Duygusal Zeka (EQ) By: reyyan Date: 10 Kasým 2010, 16:12:04
Kendimizi Keþfe Doðru... Duygusal Zeka (EQ)
Turgay Þirin
Hoþça bak zatýna kim zübde-i âlemsin sen,
Merdûm-i dîde-i ekvân olan ademsin sen..
Þeyh GALÝB
Ýnsan, beþeri idrakin ancak sebep ve bahanelere yapýþarak kavramaya çalýþtýðý, Rabbin ihtiþamlý hakikatlerinden bir tecelli zübdesidir. Lakin insan, bu hakikate kýyasla ancak yok sayýlabilecek derecede keþf ve idrak olunabilmiþtir.
Ýmtihan vesilesiyle bu dünyada bulunan insan, dünya ve âhiret saadetini, þahsi tekamülünü tamamladýðý nispette elde edebilecektir. Günümüzün olumsuz þartlarýnýn, insan þahsiyetine getirdiði tehditler karþýsýnda, insanýn belirleyeceði tavýr ve izleyeceði yol mühimdir. Bu çetin ve meþakkatli yolda yürümek zorunda kalan insan, bu yolu ancak, kendini tanýmak, duygularýný keþfetmek ve bunlar üzerinde hakimiyet kurabilmekle katedebilir.
Ýnsan, beþerî meziyetlerini fark ederek, insan-ý kâmil olma yolunda emin adýmlarla yürümelidir. Bu nedenle, her bir þahýs, ruhî olgunluk yolunda zorluklarla mücadele yeteneði kazanmalý ve önce kendini tanýyarak ebedî huzuru yakalamalýdýr. Model insanlara bakýldýðýnda, bu ebedî huzuru yakalamýþ olmanýn, hemen hepsinde ortak noktayý teþkil ettiði görülür.
Günümüzde insanlarýn çokça ilgi gösterdiði "Kiþisel Geliþim" gibi alanlar, insanýn bu çetin yolda yürüyebilmesi adýna faydalý bilgiler ihtiva etmektedir. Bu alanýn en önemli kýsýmlarýndan birini de "Duygusal Zekâ" (EQ) teþkil eder.
"Duygusal Zeka" kavramý, ilk olarak 1990'da Psikolog Peter SALOWEY ve John MAYER tarafýndan ortaya atýlmýþtýr. Daha sonra da davranýþ ve beyin bilimleri konusundan sorumlu Psikolog Daniel GOLEMAN, bu kavramý, 1995'te "Duygusal Zeka" adlý kitabýnda ele alýp geliþtirmeye çalýþmýþtýr.
Ýnsan hayatýnda baþarýnýn sýrlarýndan biri de, duygularý bilincin kontrolü altýnda tutabilmektir. Bu düþünceyi kendine esas alan "Duygusal Zeka", kiþiye þahsî geliþiminde, kendisiyle, Rabbiyle ve etrafýndaki canlý-cansýz bütün varlýklarla, barýþ içinde yaþamasý yolunda farklý bir pencere açmaktadýr.
Slovey ve Mayer, "Duygusal Zeka"yý þöyle tanýmlamýþlardýr: " Sosyal zekanýn bir alt bölümünü teþkil eden "Duygusal Zeka"; kiþinin kendisinin ve baþkalarýnýn duygularýný izleyebilme, bunlar arasýnda ayrým yapabilme, elde edilen bu bilgiyi düþünce ve davranýþlarýnda kullanma becerisidir." Bu açýdan "Duygusal Zeka"; duygularý vaktinde üretebilme, yaþatabilme, denetim altýnda tutabilme ve baþka insanlarla saðlýklý iletiþim kurabilme yeteneðidir. Bir baþka deyiþle, akýl ve kalbin, kendisini menfi yönde etkileyebilecek "aþýrý his bombardýmanlarýndan" korumasý ve olumsuz duygularý gerektiði yerde kontrol altýnda tutabilme gücünü gösterebilmesidir.
Zeka; insanýn belli durumlara uyum saðlayabilme, problemleri çözmede en etkin araçlarý seçebilme, idrak edebilme ve ayýrt edebilme yeteneðidir. Ýnsanýn bu yeteneðini ölçmek gayesiyle zeka testleri hazýrlanmýþtýr. Bu testlerin sonucunda bireyin zeka seviyesi yani "intelligence Quitent" (IQ) tespit edilmektedir.
Bugün, zeka seviyesi (IQ) yüksek olduðu halde, hayatý boyunca vasat bir iþte çalýþan, okul birincisi iken her hangi bir üniversiteye giremeyen; þiire, müziðe, tiyatroya kabiliyeti olduðu halde akademik testlerin engeline takýlan binlerce insan vardýr. Bu durum, özellikle Batý'da, eðitim sistemi üzerine yeni tartýþmalara yol açmýþ ve son zamanlarda ciddi araþtýrmalar yapmaya sevketmiþtir. Bu araþtýrmalar neticesinde, kiþinin IQ seviyesi ile iþ ve özel hayatýndaki baþarýsý arasýnda pek az bir alaka olduðu tespit edilmiþtir. Ayrýca bu araþtýrmalarda; kiþilerin hayatýnda, sýkýntýlarla baþ edebilme, duygularý kontrol edebilme, insanlarla anlaþabilme gibi çocukluk çaðlarýnda elde edilen becerilerin daha etkili olduðu görülmüþtür. Özetle duygusal zeka, bir yetenektir. Duygularýn dili ve kiþisel iradenin zekasýdýr. Kiþinin duygularýnýn ve kendinin farkýnda olmasý, kendini harekete geçirebilme kabiliyeti, karþýsýndaki insanlarýn duygularýný okuyabilme yeteneði, gerek kendisi gerekse baþkalarýyla olan sosyal, özel ve duygusal iliþkilerinde hýzlý çýkarýmlar yapabilmesi ve içinde bulunduðu zor durumlardan en iyi þekilde kurtulabilme becerisidir.
Bkz.Daniel GOLEMAN, Duygusal Zeka neden IQ' dan daha önemlidir?, Çeviren: Klinik Psikolog Banu Seçkin Yüksel, Varlýk yayýnlarý A.Þ, Ýstanbul, 2000, s. 52. .
Ynt: Duygusal Zeka (EQ) By: manas Date: 11 Kasým 2010, 02:29:16
Allah razý olsun..güzel paylaþýmýnýz için..Zeka Allah vergisi..Ama duygusal zeka zamanla geliþen ve çevre ile de alakalý bir konu..hayat baþarýsý biraz da buna baðlý..Özellikle anne babalarýn bu konunun geliþmesinde rolü büyük..Rabbim kolaylýk versin hepimize inþaallah..
radyobeyan