Budizm By: ayten Date: 27 Ekim 2010, 00:29:41
5- Budizm
Kökleri Hint Sankya felsefesine dayanmasý nedeniyle günümüz materyalist düþünürlerin ilgi gösterdiði bir yol olmasý yanýnda, bir süre Ýslam öncesi Türklerin milli dini olmasý, mistik metotlarýnýn Tasavvuf da kullanýlmasý sebebiyle milli ve dini kültürümüz bakýmýndan önemlidir. Kurucusunun ismi Huda'dýr, “Uyanmýþ, aydýnlanmýþ” anlamýna gelir. Budizm de, Buda'nýn kurduðu inanç sisteminin, dinin adýdýr. Sistem ve kurucusunun hayatý hakkýnda pek çok tartýþmalar vardýr. Genellikle Buda'nýn ölümü m.ö. 483 olarak kabul edilirse de bu hususta m.ö. 652 veya 353 veya 252 yýllarýnda öldüðüne dair Hint-Budist rivayetleri de vardýr. Günümüzde yaklaþýk 250 milyon taraftarý olduðu hesap edilir.
Eski Çaðda bir kaç Yunanlý Hindistan'da Brahmanlara, Þramana denen Budist rahiplerinin varlýðýný biliyordu. Bu Þramana kelimesini Samanayoy (Pali Dilinde Samana) olarak kullanmýþlardý. Budist rahiplerinin Baktriya ve Ýran'a kadar geldikleri de kaydedilir. Yine Kilise Babalan Buda ve öðretisinden haber verirler.
Kur'an Buda'dan doðrudan doðruya bahsetmemekle birlikte bazý Müslüman araþtýrýcýlar “Zü'1-Kifl” kelimesini Buda'nýn doðum yeri Kapilavastu ile mukayese ederler ve zü'l-kif kelimesindeki besleyici veya gýda manalarýndan hareketle Buda'nýn babasýnýn ismi Suddhodana (saf, temiz olan gýda) ile baðlantý kurmaya çalýþýrlar. Bazýlarý da Tin süresindeki “Tin” (incir) kelimesinden hareketle, Buda'nýn altýnda vahyini aldýðý incir aðacýna iþaret olduðunu ileri sürerler.187 Ýslam'la Buda arasýnda köprüler kurmaya çalýþýrlar.
XVII. yüzyýldan itibaren Avrupa'nýn Güney ve Doðu Asya ile artan iliþkileri sonucu haberler çoðalmaya baþlar. Ancak ilk bilimsel araþtýrmalar 19. yüzyýlda baþlar. Sinologlar, Tibetistler ve Hindologlar bu konuda büyük rol oynamýþlardýr. Hatta, 1882 yýlýnda Londra'da “Pali Text Society” kurulmuþ ve senelerce tetkikli metin ve tercüme yayýnlarýnda bulunmuþtur. Üyelerinden en meþhurlarý, T.W.Rhys ve H.Oldenberg'dir. 20. yüzyýl baþlarýndan itibaren ise, Sanskritçe metinlere eðilinmiþ ve Th. Stcherbatsky, O. Rosenberg ve Belçikalý L.de la Vallee'nin çalýþmalarý ile büyük mesafeler alýnmýþtýr. Müslümanlarýn çalýþmalarýnda ise, bu konuda fazla bir þey görülmez. Hint Dinlerine karþý büyük ilgi duyan Birunî dahi, Budistlerin hiç bir kitabýna ulaþamamaktan yakýnýr.