Tarihsel Buda By: ayten Date: 27 Ekim 2010, 00:32:07
5. 1. 1- Tarihsel Buda
Bir insan olarak Buda muhtemelen m.ö. 563-483 yýllarýnda Kuzey Hindistan'da yaþamýþtýr. Yaþadýðý yer "Taraf adýndaki bataklýk ve ormanlarla kaplý, havasý nemli bir bölgedir. Bu konudaki ilk tarihi belge, 1896 yýlýnda
bulunmuþtur ve Kral Aþoka'nýn m.ö. 250 yýllarýnda diktirdiði bir âbidedir. Üzerinde “Burada ulu (zat) doðdu yazýsý vardýr. Yine ayný bölgede, 1898 yýlýnda “Piprâvâ” denen yerdeki bir mezarlýkta bulunan kaplardan birinde, eski dil ve yazý ile, “Bu kap Þakya soyundan Ulu Buda 'nýn kutsal eþyasýdýr ve Sukiti 'nin ve kardeþlerinin, oðullarýnýn ve kadýnlarýnýn vakfýdýr”, ibaresi bulunmuþtur. Bu belgeler bize, Buda'nýn doðup büyüdüðü bölgeye iþaret etmektedir.
Babasý Shuddhodana Kosala Krallýðýna baðlý küçük bir beyliðin hâkimiydi. Eski metinlerde “Raca” diye bahsedilir. Beyliðin baþ þehri, Kapilavastu idi. Annesinin isminin Maya olduðu ve doðumundan yedi gün sonra öldüðü rivayet edilir. Sülalesinin ismi, Þakya'dýr; bu sebeple kendisine, “Þakya Soyunun Ýnzivacýsý” unvaný verilmiþtir. Þahsi ismi Siddharda (baþardý, gayesine ulaþmýþ) veya ayný anlamda Sarvarthasidha'dýr. Aile ismi Gautama'dýr. Buda kelimesi ise, bir isim deðil, O'nun sýfatýdýr. Çünkü O, Bodhi'yi (derin bilgiyi) kazanmýþtýr. Artýk o uyanmýþ, gerçeði tanýmýþtýr. Kendisine “Kemalâta ermiþ” anlamýna “Tathagata” da denir.
Prens Siddharta, varlýklý ve idareci bir ailenin oðlu olarak yetiþmiþ ve zamanýn en iyi eðitimini görmüþtür. Evlenme çaðýna geldiðinde, kuzeni Yaþodhara ile evlenmiþ ve Rahula isminde bir oðlu olmuþtur. Henüz 29 yaþýnda ailesinin karþý çýkmasýna raðmen, dünya hayatýna sýrt çevirerek Uruvela Ormanýnda inzivaya çekilmiþtir. Ýnsanýn varlýðý ve gayesi probleminin baskýn düþüncesi altýnda, bulunduðu hayattan tatmin olmamýþtýr. Önce, problemin çözümü için meþhur Brahmanlarý aramýþ ve onlarý takip etmiþtir. Brahmanlar onu tatmin edememiþtir. Bunun üzerine, hidayet ve kurtuluþ bilgisini kazanabilmek için, riyazet hayatýna baþlamýþtýr. Nefsine yaptýðý senelerce süren iþkenceden sonra, umduðunu bulamayan Siddhartha, bu yolu da terk ederek, “Bodhi Aðacý” ismi verilen bir incir aðacý altýna gelmiþ ve tefekküre baþlamýþtýr. Yedi senelik bir arayýþtan sonra, dünya hayatýnýn sýrrýný çözdüðünü, tenasüh çemberinden kurtulmanýn yolunu bulduðunu, ilan etmiþtir.
Artýk bundan sonra, gezici vaiz olarak ülkede dolaþmaya, vardýðý hakikatlarý açýklamaya baþladý. Pek çok öðrenci kazandý, öðretisini etrafa yaydý, itirazlara cevap verdi. Kendisine sevgi ve hayranlýkla biat edenler olduðu gibi, kýskançlýk ve düþmanlýkla öldürmeye teþebbüs edenler de olmuþtur. Kurduðu tarikatý ve çalýþmalarý kontrol ve idare etti. Daha sonra kendisine ailesi de tâbi oldu. Teblið sahasý ise, kendi küçük ülkesi ile batý ve güney komþularý olan, Magadha ve Kosala bölgeleri idi; merkezinde Patna ve Benares bulunan, 81. ve 87. meridyen daireleri arasýndaki bölgeye, tekabül ediyordu. Rivayete göre, Buda 80 yaþlarýnda Kuþinagara'da aðaçlar altýnda ölmüþtür.