Katoliklik By: ayten Date: 03 Kasým 2010, 00:39:17
19. 1- Katoliklik
Kilise Teþkilatlarýnýn en büyüðü, Roma Katolik Kilisesidir. 1970 istatistiklerine göre, dünyada yaklaþýk 613 milyon mensubu vardýr. Bunun 226 milyonu Lâtin Amerika'da, 250 milyonu Batý Avrupa'da, geri kalan rakamýn %24'ü Kuzey Amerika, %14'ü Afrika ve diðer ülkelere daðýlmýþ durumdadýr. Arap Dünyasýnda %19, Asya'da %4 oranýnda mensubu olduðu tahmin edilir. [469] Vaftizi Katolikliðin ölçüsü kabul edersek, mensuplarýnýn çoðu Kiliselerinin öngördüðü iþleri yapmaktan uzaktýrlar. Ancak nikâh ve cenaze merasimleri gibi olaylarda mezhep þuurlarý belirginleþir.
Katoliklik manevi bir hayat yolu deðildir. O bir kilise ve Hýristiyanlýðýn ortaya koyduðu tarihi bir teþkilattýr. Belirgin özelliði “Otorite ve idari yapýsýdýr”. Katolik Kilisesi, Papalýk etrafýnda'çevrelenmiþ merkezi bir birliðe sahiptir. Papa, piskoposluk bölgelerindeki idarecileri tayin eder. Bunlar bekâr ve kendini bu iþe adamýþ papaz sýnýfý ile desteklenir. Dünyada yaklaþýk 268.000 (keþiþ olmayan) papaz olduðu hesaplanmaktadýr. Daðýlýmlarý ülkelere göre deðiþmektedir.
Katoliklere göre Kilise, Ýsa Mesih'in vücududur. Yani mümin Hýristiyanlarýn görünen birliðidir. Kilise, Ýsa'nýn yaþayan vücudu olarak O'nun vekili Papada ve sýnýrlý bir þekilde piskoposlarda vücutlaþmýþtýr. Bütün Hýristiyanlýðý ilgilendiren inanç ve ahlaki meselelerde Papa lâyuhtidir. Kilise kutsaldýr. Kutsal öðreti ve kutsal gizemleriyle (sakramentleriyle) insanlarý kurtuluþa yöneltir. Cemaat hiyerarþik derecelenmiþ ruhaniler ile sade halk olmak üzere iki sýnýfa ayrýlýr. Ruhaniler Mesih'in koyduðu kutsal sakramenti idare ederler. Daðýttýðý Kutsal Gizemle müminleri Mesih'in vücudu ile birleþtirmekte ve inananlarýn manevi kurtuluþlarýna hizmet etmektedirler. Trient Konsili'nde Sakrament in yedi sayýsý tespit edilmiþtir. Bunlar: vaftiz, güçlendirme, nikah, ruhbanlýk, tövbe, hasta yaðlama, ejkaristiya’dýr. Sakramentlerin Ýsa tarafýndan konduðuna inanýlýr. Gizemlerin tesiri, gizemin daðýtýcýsýna ve kabul edene baðlý deðildir.
Reformasyon'dan bu yana tarikatlarýn sayýsý artmýþtýr. Çoðu misyonerlik ve eðitim faaliyetleriyle meþgul olurlar. Kendi içinde yenileþme ve modernleþme düþünceleri de geliþmektedir. Bu hareketi Trente Konsili'yle baþlatýrlar. II. Vatikan Konsili bu hareketi daha da belirginleþtirmiþtir. Konsiller temel inanç ve hareketleri çaðýn anlayýþýna göre yorumlarlar. Papa'nýn baþkanlýðýnda toplanan konsiller bir nevi istiþari role sahiptirler. Papa'nýn dogmatik kararlar alma yetkisi vardýr. 3854 yýlýnda Papa PÝus IX. “Meryem'in Ýsa'ya bakire olarak hamile kaldýðýný”, 1950 yýlýnda da Papa Pius XII. “Meryem'in cismen göðe çýktýðýný”, inanç esasý olarak ilan etmiþtir.
Papa'nýn seçicisi olma þerefi Kardinallere aittir. Ýki kýsýmdýrlar. Birinci kýsmý, piskoposluklarýn baþýnda bulunan kardinal unvanlý ruhanilerdir. Diðerleri Papalýðýn yönetim iþlerinde Papa'ya yardýmcý olanlardýr. Günlük iþleri organize ederler. Bir nevi papalýk teþkilatýnýn bakanlarýdýr.
Vatikan Konsilinden buyana Katolik Kilisesinde 15 Patrik, 1340 Baþpiskopos ve doðrudan doðruya Vatikan'a baðlý 70 yüksek kilise memuru, 12 havari idareci ve hepsinin baþýnda Papa bulunur.
Mezhebin baþlýca özelliklerini þöyle özetleyebiliriz:
1- Dinî baþkan, Papadýr. Papa, Ýsa'nýn vekili, Petrus'un halefidir.
2- Papa, yanýlmaz otoritedir. Roma, diðer Kiliselerin ruhani merkezidir ve hepsinden üstündür.
3- Kilise, evrenseldir (Katolik kelimesi, evrensel anlamýna gelir), onun dýþýnda kurtuluþ yoktur. Kilise, Kutsal Ruh tarafýndan sevk ve idare edilmektedir. Ýncil'in yorumu Kilise eliyledir.
4- Kutsal Ruh, Baba ve Oðul'dan çýkar.
5- Ýsa'da, ilâhî ve insanî iki tabiat vardýr.
6- Gelenek kabul edilir.
7- Ýsa gibi Meryem de günahsýzdýr, aslî suçtan uzaktýr. Meryem, Tanrý yanýnda þefaat da bulunabilir. O, göðe yükselmiþtir.
8- Azizler de Tanrý katýnda sözcü olur, þefaatte bulunabilir. Onlarýn resimleri ve kutsal emanetlerine saygý gösterilir. Adlarýna hemen her gün âyin düzenlenir.
9- Ýnsan aslî suçun içindedir. Kötülüðe temayül, günaha sevk eder. Günahtan kurtulma önemlidir. Bu günah çýkarma hücresinde, papaza itiraf þeklinde olur. Ergenlik çaðma giren her Hýristiyan'ýn yýlda en az bir defa günah çýkartmasý 1215'de toplanan Lateran Konsilinde karara baðlanmýþtýr.
10- Sakramentler (gizemler) yedi tanedir. Ruhban sýnýfý evlenemez. Ruhban sýnýfý dýþýnda olanlardan evlenenler boþanamaz. Kilisede yapýlmayan nikah, sahih sayýlmaz. Boþandýktan sonra evlenme zina kabul edilir. Vaftiz, su dökülerek yapýlýr. Vaftiz olmadan ölen, cehennemlik sayýlýr. Efkaristiya Ayininde ekmeðe maya katýlmaz. Efkaristiya'da konfýrmasyon (güçlendirme âyini), ilk komünyondan sonra her hangi bir vakitte yapýlýr.
11- Yirmibir konsil ve kararlarýný kabul ederler.
12- Cuma günü et ve yaðlý yiyecekler yemezler. Boðulmuþ hayvanlarýn etini ve kanýný mubah görürler.
13- Son yargý gününü, cenneti, cehennemi ve a'rafý kabul ederler.
14- Ayin dili Latince'dir. (1965'deki II. Vatikan Konsili'nde deðiþik dillerde yapýlmasýna izin verilmiþtir)."[470]