðýný belirtir. Söz konusu kaþif þüphesiz 1500’de Hindistan’a giderken Brezilya'yý keþfeden Pedro Alvares Cabral'dir.
Haritadaki bazý yörelerin kaþiflerin Ceneviz Cumhuriyetili olduðuna dair övücü ifadeler bulunmasý, ayrýca Kristof Kolomb'dan onun Ýtalyanca'da kullanýlan adý olan 'Kolombo' olarak bahsetmesi Piri Reis'in Cenevizli kaynaklardan da yararlandýðýna iþaret eder.
Haritanýn kaynaklarý hakkýnda diðer teorilerPiri Reis haritasý 1960'lý yýllarda bazý bilim ötesi teorilere ilham kaynaðý olmuþtur. Charles Hapgood, haritada Güney Amerika'nýn güney ucundan doðuya doðru olan uzantýyý, 16. yüzyýlda henüz varlýðý bilinmeyen Antarktika olarak yorumlamýþtýr. Bu kara parçasýnýn haritada buzlu görünmemesi, Sahra çölünde ise göllerin görünmesi yüzünden Hapgood, Piri Reis'in kullandýðý kaynaklar arasýndaki bir haritanýn, dünyanýn onbin yýl önceki, ikliminin günümüzden çok farklý olduðu, bir dönemine ait olduðunu öne sürmüþtür. Bu iddiaya göre Piri Reis, tarih öncesi çaðlarda yaþamýþ bir medeniyetten kalma bir haritadan yararlanmýþtýr. Erich von Daniken ise Tanrýlarýn Arabalarý adlý kitabýnda, Piri Reis haritasýndaki bazý þekil bozukluklarýný açýklamak için, uzaylý bir medeniyetin uzaydan çektiði dünya fotoðraflarýndan yararlanýlmýþ olduðunu iddia etmiþtir.
Ancak, bu görüþler bilimsel çevrelerderde destek bulmamýþlardýr. Örneðin, haritada gösterildiði biçimiyle Nijer nehrinin yataðý, Sahra'da olmuþ olabilecek göllerden beslenemeyecek kadar yüksek bir irtifadadýr. Haritanýn pek çok ayrýntýsý dünyanýn uzaydan görünümüne uymacak derecede hatalýdýr. Üstelik, Antarktika teorisiyle çeliþkili olarak, Piri Reis'in kendisi, bir notunda haritanýn alt kýsmýndaki kara parçasý hakkýndaki bilgileri rotalarýndan çýkýp kaybolmuþ Portekizli denizcilerden aldýðýný, onlarýn dediðine göre o yörenin çok sýcak olduðunu yazar.
Haritada Güney Amerika kýyýlarýnýn doðuya doðru dönmesinin bir açýklamasý, Güney Amerika'nýn doðru çizilmesi halinde haritanýn üzerine çizildiði kýymetli ceylan derisinde ona yer kalmayacaðýdýr. Bu görüþe göre Piri Reis, haritaya bir ekleme yapýp onun güzelliðini bozmaktansa Güney Amerika kýyýlarýný haritasýnýn alt kýsmýna kaydýrmýþtýr.SonuçPiri Reis haritasý, yapýldýðý dönemdeki yirmi haritadaki coðrafya bilgilerini, yanlýþlarý ve doðrularý ile bütünleþtirmiþ tarihî bir belgedir. Bu haritalarýn bir kýsmýnýn düþman sýrrý olmasý ve kenar notlarýnýn tutsak edilmiþ Ýspanyol ve Portekizli denizcilerin ifadelerini de içermesine bakýlýrsa, bu ayný zamanda deðerli bir denizcilik istihbarat çalýþmasýdýr. Bunca malzemenin bir elde toplanabilmesi Osmanlý Bahriyesinin 16. yy'daki askeri gücünün bir göstergesi olarak görülebilir.
: Piri Reis By: armaðan Date: 29 Nisan 2009, 22:13:47
Piri Reis'in Haritasý (Ýkinci Dünya Haritasý)
Osmanlý Amirali Piri Reis'in 1528'de çizdiði ikinci dünya haritasýndan günümüze kalan parça, büyük bir haritanýn kuzeybatý köþesi olup, Orta Amerika'nýn yeni keþfedilmiþ kýyýlarýný, Florida'yý, Kanada'nýn kuzeydoðu köþesini, ve Grönland'ý gösterir. Piri Reis in Kanuni Sultan Süleyman'a armaðan ettiði haritanýn bu parçasý, Piri Reis'in 1513'te çizdiði ilk dünya haritasýyla beraber halen Topkapý Sarayý'nda bulunur.
Ceylan derisine 8 renkli olarak çizilmis haritanýn parçasý 69 x 70 cm ebatlarýndadýr. Bu harita da birinci harita gibi portolan tarzýnda, dört büyük, iki de küçük pusula gülü çizilerek yapýlmýþtýr. Kenar notlarýndan biri bu haritanýn Piri Reis tarafýndan yapýldýðýný belirtir. Diðer kenar notlarý çesitli açýklayýcý bilgiler içerir.
Grönland'ýn güneyinde görünen, Kanada'daki Newfoundland, "Terra Nova", Labrador da "Baccalao" isimleri ile gösterilir ve buralarýn Portekizliler tarafýndan keþfedildiði yazýlýdýr. Terra Nova 1500'de Portekizli Carl Real, Labrador da 1501'de kardeþi Miguel Real tarafýndan keþfedilmiþlerdir. Orta Amerika hizasýnda bir notta karadan giderek okyanusa ulasmayý amaçlayan bir kaþiften söz edilir. Bu muhtemelen 1513'de karadan Büyük Okyanusa ulaþan Portekizli Balboa'dýr.
Piri Reis'in ikinci dünya haritasýnda adalar ve kýyýlar son keþiflere dayalý olarak çizilidir. Birinci haritasýnda Porto Riko'da gösterilen San Juan Batisto, bu haritada Florida'da gösterilmiþtir. Kristof Kolomb'un hatalý haritasýndan etkilenmiþ olan birinci haritasýnýn aksine, bunda Bahama, Antiller, Haiti ve Küba oldukça doðru çizilmiþlerdir. 1517 ve 1519'da keþfedilmiþ olan Yukatan ve Honduras yarým adalarý da mevcutturlar. Küba "Isla di vana" diye adlandýrýlmýþtýr. Ýlk haritada olmayan Yengeç Dönencesi bu haritada (enlemi biraz hatalý olarak) çizilmiþtir. Piri Reis bunu "Günuzadýsý" olarak adlandýrýp yanýna "Bu hat gün gayet uzadýðý yere iþarettir" yazmýþtýr.
Piri Reis bu haritasýnda keþfedilmeyen yerleri beyaz býrakarak, kenar notlarýnda bunlarý bilinmediði için çizmediðini belirtir. Ýlk haritasýndan daha büyük ölçekli ve geliþkin olan ikincisi, teknik olarak döneminin en ileri örneðidir.
: Piri Reis By: armaðan Date: 29 Nisan 2009, 22:23:16
Kitab-ý Bahriye
Piri Reis'in Kýtab-ý Bahriye'sinde Rodos Adasý.Kitab-ý Bahriye, Osmanlý amirali Piri Reis'in hazýrladýðý Akdeniz kýyýlarýna ait ayrýntýlý bir harita-kýlavuzdur. Kitap, denizcilere Akdeniz kýyýlarý, adalarý, geçitleri, boðazlarý, körfezleri, fýrtýna halinde nereye sýðýnýlacaðý, limanlara nasýl yaklaþýlacaðý hakkýnda bilgiler, ayrýca limanlar arasýnda gitmek için kesin rotalar verir.
Kitab-ý Bahriye'nin iki sürümü vardýr. Birincisi 1521 tarihlidir ve denizcilerin kullanýmý için yapýlmýþtýr. Ýkincisi 1526'da Kanuni Sultan Süleyman için hazýrlanmýþ daha ayrýntýlý ve süslü bir eserdirTarihçesi Büyük bir denizci olduðu kadar büyük bir haritacý da olan Piri Reis, gezip gördüðü yerler hakkýnda bilgileri kaydetmiþ ve onlarýn haritalarýný çizmiþtir. 1511-13 yýllarý arasýnda birinci dünya haritasýný çizerken seyir notlarýný da bir kitap olarak düzenlemeye baþlamýþtýr. Sonunda, yabancý kaynaklardan da yararlanarak bu yerlerin tarihî ve coðrafî özelliklerini 1521 tarihinde tamamladýðý Kitab-ý Bahriye'de toplamýþtýr.
1524 yýlýnda Kanuni Sultan Süleyman'ýn damadý ve sadrazamý Pargalý Ýbrahim Paþa, Mýsýr'a sefer yaparken, Piri Reis'i de yanýna kýlavuz kaptan olarak alýr. Piri Reis'in sefer sýrasýnda kendi hazýrladýðý kýlavuzdan yararlandýðýný fark eden Sadrazam, Piri Reis'ten eserin temize çekilerek Kanuni Sultan Süleyman'a sunulmasýný ister. Piri Reis, usta hattatlar ve çizimcilere yaptýrýlan yeni Kitab-ý Bahriye'sini 1526'da Kanuni'ye armaðan eder.
Ancak 15 Kasým 2005 tarihinde hattat Fuat Baþar tarafýndan haritanýn orijinali üzerinde yapýlan bilirkiþi incelemesi sonucunda, Piri Reis Haritasý üzerinde oynama yapýldýðý sonucuna varýlmýþtýr. Gerek haritadaki yazýlar gerekse Kitab-ý Bahriye adlý eserin tüm ciltlerinde inceleme yapýlmýþ, kitabýn tüm ciltlerindeki yazýlarýn ayný kalemden çýktýðý ve yazýlarýn talik kýrmasý tarzýnda yazýldýðý ortaya konmuþtur. Yine Piri Reis'in 1513 tarihli Dünya Haritasý üzerindeki Osmanlýca yazýlar da ayný tarzda, yani talik kýrmasý ve ayný kalemden çýkmadýr. Ancak ilginç olan nokta ise sol tarafta, Güney Amerika hattý üzerindeki yazýlar nesih kýrmasýdýr ve farklý bir kiþi tarafýndan yazýlmýþtýr. Usta bir hattat bu farký görebilir. Ayrýca bu yazýlar alelade kâtip yazýlarýdýr. Ayrýca Kanuni Sultan Süleyman'a hediye edilmesi gereken Kitab-ý Bahriye'nin hattat yazýsý ile özel iþlenmeli olmasý gerekliyken, bu özelliðe rastlanmamasý da dikkat çekicidir.
Kitab-ý Bahriye'nin 1526 sürümünde Akdeniz ve Ege'nin 290 haritasý vardýr. Bunu izleyen yüzyýl boyunca Kitab-ý Bahriye'nin ilk nüshasýndan daha da gösteriþli çeþitli kopyalarý yapýlýr. Ýþlevselliði artsýn diye sonraki yýllarda yapýlan kopyalarýna Marmara Denizi kýyý ve adalarý ile Ýstanbul da ilave edilir.ÝçeriðiGüzelliði bir yana, bu ikinci sürüm denizcilikle ilgili pek çok bilgi içerir: Birinci bölümün konularý fýrtýnalar, pusula, portolan (bir limanýn ya da kýyýnýn bir bölümünün, büyük ölçekte yapýlmýþ haritasý) haritalarý, yýldýzlarla yön bulma, okyanuslar, ve onlarý çevreleyen kara parçalarýdýr. Ayrýca Avrupalý kâþiflerin seyahatleri hakkýnda da bilgiler vardýr, bunlarýn arasýnda Kristof Kolomb'un Yeni Dünya'yý keþfine ve Portekizlilerin Hint Okyanusu'na seferlerine deðinilir.
Ýkinci kýsým, portolan tarzý harita ve seyir kýlavuzlarýndan oluþur. Her bölüm söz konusu ada veya kýyýnýn bir haritasýný içerir. Bu bölümlerden birinci kitapta 132, ikincisinde 210 tane vardýr. Kitab-ý Bahriye'nin ikinci bölümü, Çanakkale Boðazý ile Sultaniye ve Kilitbahir kalelerinin anlatýmý ile baþlar. Ege Denizi adalarý ve kýyýlarý, Yunanistan kýyýlarý, Mora Yarýmadasý, Adriyatik kýyýlarý, Ýtalya kýyýlarý, Sicilya, Sardunya, Korsika adalarý, Fransa kýyýlarý, Ýspanya kýyý ve limanlarý, Kanarya Adalarý, Kuzey Afrika kýyýlarý, Mýsýr ve Nil nehri, Doðu Akdeniz kýyýlarý, Girit ve Kýbrýs, Anadolu'nun güney ve Ege kýyýlarý ve adalarý, Gelibolu ile Saros Körfezi anlatýlýr. Kentlerdeki önemli anýt ve binalarýn çizimlerinin de yer aldýðý kitapta ayrýca Piri Reis'e ait biyografik bilgiler de bulunur.
Kitapta, Piri Reis, Akdeniz'le ilgili bunca bilginin büyük bir parþömen üzerine çizmek yerine bir kitapta toplamasýnýn nedenini açýklamýþ, elindeki bilgilerin tek bir haritaya sýðdýrýlmasýnýn kullanýþsýz olacaðýný belirtmiþtir.
Kitabý Bahriye, Anadolu sahillerinin özelliklerini karýþ karýþ veren deðerli bir coðrafya kitabý olarak bugün dahi geçerlidir.
Bulunduðu Yerler
Kitab-ý Bahriye'nin kopyalarý Avrupa'nýn çeþitli kütüphanelerinde bulunur. Birinci kitabýn suretleri Ýstanbul'da Topkapý Sarayý'nda, Nurosmaniye Kütüphanesi'nde ve Süleymaniye Kütüphanesi'nde, Bolonya'da Bibliotheque de l'Universite'de, Viyana'da Nationalbibliothek'te, Dresden'de Staatbibliotek'te, Paris'te Bibliotheque Nationale'de, Londra'da British Museum'da, Oxford'da Bodlein Library'de, Baltimore'da Walters Art Gallery'de bulunur. Ýkinci kitabýn suretleri Ýstanbul'da Topkapý Sarayý'nda, Köprülüzade Fazýl Ahmed Paþa Kütüphanesi'nde, Süleymaniye Kütüphanesi'nde ve Paris Kütüphanesi'nde bulunur.
Ynt: Piri Reis By: yagmur_7-c Date: 26 Ocak 2014, 17:13:44
Kitab-ý Bahriye
Piri Reis'in Kýtab-ý Bahriye'sinde Rodos Adasý.Kitab-ý Bahriye, Osmanlý amirali Piri Reis'in hazýrladýðý Akdeniz kýyýlarýna ait ayrýntýlý bir harita-kýlavuzdur. Kitap, denizcilere Akdeniz kýyýlarý, adalarý, geçitleri, boðazlarý, körfezleri, fýrtýna halinde nereye sýðýnýlacaðý, limanlara nasýl yaklaþýlacaðý hakkýnda bilgiler, ayrýca limanlar arasýnda gitmek için kesin rotalar verir.
Kitab-ý Bahriye'nin iki sürümü vardýr. Birincisi 1521 tarihlidir ve denizcilerin kullanýmý için yapýlmýþtýr. Ýkincisi 1526'da Kanuni Sultan Süleyman için hazýrlanmýþ daha ayrýntýlý ve süslü bir eserdirTarihçesi Büyük bir denizci olduðu kadar büyük bir haritacý da olan Piri Reis, gezip gördüðü yerler hakkýnda bilgileri kaydetmiþ ve onlarýn haritalarýný çizmiþtir. 1511-13 yýllarý arasýnda birinci dünya haritasýný çizerken seyir notlarýný da bir kitap olarak düzenlemeye baþlamýþtýr. Sonunda, yabancý kaynaklardan da yararlanarak bu yerlerin tarihî ve coðrafî özelliklerini 1521 tarihinde tamamladýðý Kitab-ý Bahriye'de toplamýþtýr.
1524 yýlýnda Kanuni Sultan Süleyman'ýn damadý ve sadrazamý Pargalý Ýbrahim Paþa, Mýsýr'a sefer yaparken, Piri Reis'i de yanýna kýlavuz kaptan olarak alýr. Piri Reis'in sefer sýrasýnda kendi hazýrladýðý kýlavuzdan yararlandýðýný fark eden Sadrazam, Piri Reis'ten eserin temize çekilerek Kanuni Sultan Süleyman'a sunulmasýný ister. Piri Reis, usta hattatlar ve çizimcilere yaptýrýlan yeni Kitab-ý Bahriye'sini 1526'da Kanuni'ye armaðan eder.
Ancak 15 Kasým 2005 tarihinde hattat Fuat Baþar tarafýndan haritanýn orijinali üzerinde yapýlan bilirkiþi incelemesi sonucunda, Piri Reis Haritasý üzerinde oynama yapýldýðý sonucuna varýlmýþtýr. Gerek haritadaki yazýlar gerekse Kitab-ý Bahriye adlý eserin tüm ciltlerinde inceleme yapýlmýþ, kitabýn tüm ciltlerindeki yazýlarýn ayný kalemden çýktýðý ve yazýlarýn talik kýrmasý tarzýnda yazýldýðý ortaya konmuþtur. Yine Piri Reis'in 1513 tarihli Dünya Haritasý üzerindeki Osmanlýca yazýlar da ayný tarzda, yani talik kýrmasý ve ayný kalemden çýkmadýr. Ancak ilginç olan nokta ise sol tarafta, Güney Amerika hattý üzerindeki yazýlar nesih kýrmasýdýr ve farklý bir kiþi tarafýndan yazýlmýþtýr. Usta bir hattat bu farký görebilir. Ayrýca bu yazýlar alelade kâtip yazýlarýdýr. Ayrýca Kanuni Sultan Süleyman'a hediye edilmesi gereken Kitab-ý Bahriye'nin hattat yazýsý ile özel iþlenmeli olmasý gerekliyken, bu özelliðe rastlanmamasý da dikkat çekicidir.
Kitab-ý Bahriye'nin 1526 sürümünde Akdeniz ve Ege'nin 290 haritasý vardýr. Bunu izleyen yüzyýl boyunca Kitab-ý Bahriye'nin ilk nüshasýndan daha da gösteriþli çeþitli kopyalarý yapýlýr. Ýþlevselliði artsýn diye sonraki yýllarda yapýlan kopyalarýna Marmara Denizi kýyý ve adalarý ile Ýstanbul da ilave edilir.ÝçeriðiGüzelliði bir yana, bu ikinci sürüm denizcilikle ilgili pek çok bilgi içerir: Birinci bölümün konularý fýrtýnalar, pusula, portolan (bir limanýn ya da kýyýnýn bir bölümünün, büyük ölçekte yapýlmýþ haritasý) haritalarý, yýldýzlarla yön bulma, okyanuslar, ve onlarý çevreleyen kara parçalarýdýr. Ayrýca Avrupalý kâþiflerin seyahatleri hakkýnda da bilgiler vardýr, bunlarýn arasýnda Kristof Kolomb'un Yeni Dünya'yý keþfine ve Portekizlilerin Hint Okyanusu'na seferlerine deðinilir.
Ýkinci kýsým, portolan tarzý harita ve seyir kýlavuzlarýndan oluþur. Her bölüm söz konusu ada veya kýyýnýn bir haritasýný içerir. Bu bölümlerden birinci kitapta 132, ikincisinde 210 tane vardýr. Kitab-ý Bahriye'nin ikinci bölümü, Çanakkale Boðazý ile Sultaniye ve Kilitbahir kalelerinin anlatýmý ile baþlar. Ege Denizi adalarý ve kýyýlarý, Yunanistan kýyýlarý, Mora Yarýmadasý, Adriyatik kýyýlarý, Ýtalya kýyýlarý, Sicilya, Sardunya, Korsika adalarý, Fransa kýyýlarý, Ýspanya kýyý ve limanlarý, Kanarya Adalarý, Kuzey Afrika kýyýlarý, Mýsýr ve Nil nehri, Doðu Akdeniz kýyýlarý, Girit ve Kýbrýs, Anadolu'nun güney ve Ege kýyýlarý ve adalarý, Gelibolu ile Saros Körfezi anlatýlýr. Kentlerdeki önemli anýt ve binalarýn çizimlerinin de yer aldýðý kitapta ayrýca Piri Reis'e ait biyografik bilgiler de bulunur.
Kitapta, Piri Reis, Akdeniz'le ilgili bunca bilginin büyük bir parþömen üzerine çizmek yerine bir kitapta toplamasýnýn nedenini açýklamýþ, elindeki bilgilerin tek bir haritaya sýðdýrýlmasýnýn kullanýþsýz olacaðýný belirtmiþtir.
Kitabý Bahriye, Anadolu sahillerinin özelliklerini karýþ karýþ veren deðerli bir coðrafya kitabý olarak bugün dahi geçerlidir.
Bulunduðu Yerler
Kitab-ý Bahriye'nin kopyalarý Avrupa'nýn çeþitli kütüphanelerinde bulunur. Birinci kitabýn suretleri Ýstanbul'da Topkapý Sarayý'nda, Nurosmaniye Kütüphanesi'nde ve Süleymaniye Kütüphanesi'nde, Bolonya'da Bibliotheque de l'Universite'de, Viyana'da Nationalbibliothek'te, Dresden'de Staatbibliotek'te, Paris'te Bibliotheque Nationale'de, Londra'da British Museum'da, Oxford'da Bodlein Library'de, Baltimore'da Walters Art Gallery'de bulunur. Ýkinci kitabýn suretleri Ýstanbul'da Topkapý Sarayý'nda, Köprülüzade Fazýl Ahmed Paþa Kütüphanesi'nde, Süleymaniye Kütüphanesi'nde ve Paris Kütüphanesi'nde bulunur. Aleyküm selam,
Elleriinize saðlýk hocam , bilgilerinizle nurlu yolda Allah ýn yolunda yürüyeceðiz..
Allah sizden razý olsun...