Gasp By: meryem Date: 28 Ekim 2010, 19:05:13
Gasp
3036 - Soru: Bir þahýs diðer bir þahsý tutsa, üçüncü bir þahýs da gelip o kimsenin cebinden parasýný alsa, alýnan parayý ödemek tutanýn üzerine mi yoksa parayý alan þahsa mý lâzým gelir?
Cevap: Parayý alanýn üzerine lâzým gelir. Her ne kadar o kimseyi tutan suçlu ise de tazmin ile mükellef tutulan parayý
alan kimsedir.
3037 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Zeyd, bir köydeki camii þerifi yýksa, mütevellisi Zeyd'e evvelki gibi (bir cami) yaptýrmaya güçlü olur" (H.Ec. 2/137)
3038 - Behce Fetvalarýndan: "Zeyd, Amr'ýn þu kadar keçisini alýp sütlerini yese ve elinin altýnda iken keçiler yavrulasa, Amr, keçileri aldýðýnda yavrularýný da sütlerini de ödetmeye güçlü (ve haklý) olur" (H.Ec. 2/138)
3039 - Behce Fetvalarýndan: "Zeyd, izinsiz olarak Amr'ýn atýna binip giderken atýn ayaðý kýrýlýp amel-i manda olsa, Amr o atý Zeyd'e terk edip kýymetini ödetir (H.Ec. 2/138)
3040 - Netice Fetvalarýndan: "Amr'ýn tarlasýnda sulamak ve yetiþtirmekle hasýl olan otu, Zeyd, Amr'dan izinsiz olarak biçip alsa ve tüketse Zeyd'in ödemesi gerekir" (H.Ec. 2/140)
Açýklama: Halkýn umumunun istifadesine terk edilmiþ meralarýn otu ile bu fetvadaki mevzuu karýþtýrýlmamalýdýr. Zira buradaki ot, þahsi arazide ve sulamakla yetiþmiþ olmakta ve tamamen þahsi bir mal bulunmaktadýr. Bundan dolayý onu biçen kimsenin ödemesi icap eder. Çünkü hakka tecavüz edilmiþ olmaktadýr.
3041 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Gasp eden kimse gasp ettiði þeyi, nerede gasp ettiyse, o mekânda teslim etmesi gerekir" (H.Ec. 2/140)
3042 - Netice Fetvalarýndan: "Zeyd, karýsý Hind'in arsasý üzerine, ondan izinsiz olarak, kendi parasý ile þahsý için bir bina yapýp vefat etse, Hind, binanýn kýymetinden diðer mirasçýlarýn hisselerini verip binayý müstakil olarak zabtetmeye güçlü olur" (H.Ec. 2/138)
3043 - Feyziye Fetvalarýndan: "Hind'in, kocasýndan aldýðý mehr-i müeccelini, babasý Amr alýp gasp etse ve tüketip vefat etse, Hind, (babasý) Amr'ýn terekesinden ödetmeye güçlü (ve haklý) olur" (H.Ec. 2/138)
Açýklama: Bu fetva, kadýnýn mehri üzerinde babasýnýn bir hakký bulunmadýðýnýn açýk belgesi olmaktadýr. Bir þahýs, Ýslâm'ýn hükmüne riayet etmeyecek ve kýzýnýn hakkýný gasp edecek olursa, kýzý onu tazmin ettirebilir. O þahýs vefat etse, kýzý mirastaki payýný almadan önce, bu hakkýný alabilir.
3044 - Behce Fetvalarýndan: "Zeyd'in Amr'dan gasp ve istihlâk ettiði þeyin misli, halkýn elinde asla bulunamasa, husumet doðan gündeki kýymetini ödemesi lâzým gelir" (H.Ec. 2/140)
3045 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Zeyd'in, korumak üzere hizmetçisi Amr'a verdiði malý, Bekir gasp edip tüketmiþ olsa, Zeyd Bekir'e ödetir" (H.Ec. 2/141)
3046 - Feyziye Fetvalarýndan: "Saçmak suretiyle tevzi olunan paradan Zeyd'in eteðine düþen parayý, Amr onun eteðinden kapýp gasp ile alsa, Zeyd geri alabilir" (H.Ec. 2/141)
3047 - Behce Fetvalarýndan: "Zeyd, Amr'ýn arsasýna ondan izinsiz bina yapsa, sökülmesi arsaya zararlý olsa, Amr sökülmüþ haldeki (enkaz) kýymetini Zeyd'e verip, binayý zapt etmeye güçlü olur" 2/141)
3048 - Nefice Fetvalarýndan: "Zeyd, Amr'ýn mülkü bulunan evi zor kullanarak ateþleyip yaksa, yapýlmýþ haldeki kýymetini öder" (H.Ec. 2/141)
3049 - Feyziye Fetvalarýndan: "Zeyd, Amr'dan gasp yolu ile aldýðý þeyi Bekir'e satýp teslim etse ve satýþ bedelini de aldýktan sonra Amr (satýþý) geçerli saymayýp o þeyi Bekir'den alsa, Bekir de Zeyd'e dönüp verdiði parayý almaya güçlü olur" (H.Ec. 2/141)
Açýklama: Malý gasp olunan kimse, onu kimin elinde bulsa ondan alýr. O kimse bunu kimden satýn aldý ise ona tazmin ettirir ve parasýný geri alýr.
3050 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Hind'in Zeyd'e emanet olarak býraktýðý eþyayý Amr Zeyd'ten gasp ederek alýp tüketse, Hind Amr'a ödetmeye güçlü olur" (H.Ec. 2/142)
3051 - Abdürrahim Fetvalarýndan: "Zeyd'in çeltik tarlalarýna hakký ve akan suyu, Amr, haksýz olarak kendi tarlasýna çevirip (akýtsa), bu yüzden Zeyd'in çimlenmiþ bulunan pirinci kuruyup helak olsa, çimen haldeki kýymetini Amr'ýn ödemesi lâzým gelir" (H.Ec. 2/142)
3052 - Behce Fetvalarýndan: "Zeyd, Amr'a ait öküzün kuyruðunun bir miktarýný kesip düþürse, kýymetindeki noksanlaþmayý öder" (H.Ec. 2/138)
3053 - Ýbni Nüceym Fetvalarýndan: "Zeyd, hayatýndan ümit kalmamýþ bir koyun bulup izinsiz olarak kesmiþ olsa, ödeme lâzým olmaz" (H.Ec. 2/138)
Açýklama: Koyunun kesilmesi, murdar ölmemesini temin maksadý ile olmakta ve bu sebeple de ödemek icap etmemektedir.
3054 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Zeyd, zor kullanarak Amr'ýn elbisesini parçalasa, ödemesi lâzým gelir" (H.Ec. 2/139)
3055 - Feyziye Fetvalarýndan: "Zeyd'in arýsý oðul çýkarsa ve kendi mülkündeki bir yere koysa, Zeyd'in bulunmadýðý bir sýrada Amr gelip Zeyd'in mülkü içinden alýp gitse, Zeyd (arýsýný) Amr'dan alýr" (H.Ec.2/139)
3056 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Zeyd, Amr'ýn öküzlerini gasp edip bir müddet çift sürse (ve bu yüzden) öküzler zayýf düþse, kýymetlerindeki noksanlaþmayý ödemesi lâzým gelir" (H.Ec. 2/140)
3057 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Zeyd, Amr'ýn gebe bulunan kýsraðýna, ondan izinsiz olarak binip giderken kýsrak ölü yavru düþürse, kýymetindeki noksanlýðý ödemek Zeyd'in üzerine lâzým gelir" (H.Ec. 2/140)
3058 - Behce Fetvalarýndan: "Zeyd, Amr'dan gasp edip kendi tarlasýna ektiði buðdayýn mislini ödemesi lâzým gelir. Amr, (tarlada) yetiþen buðdaydan da hisse isterim demeye güçlü (ve haklý) olmaz" (H.Ec. 2/140)
3059 - Netice Fetvalarýndan: "Zeyd, kendisine borçlu bulunan Amr'ýn beygirini zor kullanarak alsa, Amr beygirini Zeyd'ten almaya güçlü olur" (H.Ec. 2/140)
Açýklama: Bir alacaklý, hakkýný tahsil için zor kullanmaya veya gasp yoluna sapmaya hukuken mezun deðildir. Hakkýný istemenin ve alacaðýný tahsil etmenin yolu zora baþvurmak deðil hukuki mercilere müracaat yolundan hak aramaktýr. Amr ondan beygirini, Zeyd de Amr'dan alacaðýný isteyip almak yolunu takip edeceklerdir.
3060 - Netice Fetvalarýndan: "Zeyd, Amr'ýn þu kadar eþyasýný gasp ettiðinde Bekir de o eþyayý Zeyd'ten gasp etse, Amr eþyasýný Zeyd'in huzurunda Bekir'den almaya güçlü olur" (H.Ec. 2/142)
3061 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Zeyd'in öküzü, Amr'ýn tarlasýna girdiðinde, Amr, öküzü kendi evine götürse, bahsi geçen hayvan, birkaç gün aç býrakýlmaktan dolayý helak olsa, Amr'ýn ödemesi lâzým olur" (H.Ec. 2/142)
3062 - Behce Fetvalarýndan: "Zeyd, Amr'ýn mülkü olan tarlayý zor kullanarak alýp nadas etse, sonra Amr tarlasýný alýp tohumunu atmak dilediðinde, Zeyd, ben nadas ettiðim için tarladan hakkýn düþmüþ olur. Kýymetini vermek suretiyle mülk olarak alýrým, demeye güçlü ve haklý olmaz" (H.Ec. 2/142)
3063 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Ýzinsiz olarak bina yapýlan arsanýn sahibi, binayý söktürmek dilediðinde, "Binanýn kýymeti arsadan daha fazladýr" diyerek, bina sahibi sökmekten imtina etmeye güçlü (ve salahiyetli) olmaz" (H.Ec. 2/143)
3064 - Behce Fetvalarýndan: "Zeyd, Amr'ýn dükkânýnýn kilidini zor kullanarak kýrsa, dükkân açýk kaldýðýndan dolayý içindeki eþyasý çalýnsa, Zeyd'in ödemesi lâzým gelir" (H.Ec. 2/144)
3065 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Ölü gömmek için hazýrlanmýþ olmayan cami haremine, mütevellinin izni olmaksýzýn, Zeyd ölüsünü gömse, mütevelli çýkartmaya güçlü (ve salahiyetli) olur" (H.Ec. 2/143)
3066 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Vefat etmiþ bulunan Zeyd'i, mirasçýlarý zor kullanarak Amr'ýn arsasýna gömseler, Amr, Zeyd'i çýkartmaya güçlü olur" (H.Ec. 2/143)
3067 - Netice Fetvalarýndan: "Zeyd, gemi içinde Amr'la çekiþirken Zeyd, Amr'ý denize atsa, bu sýrada Amr'ýn þu kadar parasý denize düþüp kaybolsa Amr, Zeyd'e ödetir" (H.Ec. 2/143)
3068 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Zeyd, Amr'dan icarla tuttuðu tarlaya buðday ekse, ekin olgunlaþtýðý sýrada Amr zor kullanarak (ekini) kökleyip istihlâk etse, ödemesi lâzým gelir" (H.Ec. 143)
3069 - Netice Fetvalarýndan: "Zeyd, zulmü ile tanýnan Bekir'e önderlik yapýp haksýz olarak Amr'ýn þu kadar parasýný aldýrsa, Amr Zeyd'e ödetir" (H.Ec. 2/142)
Açýklama: Þerre tavassut edip soygunculuða önderlik yapan kimse, soydurduðu insanlarýn zararýný ödemek durumunda kalýr.
3070 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Müslüman bulunan Zeyd, gayrimüslim olan Amr'ýn þarabýný alýp istihlâk etse, ödemesi lâzým gelir" (H.Ec. 2/139)
3071 - Behce Fetvalarýndan: "Zeyd, Amr'ýn tarlasýný zor kullanarak zapt ve nadas ettikten sonra Amr, tarlasýný alsa, Zeyd yaptýðý (nadas) iþi karþýlýðýnda Amr'dan bir þey almaya güçlü olmaz" (H.Ec. 2/139)
3072 - Ali Efendi Fetvalarýndan: "Arpa ve buðday gibi misliyattan olup da gasp edilmiþ ve tüketilmiþ bulunan þeyin mislini ödemek lâzým gelir" (H.Ec. 2/139)
radyobeyan