MEZHEB TAKLÎDÝNDE DÝKKAT EDÝLECEK BAZI HUSÛSLAR
Evvelâ ifâde edelim ki, ihtiyaç olunca, baþka bir mezhebi taklid etmek, mezhep deðiþtirmek demek deðildir.
Meselâ bir Hanefi, kendi mezhebine göre yapamadýðý bir iþi, baþka bir mezhebi taklid ederek yapabilir. Yalnýz, bu iþi yaparken o mezhebin þartlarýný da yerine getirmesi gerekir. Harac [güçlük] olmadan ve þartlarýný yerine getirmeden taklid ederse, buna telfîk denir ki câiz deðildir.
Þâfii olan bir kimse, bazý zorluklardan dolayý Hanefi veya diðer mezhepleri taklid edebilir. Çünkü bazý Ýlmihal kitaplarýnda deniliyor ki: Yolda, nakil vasýtalarýnda [dolmuþta, otobüste], alýþ-veriþte [çarþýda, pazarda, markette] kadýnlara temas korkusu olan Þâfii, Hanefi veya Mâliki’yi taklit etmelidir.
Bir kiþi, kendine kolay gelen, dilediði bir mezhebe bütünüyle uyabilir. Bir iþini bir mezhebe, baþka bir iþini diðer bir mezhebe göre yapabilir. Ancak bir iþin hepsini bir mezhebe göre yapmak gerekir.
Bir müslümanýn, kendi mezhebine göre yapamadýðý bir iþi, baþka bir mezhebi taklid ederek yapabileceðine dâir birkaç misâl verelim:
a- Hacca giden bir Þâfiî’nin tavâf esnasýnda kadýnlara dokunma ihtimâli olduðu için abdestli bulunmasý zordur. Bu durumda Hanefi veya Mâliki mezhebini taklid eder.
b- Þâfii bir doktor, kadýnlara dokununca abdesti bozulacaðý için Hanefi’yi taklid eder.
c- Þâfii bir genç, bir kýz kaçýrsa, kýzýn babasý râzý olmazsa, Þâfiî’de, velisinin rýzâsý olmadýkça evlenmesi câiz olmaz. Ancak Hanefi’yi taklid ederek velîsiz de evlenebilir.
d- Þâfii’de zekât 8 sýnýfa verilir; sonra gelen Þafii âlimleri üç sýnýfa verilse de câiz olacaðýný bildirmiþlerdir. Ancak üç sýnýfý bulmak da zordur. Hanefi mezhebi taklit edilerek bir sýnýfa verilir.
e- Þâfii’de fýtra, kâðýt para ile hattâ altýn ile de verilmez; “ayn” olarak verilir. Hanefi mezhebi taklid edilerek altýn veya gümüþ verilebilir.
Hak mezheplerin farklý ictihâdlarýndan faydalanmak bir rahmet-i ilâhiyyedir.
Namaz kýlanlar için, özürlü olunca, Mâliki mezhebini taklid etmeleri büyük kolaylýktýr.
Mâliki mezhebini taklid ile ilgili olarak Ýlmihâl kitaplarýnda deniliyor ki:
Ýbn-i Âbidin hazretleri, “Hanefi mezhebinde olanýn, Mâliki mezhebini taklid etmesi evlâdýr. Çünkü Ýmâm Mâlik, Ýmâm-ý A’zam’ýn talebesi gibidir” buyuruyor.
Yine Ýbn-i Âbidin (rahmetullâhi aleyh), “Âlimlerimiz, zaruret olunca, Mâliki’ye göre fetvâ verdi. Bir mesele Hanefi’de bildirilmemiþ ise, Mâliki taklid olunur” buyuruyor.
Abdesti sýk bozulan hastalar ve ihtiyarlar için ve necâsetten tahâret konusunda çok kolaylýk gösterildiðinden, diðer üç mezhepte olan müslümanlar, Mâliki’yi taklid ederek, ibâdetlerini râhatlýkla yapabilirler.
Hastalýk veya ihtiyârlýk sebebi ile, yani zaruret ile idrar kaçýran Hanefi’nin, tekrar abdest almasý, harac (zorluk, zahmet) olacaðý için, bu kimse, Mâliki’yi taklit ederek, hemen özür sahibi olur, bu durumda abdesti bozulmaz.
Bir kimsenin namazda abdesti bozulursa veya abdest almak güç olursa, namaza dururken Mâliki mezhebini taklid eder. Mâlikî’de, hastalarýn, ihtiyarlarýn namazlarý bozulmaz. Kan veya idrar kaçýranlar, necâset temizlemekte zahmet çekenler Mâliki mezhebini taklid ederler. Mâliki’de, mak’attan ve bedenden taþ, solucan, cerâhat, sarý su, kan çýkýnca abdest bozulmaz. Abdesti bozanlar, hastalýk ile çýkarsa ve çýkmasý men olunamazsa, iki kavil vardýr. Ýkinci kavle göre, prostat hastalýðý sebebiyle gelen idrar abdestini bozmaz. Hastalarýn, ihtiyarlarýn, abdest almakta harac ve meþakkat olduðu zaman, bu kavli taklid etmeleri sahih olur. Ýdrarýn kesildiði zaman belli ise, bu zamanda abdest almak iyi olur. Ýstibrâ zamaný uzun süren veya sonralarý damlayan ve bir namaz vakti devamlý akmadýðý için özürlü olamayan Hanefî ve Þâfiîler, Mâlikî mezhebini taklid ederler.
Mâlikî’nin ikinci kavline göre, özür sâhibi olmak için, hastalýk sebebi ile çýkan, abdesti bozan bir þeyin bir kere çýkmasý kâfidir. Bir namaz vakti içinde devamlý çýkmasý lâzým deðildir. Namazdan önce veya namaz içinde idrar, yel kaçýran hastalarýn ve ihtiyarlarýn abdestlerinin ve namazlarýnýn bozulmamasý için, harac ve meþakkat halinde, bunlarýn Mâliki mezhebini taklid etmeleri ve imâm olmalarý sahih olur.
Dikkat edilirse, Mâlikî’de, Hanefî’de olduðu gibi özürlü olmak için her namaz vaktinde bir kere akmasý lâzým deðildir. Hastalýk sebebiyle ara-sýra zuhûr etmesi, hattâ bir kere çýkmasý bu kavle göre özür sayýlýr. Meselâ elinde olmadan zaman-zaman burnu kanayan, mak’attan solucan çýkan, ara-sýra aðýz dolusu kusan, kulaðý akan, aðrý ile gözünden yaþ gelen, bazen yel kaçýran, ishâl olup gâita kaçýran, idrâr kaçýran, istihâzalý veya akýntýsý olan kadýn, basurdan, çýbandan, yaradan kan ve irin akan, Mâlikî mezhebini taklid ederse, abdesti bu özrü sebebiyle bozulmuþ olmaz. Çamaþýra bulaþan kan ve idrar lekelerini temizlemek meþakkat olursa, necis de sayýlmaz. Namazda iken idrar gelse, basurdan kan aksa, hem abdest bozulmaz, hem de çamaþýrdaki kan ve idrar necis sayýlmaz. Çünkü Mâliki’de, ikinci kavle göre, necâset namaza engel deðildir. Temizlemek sünnettir.
Görüldüðü üzere mezheplerin farklý ictihâdlarý, müctehidlerin deðiþik þekillerde ictihâd etmeleri, bütün müslümanlar için aslýnda bir rahmettir; hem de büyük bir rahmet-i ilâhiyyedir.
RAMAZAN AYVALI
Ynt: Mezheb taklidi By: hafýz_32 Date: 29 Ekim 2010, 20:58:32
Esselamu aleykum.Dinimiz mükemmel bir din.Zorlaþtýrmayýn kolaylaþtýrýn diyor Rasulullah.Tabiki bunu suistimal etmeden gerçekten zor durumda kalýndýðýnda kullanmak gerek.Bilgilendirdiðiniz için Allah (c.c) razý olsun kardeþim.Dua ile...
Ynt: Mezheb taklidi By: manas Date: 29 Ekim 2010, 22:18:46
VE aleykumusselam..
Rabbim kolaylaþtýrmýþ ama bunun için bu bilgilere ulaþmýþ olmak gerek..bu yüzden ilimsiz amel eksik kalýyor..
Rabbim ilmimizi amelimizi ve ihlasýmýzý arttýrsýn inþaallah..Paylaþýmýnýz için Allah razý olsun..
Ynt: Mezheb taklidi By: sidretül münteha Date: 30 Ekim 2010, 15:18:28
Fakat Allah fayda vermeyen ilimden korusun...
dualarýnýza yürekten amin !
selam ve dua ile...