Yolculuk ve Misafirlik By: meryem Date: 25 Kasým 2010, 23:06:01
Yolculuk ve Misafirlik
1010 - Behce Fetvalarýndan: "Kiþi, ikaamete niyet etmeksizin, bir beldede uzun bir müddet sakin olsa mukim olmaz" (H.Ec. c. 1/14)
1011 - Soru: Seferi durumdaki kimsenin okumasý da bu esaslara göre mi olacaktýr?
Cevap: Seferdeki meþakkat sebebiyle, namaz kýlan, hangi sureyi dilerse okuyabilir, okuduðu sünnete uygun olur. Peygamber Efendimiz (sav)'in seferde sabah namazýný Kafirun suresi ve Ýhlas suresi ile kýldýklarý rivayet olunmaktadýr.
1012 - Soru: Hacca giden kimse, yolda seferi sayýlýr mý?
Cevap: Evet, gidiþ ve geliþte yolda seferi olacaðý gibi, Mekke veya Medine'de 15 günden az kalacaksa orada da seferi olur.
1013 - Soru: Bir kimse doðup büyüdüðü vatan-i aslisini, gerek ticaret gerekse buna benzer bir sebeple terk edip gittiði yerde de maiþetini temin için kalsa, bu kimse önceki vatanýný ziyaret maksadýyla gelince namazlarýný tam mý, yoksa seferi olarak mý kýlacak?
Cevap: Ticaret ve geçimini temin ettiði için gittiði o yerde devamlý kalýyor ise, memleketine geldiðinde 15 günden az kalacaksa seferi olur.
1014 - Soru: Seferi bir imama uyan kimse, imam selam verdikten sonra geri kalan iki rekatý nasýl kýlar?
Cevap: Ýmam iki rekatý tamamlayýp selam verdikten sonra, ona uyan mukim bir kimse namazýný lahik gibi tamamlar. Þöyle ki: Ayaða kalktýðý zaman Fatiha okumaz; Fatiha okuyacak kadar ayakta durur, sonra rükua gider. Geri kalan kýsmýný, imama uyan cemaat nasýl eda ederse öyle kýlar. (Ýbni Abidin c. l. s. 827)
1015 - Soru: Bir kimse, kendi memleketinden baþka bir yere göç etse ve orada hayatýný kazanmaya çalýþsa, fakat evini ve efrad-ý ailesini memleketinde býraksa, arada memleketine gittiði zaman seferi olur mu?
Cevap: Anlatýlan þartlar dahilinde o kimsenin memleketi vatani asli olarak devam etmektedir. Memleketine vardýðýnda namazýný tam olarak kýlacaktýr.
1016 - Soru: Hamdi Yazýr merhum, tefsirlerinin baþýnda seferi mevzularý incelerken, bugünkü vasýtalar ile seferi olunamayacaðýný söylüyor. Bu bir ictihad mýdýr?
Cevap: Bu bir ictihad deðil, iddiadýr. Bir fikre saygý duymak ilmi hassasiyet icabý ise de onu benimsemek ve sahip çýkmak ayrý bir husustur. Fukahanýn ekserisi, seferi bahsinde vasýtaya deðil, mesafeye itibar etmiþlerdir. Bu itibarla, jet ile yolculuk yapan da tayy'i mekan eden veliyyullah da seferi olur.
1017 - Soru: Kiþi, herhangi bir memleketten kendi memleketine giderken namazlarý kaç rekat kýlacak?
Cevap: Ýki þehrin arasýndaki mesafe 90 kilometreyi buluyorsa dört rekatlý farzlarý kendi baþýna kýldýðýnda iki rekat kýlar.
1018 - Soru: Bir kimse, ikamet mahallinden vatan-ý aslisine gittiðinde seferi olur mu?
Cevap: Hayýr, seferi olmaz.
1019 - Soru: Ömrünü þoförlükle geçiren bir kimse, her gün asgari 90 km'lik yol gitse, bu þoför seferi sayýlýr mý? Bu kimsenin oruç tutmasý lazým gelir mi? Oruçlarý yerine kefaret olarak para daðýtsa olur mu?
Cevap: Þoför olan bir kimse, asgari 90 km'lik biryere sefere çýktýðý zaman namazlarýný seferi olarak kýlar. Oruçlarýný tutmasý, yemesinden hayýrlýdýr. Þayet günlerin uzun ve havanýn sýcak olmasý sebebiyle tutamazsa kýþ günlerinde kaza etmesi gerekir. Oruç yerine keffaret daðýtmasý ancak pir-i faniler içindir. Bahsettiðiniz þoförün fidye-yi savm vermesi caiz olmaz.
1020 - Soru: Bir kiþi memleketinin dýþýnda mesken tutsa, doðup büyüdüðü memlekete geldiðinde seferi olur mu?
Cevap: Ýkinci mesken tuttuðu yerde geçim temin etme maksadý ile yerleþmiþ olur ve ayrýlmayý düþünmezse orasý bu kimsenin vatan-ý aslisi haline gelir. Doðup büyüdüðü yer sefer müddetini bulan (90 km) uzaklýkta ise oraya vardýðýnda 15 günden az oturacaksa seferi olur.
1021 - Soru: Talebe ilim tahsil ettiði þehirden -birkaç gün kalmak üzere- memleketine gitse namazýný tamam mý kýlacak, dört rekatlý namazlarý kasr edecek mi?
Cevap: Tam kýlacaktýr. Tahsil yeri, onun vatan-i ikaameti olmaktadýr.
1022 - Soru: Kestirme yoldan gidildiði takdirde, seferi mesafeden az olan bir yere, dolambaçlý yoldan gidildiði zaman seferi mesafeyi bulan bir yoldan gidilecek olsa seferi olunur mu? Seferi imama uyan 3 ve 4. rekatlarda Fatiha okur mu?
Cevap: Hüküm, o yere gidilecek yolun uzaklýk ve yakýnlýðýna göre verilir. Kýsa yoldan giderse seferi olmaz. Dolambaçlý yoldan giderse seferi olur. Seferi bir imama uyan, 3 ve 4. rekatlarda Fatiha okumaz. Fatiha okuyacak kadar bekler.
1023 - Soru: Kur'an kursunda okuyan talebelerden biri veya hoca efendiler, köyüne giderken, memleketi 90 kilometreden fazla olsa yolda seferi mi sayýlýr?
Cevap: Evet, o gibi kimseler yolda gidip gelirken kýlacaklarý namazlarda seferi sayýlýrlar. Bunlarýn ders okuyup okuttuklarý yer, vatan-i ikaamettir. Kendi memleketleri de vatan-i asli olmaktadýr. Bulunduðu yerde 15 gün oturmaya karar verdiði için namazlarýný mukim olarak kýlar.
1024 - Soru: Ýlim tahsil etmek için memleketinden ayrýlan bir kimse, oraya dönüp geldiði veya izinli olduðu sýralarda geliþi sýrasýnda mukim olarak namaz kýlmaya nereden itibaren baþlayacaktýr?
Cevap: Memleketinin ihtiyacý için hazýrlanan kabristan ve hayvan pazarý gibi yerlerden veya evlerinin baþladýðý kenar mahallelerden girince namazý tam olarak kýlmaya baþlar.
1025 - Soru: Asýl doðup büyüdüðü yerden nüfus kaydýný sildiren bir memur, ilk memleketine sýla-i rahim için gittiðinde namazlarý seferi olarak kýsaltýr mý?
Cevap: Seferilik durumunda, nüfus kaydýnýn nerede olduðuna deðil, o þahsýn oturduðu memleketteki durumuna bakýlýr. Bulunduðu þehirde, geçimini temin etmeye karar vermiþ ve oradan baþka bir yere gitme fikri yoksa, bu takdirde o yer vatan-i asli durumuna gelir. Artýk ilk memleketine, doðup büyüdüðü yere varýnca namazlarýný seferi olarak kýlmasý gerekir.
1026 - Soru: Seferilik meselesi nasýl olacak? Kiþinin gideceði yol, 90-100 km. arasýnda deðiþiyor. Kiþi seferiyim, diyerekten oruca niyetlenmiyor. Oruç tutmuyor. O gün öðleden sonra ikindide veya iftar zamaný memleketine dönüyor. Böyle kimseler seferi olur mu, olmaz mý? Seferiliðin müddeti ne kadardýr?
Cevap: En az 90 km. uzaklýktaki bir yere giden kimse, seferi olur. Dilerse oruca niyet etmeyebilir. Fakat tutarsa daha sevaptýr. Yol meþakkatinden dolayý orucu sonraya býrakmasýna dinimiz müsaade etmiþtir. Seferiliðin müddeti memleketinde evlerin bulunduðu yere gelesiye kadar devam eder.
1027 - Soru: Yolculuk sýrasýnda bir köye uðradým. Ýkindi namazý vakti idi. Sünnet kýlýnmýþ, farza durulacaktý. Ýmam Efendi "Sünneti kýlma, imama uy" dedi. Kafamýn takýldýðý bir husus oldu. Ýkindinin sünnetinin en mühim bir sünnet olduðunu okudum. Bu hususta bilgi vermenizi...
Cevap: Sünnetler iki kýsma ayrýlýr: Müekked (kuvvetli) sünnetler. Gayr-i müekked (müekked sünnet kadar kuvvetli olmayan) sünnetler. Sünnet-i müekkedeler; sabah, öðle, akþam ve cuma namazlarýnýn sünnetleri ve yatsý namazýnýn son sünneti gibi. Bunlar arasýnda en kuvvetli olaný da sabah namazýnýn sünnetidir. Sünnet-i gayri müekkedeler de ikindi namazýnýn sünneti ile yatsý namazýnýn ilk sünnetidir. Bir camide farz için ikamet olunduðu sýrada, sabah namazýnýn sünnetinden baþka, diðer sünnetler kýlýnmayýp imama uyulmasý gerekir.
Sabah namazýnda, farzýn ikinci rekatýnýn tehiyyatýna kadar imama yetiþeceðini uman kimse, önce sünneti kýlar. Daha sonra imama uyar. (Nimetü'l-Ýslam s. 477) Daha geniþ bilgi almak isterseniz Fikri Yavuz'un Ýslam Ýlmihali'nin namazla ilgili bölümünü okumanýzý tavsiye ederiz.
1028 - Soru: Doðup büyüdüðüm yeri kapatarak baþka bir þehirde mesken kurdum. Ben eski köyüme döndüðümde üç-beþ gün kaldýðým zaman mukim mi olmam lazým? Köydeki evimi de satmýþ deðilim?
Cevap: Vatan-ý asli, bir kimsenin doðduðu veya evlendiði yahut geçimini temin etmeyi kasdetmekle beraber, oradan göç etmeyi düþünmediði yerlerden birine denir. Þayet siz, mesken tuttuðunuz yere ailenizi de götürmüþ iseniz, orasý sizin vatan-ý asliniz haline gelir. Köyünüze birkaç gün için geldiðinizde seferi olursunuz. (Feteva-i hindiye, c. l, s. 151)
1029 - Abdürrahim Fetvalarýndan: "Seferi olabilecek uzak bir yere gidip, çayýrlýk bir mahalde on beþ gün oturmaya niyyet etseler mukim olmazlar" (H. Ec. 1/15)
Açýklama: Bu fetva, bir önceki fetvayý tefsir eder ve tamamlar mahiyette olup seferilik hükümlerine açýklýk kazandýrmaktadýr.
1030 - Behce Fetvalarýndan: "Dil ile söylemeden kalben ikamete niyet eden (misafir) mukim olur" (H.Ec. 1/13)
1031 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Misafir bulunan kimseye teþrik tekbiri vacip olur" (H.Ec. 1/12)
1032 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Misafir (vasýtanýn kaçmayacaðýndan" emin ve (vardýðý yerde) karar etmekte bulunduðu sýrada sünnet-i müekkedeyi kýlmasý efdaldir" (H.Ec. 1/12)
Açýklama: Misafir, vasýtanýn kaçmasý gibi bir endiþeden emin bulunurken, otelde veya varacaðý yerde yerleþmiþ bir halde iken sünnetleri kýlmalýdýr. Evla olan davranýþ budur. Yolculuk sýrasýnda, vaktin dar olmasý ve vesaitin kaçma tehlikesinin bulunmasý sebebiyle sünnetlerin kýlýnmamasý caiz görülmektedir.
1033 - Behce Fetvalanndan: "Göçebe halindeki bir topluluk, bir yerde on beþ gün oturmaya niyet etse, mukim olurlar" (H.Ec. 1/13)
1034 - Behce Fetvalarýndan: "Ordu kumandaný, seferde (bir yerde) ikamete niyet etse (onun emrine) tabi olan askerler, kumandana tabi olarak, mukim olurlar. Kendilerinin niyetlerine muhtaç deðildirler" (H.Ec. 1/15)
Açýklama: Seferilikte ikamete niyet; koca, baba ve kumandan gibi karar verme mevkiinde bulunan kimselerin salahiyetine verilmiþtir. Kadýn, kocasýna, evlat, babasýna; asker de komutanýna tabidir. Bu kimseler, kendiliðinden ikamete niyet etseler geçerli olmaz. Kocanýn niyet etmesi ile kadýn; babanýn niyetiyle çocuk; kumandanýn karar vermesi ile emri altýndaki askerler ikamete niyet etmiþ sayýlýrlar.
1035 - Abdurrahim Fetvalarýndan: "Kendisinde ikamete (niyet) sahih olabilecek yerin, þehir veya köy olmasý gerekir" (H.Ec. 1/14)
1036 - Soru: Vatan-ý ikamet hangi þeyler ile batýl olur?
Cevap: Baþka bir yerde onbeþ veya daha fazla gün oturmaya karar vermesi ile, oradan çýkýp baþka bir yere yolculuk yapmakla ve vatan-ý aslisine dönmekle batýl olur!
1037 - Soru: Vatan-ý sükna nedir, vatan-ý sükna ile diðer vatanlarda bir deðiþiklik olur mu?
Cevap: Vatan-ý sükna, yolculuk yapan bir kimsenin onbeþ günden daha az bir müddet oturmaya karar verdiði yere denir. Onunla ne seferilik hükümlerinde bir deðiþme olur ne de vatan-ý ikamet deðiþir.
radyobeyan