Türkiye'de, her yýl piyasaya sürülen yaklaþýk 9 bin ton pilden sadece 325 tonu bertaraf etmek ya da geri kazanmak amacýyla toplanabiliyor.
Türkiye'de pil geri dönüþüm tesisi bulunmuyor. Bu sebeple toplanan pillerin yüzde 15'ine denk gelen sekonder (þarj edilebilir) bölümü geri dönüþüm için Avrupa ülkelerine gönderiliyor. Yüzde 85'i ise atýk sahalarýnda Taþýnabilir Pil Üreticileri ve Ýthalatçýlarý Derneði (TAP) tarafýndan Bursa,Ýzmirgibi büyükþehirlerde inþa ettirilen gömme depolarda bertaraf ediliyor.
TAP verilerine göre, Türkiye'de yýlda ortalama 8 -9 bin ton (200-250 milyon adet) pil piyasaya sürülüyor. Pil fabrikasýnýn bulunmadýðý ülkemizde ithal edilen pillerin yüzde 85'i primer (þarj edilmeyen), yüzde 15'i ise sekonder (þarj edilebilir). Ýthal pillerin büyük bölümünün Çin'den geliyor. Ýthal edilen pillerin bir kýsmý ise bazý ülkelere ihraç ediliyor.
BÝR TON PÝLDE SADECE 5 GRAM CÝVA KULLANILIYOR
TAP Genel Sekreteri F.Ýnci Kavuþtu, pillerin geliþen teknolojiyle birlikte yok denecek kadar az civa kullanýldýðýna iþaret etti. Teknolojik bir ürün olan pilin elektrikli veelektronikeþyalarda hýzla ilerleyen teknolojiye ayak uydurmak zorunda olduðunu kaydeden Kavuþtu, þu bilgileri verdi: "Bu yüzden pil kendini kýsa süre yenilemek, cihazlarýn gün geçtikçe deðiþen enerji ihtiyacýna cevap verecek þekilde imal edilmektedir. Günümüzden yýllarca öncesinde primer pillerde cýva kullanýmý çok yaygýndý. Ancak civanýn çevre hasarlý bir yapýya sahip olmasý nedeni ile tüm dünyada pil imalatýnda cýva kullanýmý oraný minimize edildi, çoðu pilden kaldýrýldý. Örnek vermek gerekir ise 1 ton pilde sadece 5 gram cýva bulunmaktadýr. Bugün AB ülkeleri, þarj edilmeyen pil grubunda, yine çevre hasarlý olarak bilinen kadmiyum içeren taþýnabilir pillerin imalatýný ve ithalatýný durdurmuþ durumdadýr. Kadmiyumlu piller sadece endüstriyel kullanýmda mevcuttur."
PÝLDE KURÞUN BÝLGÝSÝ TERCÜME HATASINDAN KAYNAKLANIYOR
Pillerde kurþun kullanýmýnýn yok denecek kadar az olduðunu vurgulayan TAP Genel Sekreteri Ýnci Kavuþtu, pilde kurþun bulunduðu bilgisinin Ýngilizceden Türkçeye tercüme ederken doðan bir karýþýklýktan kaynaklandýðýný söyledi. Ýngilizcede enerji veren ürünlerin genel adýnýn 'battery' olduðunu belirten Kavuþtu, bu kelimenin hem yoðunlukla araçlarda bulunan aküleri hem de pilleri kapsadýðýný kaydetti.
Pilde geri dönüþümün çok ciddi metalürjik geri dönüþüm teknikleri ile saðlanabildiðini belirten Kavuþtu, her bir pil türünün farklý proses ile geri dönüþtürülebildiðini dile getirdi. Türkiye'de henüz pil geri dönüþüm tesisinin bulunmadýðýný anlatan Kavuþtu, piyasaya sürülen 9 bin tondan 2009'da sadece 325 ton pilin geri toplandýðýný dile getirdi. TAP Genel Sekreteri Kavuþtu, 325 ton pilin verilen emeðe raðmen çok anlam taþýmadýðýný; ancak buzdaðýnýn görünmeyen kýsmýna bakýldýðýndaTürkiyeiçin gerçekten de çok büyük bir iþ yapýldýðýnýn ortaya çýkacaðýný söyledi.
Derneðin sadece atýk pil toplamakla meþgul olmadýðýnýn altýný çizen Kavuþtu, toplanan piller türlerine göre ayrýldýktan sonra primer pillerin Bursa, Ýstanbul, Ýzmir gibi büyükþehir belediyelerinin düzenli katý atýk sahalarýnda dernek tarafýndan inþa ettirilen, sýzdýrmazlýðý saðlanmýþ, gömme depolarda bertaraf edildiðini söyledi. Kavuþtu, þarjlý pillerin ise Kocaeli'nde bulunan lisanslý firmalara bedel almadan verildiðini, bu pillerin geri dönüþüm için ihraç edildiðini kaydetti.
Belediyelerin dernekle iþbirliði yaparak atýk pil toplama kampanyalarý düzenlediðini dile getiren Kavuþtu, ilköðretim okullarýna yönelik kampanyalar hazýrladýklarýný söyledi. Kampanyalarda dereceye giren okullara hediyeler verdiklerini belirten Kavuþtu, þöyle devam etti: "Derneðimizin çalýþmalarý, üyelerimiz olan pil ithalatçýsý firmalar tarafýndan karþýlanýr. Herhangi bir baþka gelirimiz yoktur. Sponsorumuz yoktur. Keþke olabilseydi. Yýlda en az 1,5 milyon lira harcama yapmaktayýz. Pil herkesin yoðun olarak kullandýðý, ancak bitene kadar farkýna varamayacaðý bir üründür. Satýþ þartlarý aðýrdýr. Sektörde son zamanlarda daralma olduðu, yýllýk pil ithalatlarý miktarlarýn azalmasý ile gözlenebilmektedir. Ancak, pil hiçbir zaman yok olacak, kullanýmý bitecek bir ürün de deðildir. Elektrikli ve elektronik cihazlar var olduðu müddetçe, belki farklý kimyasal yapýlar ile sürekli kullanýmda olacaktýr. Dünyanýn pili bitmesin, pilleri kullandýktan sonra çöpe deðil, atýk pil toplama kutularýna atalým."
CÝHAN