Neyin kaybolduysa kendin ara By: sidretül münteha Date: 22 Eylül 2010, 20:09:44
Neyin Kaybolduysa Kendin Ara
Nedir bu kaybolan nesnelerden alýp veremediðin diye soracak olursanýz, size varoluþun anlamýnýn kaybolaný aramada saklý olduðunu söyleyebilirim. Ýnsanoðlu yeryüzündeki uyanýþýna yaratýlmýþ olduðunu farkederek varýr. Ama iþ burada bitmez, burada baþlar. Çünkü yaratýlmýþ olmayý kavramak ayný zamanda kiþinin noksanýný bilmesi demektir. Bu da bir arayýþý gerektirir. Nedir noksan? Nasýl, neyle giderilir? Kaybolduðunu hissettiðimiz ister heybe olsun, isterse deve, arayýþ baþlamýþtýr; büyük arayýþ.
Hikayemizde devesini kaybeden bir adam var. Bu adam devesini ararken yüksek düzeyde anlayýþ yeteneðine sahip üç derviþe rast gelmiþ. Üç müdrik diyelim onlara. Devemi kaybettim demiþ derviþlere; Onu siz gördünüz mü? Derviþlerin ilki; Bir gözü kör müydü devenin? diye sormuþ. Adam sevinçle Evet!' diyerek cevaplamýþ bu soruyu. Ýkinci derviþin Ön diþlerinden biri eksik miydi? sorusu karþýsýnda devesini kaybeden adam heyecanlanarak Evet, evet demiþ. Derviþlerden üçüncüsü Bir ayaðý topal mýydý? diye sorar sormaz Evet, evet cevabýný yapýþtýrmýþ. O halde diye konuþmuþ derviþler, Sen deveni bizim geçtiðimiz güzergâh üzerinde ararsan iyi edersin, onu bu yolda bulma ümidi vardýr. Kayýp devesinin peþine düþen adam bu üç derviþin kendi devesini görmüþ olduklarýna kanaat getirmiþ ve alelacele derviþlerin geldiði istikamete koþturmuþ.
Bulamamýþ adam aradýðý yerlerde devesini ve ne yapmasý gerektiðini yine derviþlerden öðrenmek isteðiyle bu kez derviþlerin peþi sýra gitmiþ. Anlayýþ sahibi üç ermiþi akþam üzere bir istirahat menzilinde eliyle koymuþ gibi bulmuþ. Yine sorular karþýsýnda kalmýþ adam: Devenin bir yanýnda bal, öte yanýnda mýsýr mý yüklüydü demiþ birincisi; adam Evet demiþ. Hamile bir kadýn mý biniyor senin devene? demiþ ikincisi, yine Evet demiþ adam. Biz senin devenin nerede olduðunu bilmiyoruz demiþ üçüncü derviþ. Bunun üzerine deveci, bu üç kiþinin kaybettiði deveyi çaldýklarýna kanaat getirmiþ ve onlarý kadý karþýsýna çýkarýp baþýndan geçenleri anlatarak üç derviþi hýrsýzlýkla suçlamýþ. Kadý, devecinin ifadesini yerinde bularak üç ermiþi deveyi gasbetme suçundan hapse atmýþ.
Kýsa bir süre sonra adam devesini arazide baþýboþ dolaþýrken bulmuþ ve derviþlerin salýverilmelerini temin maksadýyla mahkemeye baþvurmuþ. Daha önce derviþlerin kendi durumlarýný izah etmeleri için bir fýrsat tanýmayý hiç aklýna getirmemiþ olan kadý, onlardan nasýl olup da deveyi hiç görmedikleri halde deve hakkýnda bu kadar çok þey biliyor olmalarýný açýklamalarýný istemiþ. Derviþler, yolda devenin ayak izlerini gördüklerini, izlerden birinin silik oluþunun devenin bir bacaðýnýn topal oluþuna delalet ettiðini; yolun yalnýzca bir yakasýndan ot yemiþ olmasýnýn tek gözünün körlüðüne delil olabileceðini; ýsýrdýðý yapraklarý yýrttýðýna göre ön diþlerinden birinin eksik olduðunun anlaþýldýðýný söylemiþler.
Arýlar ve karýncalar yolun iki kenarýnda bir þeylere üþüþmüþlerdi. Bunlarýn bal ve mýsýr olduðunu gördük. Bir konaklama yerinde çalýlara takýlmýþ uzun insan saçý gördük, devenin üstündeki kadýndý. Yerde el ayasý izi vardý, ancak doðumu yakýn hamile bir kadýn elini yere dayayýp otururdu.?
Bütün bunlarý hýrsýzlýkla suçlandýðýnýz zaman kendinizi temize çýkarmak üzere neden söylemediniz??
Çünkü devecinin devesini aramaktan vazgeçmeyeceðini ve onu çok çabuk bulabileceðini göz önüne aldýk. Keþfettiði gerçeði ahlaki bir olgunlukla perçinleyecekti. Bizim salýverilmemiz için harekete geçerek cömertliðin, sorumluluk hissine sahip olmanýn zevkini tadacaktý. Hadisenin göründüðünden farklý cereyan ettiðini gören kadý ise gözünde mantýk yollarýna güvenerek kestirmeden hükme varmanýn deðerinin düþtüðünü görecek ve bir arayýþa koyulmanýn kýymetini takdir etmede daha üstün bir konum sahibi olacaktý. Kadý, doðru hükme varmanýn tevazu ile arayýþa neler borçlu olduðunu görecekti. Kendinde yargýlamaya yetecek donatým olduðu zehabýna kapýlmanýn gönül kýrýklýðýný tadacak, birini suçlamadan veya bir iddiaya sahip çýkmadan önce kendi ölçülerini tartmanýn kaçýnýlmazlýðýný kabul edecekti.
Bizim geçirdiðimiz deneyler þunu gösterdi ki, insan hakikati ararken bir gücü, bir yargýlama gücünü kendinde hýfzettiði zannýna kapýlmamalý. Herkes kendi kaybettiðini kendi arasýn. Bu arayýþta diðerleri sadece arayanýn neyi kaybettiðini hatýrlatabilirler. Bunu nimet bilmeli. Senin noksanýný tasvir edenler, senden bir þey gasbetmiþ olmaz. Neyi kaybettiysen onu sen kendin ara.
Ýsmet Özel