Berat Kandili By: reyyan Date: 01 Ekim 2010, 14:34:02
BERAT KANDÝLÝ
Dr. Hamdi TEKELÝ
I- Konunun Plâný
A- Beratýn Kelime Anlamý
B- Istýlah Anlamý
C- Kur’an ve Sünnette Berat Kelimesi
D- Berat Kandilinin Vakti
E- Berat Kandilinin Deðerlendirilmesi
F- Berat Kandilinin Ferdi ve Toplumsal Boyutu
G- Berat Kandilinde Yaþanan Salih Amellerin Korunmasý
ve Devamlýlýðý.
H- Berat Kandili Bilincinin Nesillerimize Aþýlanmasý
Ý- Berat Kandilinde Ülkemiz, Devletimiz ve Tüm Ýnsanlar
Ýçin Dua Edilmesi
II- Konunun Açýlýmý ve Ýþleniþi
Hamdele ve salveleden sonra kandil ve berat kelimelerinin terim ve ýstýlah anlamlarý verilerek konuya baþlanýr. Kandilin öneminden bahseden ayet ve hadisler ýþýðýnda zamanýn nasýl deðerlendirileceði anlatýlýr. Fert, aile, millet ve tüm insanlýk için kandilin hayýrlara vesile olmasý dileðiyle dua ve ibadet edilmesi gerektiði, dinimize göre tüm vakitlerin deðerli olduðu ancak kandil, bayram gibi günlerin ise daha önemli olduðu vurgulanýr. Ýnsanlar ne kadar günah iþlese de Allah’tan ümit kesilmeyeceði, þirk hariç Allah’a karþý iþlenen tüm günahlarýn baðýþlanabileceði anlatýlýr.
Vaaz içerisinde nefis muhasebesi ve murakabesine deðinilerek kendimize dönüþün, kesrette vahdeti ve iç hesaplaþmayý yakalayýp günahlarýmýza tövbe etmenin, nefsimiz, ailemiz, ülkemiz, bütün müslümanlar ve tüm insanlýk için Allah’a dua ve niyazda bulunmanýn öneminden bahsedilerek genel bir deðerlendirme ve dua yapýlarak konuþma tamamlanýr. Þaban ayýnýn ve berat ikliminin manevi ortamýndan yararlanýlmaya çalýþýlýr.
III- Konunun Özet Sunumu
Yollardaki iþaretler gibi hayatýmýzda da belirgin dönüm noktalarý vardýr. Bunlar, belirli günler, kandiller ve bayramlardýr.
Berat, Arapça berâe-berâet kelimesinin Türkçeleþmiþ halidir. Kur’an’da “Berae” kökünden 25 kelime bulunmakta olup, bunlardan sadece iki tanesi “Beraet” þeklinde geçmektedir. Berâet, iki þey arasýnda iliþki olmamasý; kiþinin herhangi bir yükümlülükten kurtulmasý veya yükümlülüðün bulunmamasý anlamýndadýr. Istýlah olarak berat ise, Allah’ýn affý ve baðýþlamasý, günah, borç ve cezadan kurtulmak gibi anlamlara gelmektedir. Beratýn özünde, günahlardan arýnma ve Yüce Allah’ýn rahmet ve maðfiretine ulaþma amacý vardýr. Bu gecede Allâh'ýn affý ve baðýþlamasýnýn çok olacaðý müjdelendiðinden, bu geceye “Berat Gecesi” denilmiþtir. Berat gecesi hicri aylardan þaban ayýnýn onbeþinci gecesidir.
Berat Gecesi için Arapça eserlerde “þabanýn ortasýndaki gece”, “mübarek gece”, “rahmet gecesi” ve “sak (belge) gecesi” manalarýna gelen terkipler kullanýlmaktadýr .
Kandiller ve benzeri geceler; iman, ibadet ve düþünce hayatýmýz bakýmýndan kendimizi yenilememiz, geçmiþimizi muhasebe etmemiz, geleceðimizi planlama ve ümitlerimizi tazelememiz için büyük bir fýrsattýr. Bu gece münasebetiyle, içimizdeki manevi duygularýn sesine kulak vererek günahlarýmýza tövbe etmeli, tüm Müslümanlar ve insanlýk için Allah’a dua ve niyazda bulunmalýyýz.
Yüce Allah, bu gecede ilahi rahmetini bol bol indirmekte, rýzýk ve þifâ kapýlarýný sonuna kadar açarak, bizleri sonsuz ikramlarýna davet etmektedir.
Berat kandilinin aydýnlattýðý manevi ortam, bizlere dengeli bir hayat kurma bilinci saðlamakta, kendimizi gözden geçirme ve yenileme imkaný sunmaktadýr.
Yüce dinimiz Ýslam dünya ve ahiret, madde ve mana dengesine; akýl, düþünce, duygu ve bilginin ahenkli þekilde buluþturulmasýna dayanýr. Günümüzde ferdi ve toplumsal hayatýmýzdaki maddi ve manevi deðerler dengesi bozulmuþ, dünyevîleþme, bencillik gibi olumsuzluklar ruh saðlýðýmýzý bozmaya baþlamýþtýr. Oysa Yüce dinimiz Ýslâm, insanýn maddî ihtiyaçlarý kadar ruhî ihtiyaçlarýný da dikkate almýþ, onun devamlý surette Yüce Yaratanla baðlantý içinde olmasýna önem vermiþtir.
Berat gecesini idrak ettiðimiz bugünlerde hepimiz Yüce Allah’ýn Kur’an’da kendisinden ümit kesmemizi isteyen ve bizleri affedeceðini müjdeleyen mesajýna kulak vermeli ve kendimize çekidüzen vermeliyiz.
IV- Konu Ýþlenirken Baþvurulabilecek Bazý Ayetler
قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ
“De ki, Ey kendilerinin aleyhine aþýrý giden kullarým! Allah’ýn rahmetinden ümidinizi kesmeyin. Þüphesiz Allah bütün günahlarý affeder. Çünkü O, çok baðýþlayandýr, çok merhamet edendir. ”
حم وَالْكِتَابِ الْمُبِين إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِينَ
1. Hâ Mîm .2,3. Apaçýk olan Kitab’a andolsun ki, biz onu mübârek bir gecede indirdik. Þüphesiz biz insanlarý uyarmaktayýz .
Tövbe konusundaki diðer ayetleri bulmak için Diyanet Ýþleri Baþkanlýðýmýz yayýnlarýndan olan Kur’an-ý Kerim Meali’nin fihristine bakýlabilir.
Tövbe edenlerin nitelikleri, tövbenin kabul þartlarý, tövbesi kabul edilmeyenler hakkýndaki ayetler için bakýnýz ; Nisa, 4/16-17-18, Zümer, 39/53; Tahrim, 66/3-4, 8;
V- Konu Ýþlenirken Baþvurulabilecek Bazý Hadisler
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم " إِذَا كَانَتْ لَيْلَةُ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَقُومُوا لَيْلَهَا وَصُومُوا يَوْمَهَا . فَإِنَّ اللَّهَ يَنْزِلُ فِيهَا لِغُرُوبِ الشَّمْسِ إِلَى سَمَاءِ الدُّنْيَا
فَيَقُولُ أَلاَ مِنْ مُسْتَغْفِرٍ فَأَغْفِرَ لَهُ أَلاَ مُسْتَرْزِقٌ فَأَرْزُقَهُ أَلاَ مُبْتَلًى فَأُعَافِيَهُ أَلاَ كَذَا أَلاَ كَذَا حَتَّى يَطْلُعَ الْفَجْرُ
“Þaban ayýnýn 15. gecesi olduðunda o geceyi ibadetle geçirin, gündüzünde de oruç tutun. Çünkü Yüce Allah, bu gece güneþin batýþýndan fecre kadar (olan sürede) dünya semasýna rahmetiyle tecelli eder ve ‘Tövbe eden yok mu, tövbesini kabul edeyim! Rýzýk isteyen yok mu, rýzýk vereyim! Þifa isteyen yok mu, þifa vereyim!.. Baþka isteði olan yok mu, ona da istediðini vereyim” . der.
عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ " إِنَّ اللَّهَ لَيَطَّلِع فِي لَيْلَةِ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَيَغْفِرُ لِجَمِيعِ خَلْقِهِ إِلاَّ لِمُشْرِكٍ أَوْ مُشَاحِنٍ "
Peygamber s.a.v.’den gelen bir rivayette ise "Allah Taala (c.c), Þa'ban ayýnýn onbeþinci gecesi (kullarýna rahmetle) nazar eder. Müþrikle, müþahin (kindar bencil) bu aftan yararlanamazlar."
Merhum Elmalýlý Muhammed Hamdi YAZIR’ýn Hak Dini Kur’an Dili isimli tefsirinde belirtildiðine göre anne ve babasýný incitenler, büyücüler, baþkalarýna kin besleyenler içki düþkünleri bu gecenin faziletinden yararlanamazlar” .
خَمْسُ لَياَلٍ لا تُرَدُّ فِيهِنَّ الدَّعْوَةُ: أوَّلُ لَيْلَةٍ مِنْ رَجَبٍ، وَلَيْلةُ النِّصْفِ مِنْ شَعْبانَ، وَلَيْلةُ الجُمُعَةِ، وَلَيْلةُ الْفِطْرِ، وَلَيْلةُ النَّحْرِ
Baþka bir hadiste ise "Beþ gece vardýr ki onlarda yapýlan dualar geriye çevrilmez. Bunlar Recebin ilk (cuma) gecesi, Þabanýn ortasýnda bulunan gece, Cuma gecesi, Ramazan Bayramý ve Kurban Bayramý geceleridir .
Bu sebeple Müslümanlar bu geceleri hep ihya etmiþlerdir.
إنَّكَ ما دَعَوْتَني وَرَجَوْتَني غَفَرْتُ لكَ عَلَى مَا كَانَ فِيكَ ولا أُباَلي. ياَ ابْنَ آدمَ لوْ بَلَغَتْ ذُنُوبُكَ عَنَانَ السَّمَاءِ ثُمَّ اسْتَغْفَرْتَنيِ غَفَرْتُ لَكَ ولا أُبالي. يا ابنَ آدمَ إنَّكَ لوْ أتَيْتَني بِقُرابِ الأَرْضِ خَطَاياَ ثُمَّ لَقِيتَني لا تُشْرِكُ بِي شَيْئاً لأتَيْتُكَ بِقُرابِهَا مَغْفِرةً".
Enes b. Malik (r.a.) Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’i þöyle buyururken dinledim dedi:
“Allah Teâlâ þöyle buyurdu:
Ey Âdemoðlu! Sen bana dua ettiðin ve benden affýný umduðun sürece, iþlediðin günahlar ne kadar çok olursa olsun, onlarýn büyüklüðüne bakmadan seni baðýþlarým.
Ey Âdemoðlu! Günahlarýn gökyüzünü kaplayacak kadar çok olsa, sonra da benden affýný dilesen, seni affederim.
Ey Âdemoðlu! Sen yeryüzünü dolduracak kadar günahla karþýma gelsen; fakat bana hiçbir þeyi ortak koþmamýþ olsan, þüphesiz ben de seni yeryüzü dolusu baðýþla karþýlarým.”
Hz. Âiþe validemiz Peygamberimizi tanýtýrken þöyle buyurmuþtur:
عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ فَقَدْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم ذَاتَ لَيْلَةٍ فَخَرَجْتُ أَطْلُبُهُ فَإِذَا هُوَ بِالْبَقِيعِ رَافِعٌ رَأْسَهُ إِلَى السَّمَاءِ فَقَالَ " يَا عَائِشَةُ أَكُنْتِ تَخَافِينَ أَنْ يَحِيفَ اللَّهُ عَلَيْكِ وَرَسُولُهُ " قَالَتْ قَدْ قُلْتُ وَمَا بِي ذَلِكَ وَلَكِنِّي ظَنَنْتُ أَنَّكَ أَتَيْتَ بَعْضَ نِسَائِكَ . فَقَالَ " إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يَنْزِلُ لَيْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ إِلَى السَّمَاءِ الدُّنْيَا فَيَغْفِرُ لِأَكْثَرَ مِنْ عَدَدِ شَعَرِ غَنَمِ كَلْبٍ "
"Bu gece (Þaban'ýn onbeþinci gecesi) Peygamber (s.a.v.)’i (odanýn içinde) aramaya baþlamýþtým ki (O’nu) baþýný secdeden kaldýrýrken buldum. Buyurdu ki:
“Ey Aiþe, Allah ve Rasulü’nün seni korkutmasýndan mý korktun? dedim.
Hz. Aiþe validemiz “Diðer hanýmlarýndan birinin yanýna gittiðini zannettim” dedi.
Peygamberimiz buyurdu ki Allah Teâlâ Þabanýn 15.gecesinde (bu gecede) dünya semasýna iner, Ben-i Kelb kabilesinin koyunlarýnýn tüyleri sayýsýnca insanlarý baðýþlar." .
VI- Yararlanýlabilecek Bazý Kaynaklar
Konu ile ilgili ayetlerin tefsirlerine bakýlabilir. (Örneðin Hak Dini Kur’an Dili ve Diyanet Ýþleri Baþkanlýðý tarafýndan yayýnlanan Kur’an Yolu isimli eserlere bakýlabilir.)
Konu ile ilgili hadisler için Wensinck, Concordance isimli eserine bakýlarak ilgili hadislere ulaþýlabilir. Örneðin “B-r-e” maddesi için bkz. I/162-165 (Beril Matbaasý, 1943-Leiden).
Diðer kaynaklara da müracaat edilebilir. Örneðin:
Türkiye Diyanet Vakfý Ýslam Ansiklopedisi “Kandil” maddesi XXIV/300-301
Türkiye Diyanet Vakfý Ýslam Ansiklopedisi “Berat Gecesi” maddesi V/475-476
Halit ÜNAL, TDV. Ýslam Ansiklopedisi, Ýst.-1992, V/475-476
Zümer Suresi, 39/53
Zümer Suresi, 39/53
Duhan Suresi, 44/3.ayetinde geçen “mübarek gece” ifadesi Ýslam alimlerinin çoðunluðunun görüþüne göre Kadir gecesi olduðu düþünülmektedir. Ancak Ýkrime b. Ebû Cehil’in de dahil olduðu bir grup alim ise söz konusu ayetin Berat gecesine iþaret ettiði kanaatindedirler. Bkz. Elmalý, Hak Dini Kur’an Dili VI/4293-4297) Eser Kit.Ýst.1971
Duhan Suresi, 44/1-3
Ýbn Mace, Ýkâmetü’s-Salât, 191 ( I, 444) Hadis No:1388.
Ýbn Mace, Ýkâmetü’s-Salât, 191 ( I, 445) Hadis No:1390
Elmalý, a.g.e. VI/4293
Beyhaki, Sünen, Þuabül-Ýman, 3/342 (Daru’l-Kütübi’l-Ýlmiyye, Beyrut 1990)
Tirmizî, Daavât 98, (V, 548) H.No.3540; Ahmed Ýbni Hanbel, Müsned, V, 172;
Ýbn Mace, Ýkametü’s-Salat, 191, (I, 444), H.No.1389
Ynt: Berat Kandili By: Sevgi. Date: 10 Mayýs 2017, 15:34:18
Bu güzel mübarek bilgiler için Allah Razý olsun. Mevlam bizleri kendine layýk kul eylesin inþaAllah
Ynt: Berat Kandili By: Bilal2009 Date: 10 Mayýs 2017, 17:10:03
Rabbim bizleri bugün beraatini alanlardan eylesin Rabbim paylaþým için razý olsun