Dikkat kitap By: sidretül münteha Date: 21 Eylül 2010, 19:19:42
Dikkat! Kitap!
Bir kimsenin belli bir kitabý canla baþla ele geçirmek isteyiþi ve sonra kitaba dalarak kendini unutuþu, okumanýn düþünsel yüce bir aþamada bir süreç olduðunu kanýtlar. Basýmevlerinin siyah boyasýna bürünmüþ kitabýn bir yerinde beyaz üzerinde siyah, diyelim þöyle bir cümleyle karþýlaþtý okuyucu: “Yeþil mantosunun yakalýðý üzerine gevþecik dökülmüþ siyah saçlarýný gördü…” Hemen bu cümlenin ardýna düþer, bir baþka dünyanýn kapýsýndan ayak atar içeri; iþitmelerin, koklamalarýn, aç kalmalarýn kendisini beklediði bir dünyadýr bu, iki yüz, üç yüz sayfa boyunca minicik harflerin peþinden yürüyüp gider; adeta uzun bir iplikten daha fazla bir þey deðildir söz konusu harfler, incecik, kolaylýkla kopabilen bir ipliktir. Kendini içinde bulduðu labirentte okuyucunun önüne düþer iplik, onu çekip götürür; ancak kitaptaki en son harfi okuduktan sonradýr ki, iplik kayýp gider elinden.
Bu iplik, yan yana dizilen satýrlardan kotarýlan bu ince zincir, satýr aralarýnýn oluþturduðu labirent içinde okuyucuyu alýp götüren, ilerilere taþýyan bir kýlavuzdur. Bu beyaz ateþ hattýyla müthiþ bir olay gerçekleþir: dil dünyaya dönüþür, dünyadan da fazla bir þey olup çýkar, çünkü dünya tartýya ve hesaba gelmez bütün özünden soyutlanýp alýnýr, sözcüklerden sonsuzluklar doðar ve temiz bir kitapevinden alýnan, güler yüzlü ve nazik tezgahtarlarýn paket yapýp buyur ettiði, üzerine koruyucu cici bir kapak geçirilmiþ bu küçük kitap yaman ve tehlikeli bir nesneye dönüþür: okuyucuyu tutsak eder kendisine, içine düþtüðü labirentin en son köþesine de ayak atmadan yakasýný býrakmaz.
Düþüncenin tehlikeli sayýldýðý her yerde her zaman ilk baþta kitaplarýn yasaklanmasý, gazete ve dergilerin sansürün eline teslim edilmesi rastlantý deðildir: iki satýr arasýna, bu minicik, beyaz ateþ hattýna dünyalarý havaya uçurmaya yetecek kadar dinamit depolanabilir. Polonya’da Ekim Ayaklanmasý’ndan önce kimi gazete nüshalarý “mukaddes emanetler” gibi elden ele dolaþtýrýlmýþ, baþyazýlar inanç dogmalarý gibi herkes tarafýndan birbirine okunmuþ, kitaplar ayaklananlarýn istedikleri ekmek kadar deðer kazanmýþtýr.
Kitaplar yumuþak baþlý, halim selim dostlar deðildir her zaman, insanýn çýtý pýtý araç ve gereçlerle gereken bakýmý yapýp ruhunu bir evin önündeki küçük bahçeciðe dönüþtürmesini saðlayan avuntu kaynaklarý da deðildir: dil salt bir süs iþlevi göremeyecek kadar yaman ve deðerli bir nesnedir, insanýn sahip olduðu en paha biçilmez varlýktýr: yaðmur ve rüzgardýr dil, silah ve sevgidir, güneþ ve gecedir, gül ve dinamittir; ama yalnýzca biri de deðildir bunlarýn: asla tehlikesiz sayýlmaz, çünkü söz konusu nesnelerin her birinden biraz bir þeyler içerir: ekmek, sevecenlik ve kin. Ve her birinde, her bir minicik sözcükte gözle görülemeyip kulakla iþitilmese ve yanýna yaklaþýlmasa da her zaman saklý yatan bir þey vardýr: Ölüm. Çünkü yazýlan ne varsa ölüme karþýdýr.
Heincrih BÖLL