Kurban nedir ? By: sumeyye Date: 17 Kasým 2010, 18:58:40
KURBAN NEDÝR ?
Neden "kesim", "et- kan- kemik- post", "sadaka", "sevinç" ifade eden bir baþka kelime deðil de; özellikle “kurban" kelimesiyle ifade edilmiþ bu güzel gün?
Veya bazýlarýnýn (kasýtlý ya da bilmeyerek) "et bayramý" dediði gibi; (Îd-i lehm) denebilirdi...
Hayvan kesmek anlamýnda "zebh" veya "nahr" da kullanýlabilirdi. Neden "kurban" kelimesi ön plana çýkýyor dilimizde?..
Neden bayram olarak kutlanýyor bu hayvan boðazlama günü?... Nedir "kurban"?... Kurban kesmek, neden insaný, Yaratan'ýna yaklaþtýrýyor?
Maksat hayvan kesmekse, kesiliyor her gün... Fakirleri yedirmekse, bunca zahmete ne gerek var; yerine para da verilebilirdi... Sadistlik zaten düþünülemez... Nedir öyleyse kurban kesmekle, kulu Yaratanýna yaklaþtýran sýr?...
Bizim ibadetler için ne harcadýklarýmýza ve ne de yorgunluðumuza bakmýyor O. Zaten her þey Onun mülkü... Biz de Ona aidiz. Ýhtiyacý yok bir þeye... O, "samed"dir. (O, hiçbir þeye ve kimseye muhtaç deðil; herkes ve her þey Ona muhtaç.
(Yeryüzünde -inançlarýndan dolayý- imha edilen çocuklarýn, gençlerin, kadýnlarýn, yaþlýlarýn feryatlarýna kulak týkayan; salyalý aðýzlarýyla içtikleri içkilerin yanýnda meze olarak yedikleri etleri görmeyen; sadece "kurban bayramý"nda hayvanlara acýma ve onlara yakýnlýk duyma gevezeliði yapanlarýn sözlerini kale almýyoruz. Biz, aklý baþýnda., ayaðý yere basan insanlarý muhatap alýyor, onlara "kurban" terminolojisiyle ilgili olarak bir yorum yapmak istiyoruz...)
Çoðaldý çaðýmýzda kurbanlar... Nefsinin, ýrkýnýn, kibrinin kurbanlarý... Hayvanlarýn, bitkilerin, daðýn, taþýn... ayýn, güneþin kurbanlarý... Þehvetin, þöhretin, paranýn, makamýn kurbanlarý... Kurbanlar... kurbanlar...
Þu dünya bahçesinde, senin yolunda kurban (sana yakýn) olmaya kabul buyur bizleri ya Rab!...
Kurban nedir?.. Lügatte: Arapça; “k-r-b” harflerinden türeyen bir kelime olup; yakýnlýk, yaklaþmak, yakýnlýk kazanmak bir iþi yapmak, iþlemek demektir. Hayat rehberimiz Kur'an'da bu kelime doksan altý ayette geçiyor...
Dinde: Allah'a ibadet amacýyla, belirli vakitlerde, belirli þartlarý taþýyan hayvanlarý usulüne uygun olarak boðazlamaya denir. Allah'a yaklaþmaya vesile olan bu maksatla kesilen hayvana da "kurban" veya "kurbanlýk" deniyor.
Kurban kesiminin tarihi; ilk insan, ilk peygamber ve ilk Müslüman olan Hz. Adem'in çocuklarý (Habil ve Kabil)e kadar uzanýyor... ( 1 )
Ve bütün ümmetlerden yapýlmasý gerekli olan bir ibadet olarak isteniyor. (2)
Yalnýz kendisine ibadet edip ve yalnýz kendisine istiane ettiðimiz (yardým dilediðimiz) Hak Teala, bütün ibadetlerde olduðu gibi Kurbanda da iþin þekli ve görünür yanýndan öte -perdeyi aralayarak- asýl amacýn Allah'ýn rýzasý olduðuna, takva ve ihlasýn ön plana çýkmasý gerektiðine iþaretle hatýrlatmada bulunuyor:
“Onlarýn (kurbanlarýn) ne etleri, ne de kanlarý Allah'a ulaþmaz; fakat sizin takvanýz Ona ulaþýr. Böylece size yol(unu) gösterdiði için Allah'ý tekbir edesiniz diye Onlarý bu þekilde size boyun eðdirdi. Güzel davrananlarý müjdele..." (3)
Habil'in, Kabil'e cevabý da ilginç. Kurbanýn Allah tarafýndan kabul edilmeyiþini takvasýzlýkla açýklýyor:
"Allah, (kurbaný) sadece takva sahiplerinden kabul eder, dedi." (4)
(Takva: Allah'ýn yasakladýðý, hoþ görmediði bütün fiillerden, haramlardan ve günahlardan sakýnmak; Allah'ýn (c.c.) emrettiði hoþ gördüðü, sevdiði iþlere yönelmektir...
Buna vesile kýlmaktýr ibadetleri... Ve inanýþta, düþünüþte, konuþma ve davranýþta gösteriþ ve baþka menfaatler gözeterek deðil, Allah için yapmaktýr her ibadeti... )
Kurbanlýðý keserken söylediðimiz dua da bunu ifade ediyor zaten:
"Allah'ým, bu sendendir ve yine sanadýr. `Benim namazým, ibadetim (kurbaným), hayatým ve ölümüm alemlerin Rabb'i Allah içindir. / Onun ortaðý yoktur. Bana böyle emrolundu.' Ve ben Müslümanlardaným. Rabb'im, bu kurbaný benden kabul buyur." (5)
"Sizin takvanýz ulaþýr." buyurmakla; Rabb'imiz, kurbanlýðý keserken neler düþünmemizi, neler niyet etmemizi, neler söz vermemizi ve neler yapmamýzý istiyor bizden?.. Bu temsili eylemle hangi ahitlerimizi yeniliyoruz Yaratan'a karþý?...
Ayette geçen "nusiki" kelimesi, özel manada kurban... Genel manada bütün ibadetlerin yerine getirilmesi demektir... Neden bütün ibadetler?... Çünkü kurban, bütün ibadetlerin temsili bir ifade ve izahýdýr...
Her þeyimi ve kendimi de Allah yoluna kurban adýyorum demektir... Bütün yanlýþlarýmý, kusurlarýmý, günahlarýmý kurban ediyorum... Piþmaným. Tövbe diliyorum. Allah'a; Ona. itaate; kulluða yöneliyorum... Ona yaklaþmak için yoruluyorum... koþuyorum... demektir... Bütün kulluðu (ibadetleri), hayatý ve ölümü Allah'a adamanýn adýdýr "kurban". Ýbrahim ve Ýsmail'in rollerini üstlenmektir... Ýbrahim gibi inanmak... Ýsmail gibi teslim olmaktýr...
Kendisine uzaklaþaný uzaklaþtýrýyor Allah. Karanlýklara salýyor... Yaklaþmak isteyeni yaklaþtýrýyor... Baðýþlýyor. Seviyor. Razý oluyor... Dünyada ve ahirette huzur bahþediyor...
Ýþte bu anlamda kulun yalnýz kurbanla, hacla, oruçla, zekatla, namazla deðil; bütün hayatýný -hayatýnýn her anýn- ibadetleþtirme borcu var Yaratan'a... Ýbadet, hayatýn mayasýdýr. Tadýdýr. Çeþnisidir... Ýbadetle yoðrulmayan hayat tatsýz, anlamsýz... boþ ve kof bir hayattýr. Ýnsanýn sýrtýnda bir yüktür. Bir leþ yükü... Böyle bir hayatý taþýmaktansa, yaþamamak yeðdir... Ýbadetle güzelleþir hayat. Ýnsan ibadetle güzelleþir... Ýnsanlaþýr... Olgunlaþýr...
Kurbanlýk kesemeyen Müslümanlar da bunlarý düþünmeli.... Allah ile ahitlerini yenilemeli... Þeytaný izlememeli... Kendisine de, yoluna da, kanun ve prensiplerine de lanet okuyarak; Allah'a yaklaþmaya çalýþmalý... Ve bu güzel yöneliþi, kutlamalý... Tebrikleþmeli... Bayramlaþmalý...
Her Allah'a inanan kimsenin hakkýdýr, kurban gününü (Allah'a yaklaþma ibadetini) bayram olarak kutlamak... Dünya Müslümanlarýnýn haline aðlasak da, içimizde burukluk da duysak, Allah'a yaklaþmak, Onun rýzasýný kazanmak; bütün dünyadan -hatta cennetten bile- daha güzeldir. (6) Sevinmez mi insan!...
Bu sebeple dünyanýn her köþesinde bulunan (maðdur, mahzun, mazlum, mahkum Müslümanlar da dahil), her inanan insan kutlamalýdýr bu güzel günü... Bayram etmeli, sevinmelidir...
Mübarek olsun bayram size; ey bayramý hak edenler!..Mehazlar:
l. Maide:5/27
2. Hac:22/34
3. Hac:22/37
4. Maide:5/27
5. Bkz.Enam:6/162,163
6. Tevbe:9/72; Al-i Ýmran:3/15Adil AKKOYUNLU