Tarihte Mehmed Han IV. By: ayten Date: 16 Eylül 2010, 01:13:03
Tarihte Mehmed Han IV. ( 1648 - 1687 )
Osmanlý sultanlarýnýn on dokuzuncusu ve Ýslam halifelerinin seksen dördüncüsü. Þehzadeliðinde, Ýmaý Þami Yusuf Efendi, Þami Hüseyin Efendi ve diðer kýymetli hocalardan ders alarak yetiþtirildi. Babasý Ýbrahim Han´ ýn asiler tarafýndan tahttan indirilmesi üzerine 8 Aðustos 1648´ de sultan oldu. Bu sýrada yedi yaþýnda idi. Tahsil ve ta´limine saltanatý zamanýnda da devam etti.
Sultan dördüncü Mehmed Han´ ýn çocukluðundan istifade eden devlet kademelerindeki kiþiler, idarede daha çok söz sahibi olabilmek için mücadelelere baþladýlar. Bu durum zaman zaman isyanlarýn çýkmasýna ve devlet iþlerinin bozulmasýna sebep oldu. Hazine boþaldý. 1652´ de sadrazamlýða getirilen Tarhuncu Ahmed Paþa ilk olarak mali sýkýntýyý önlemek için tedbirler aldý. Ancak masraflarýn kýsýlmasý bazý devlet erkanýnýn hoþuna gitmedi ve çeþitli iftiralarla Tarhuncu´yu görevden uzaklaþtýrdýlar.
1654 senesinde Kara Murad Paþa komutasýndaki Osmanlý donanmasý, Çanakkale boðazý çýkýþýnda Venedik donanmasýný maðlub etti. Bu sýrada mali sýkýntýyý önlemek için, ayarý düþük para basýlmasý, yeniçerilerin ayaklanmasýna yol açtý. Çýnar olayý ve Vaka-i vakvakiye diye bilinen hadiselerin sonunda saray aðalarý idam edildi (1656). Merkezdeki bu karýþýklýklar Anadolu´ ya ve ülkenin diðer eyaletlerine de sýçradý. Venedik karþýsýnda donanmamýz bozguna uðradý. Venedikliler Bozcaada ve Limni gibi askeri önemi fazla olan adalarý kuþatarak ele geçirdiler. Padiþah, bu baþarýsýzlýklar üzerine üzerine, sadrazam Boynueðri Mehmed Paþa ´ nýn yerine büyük yetkilerle tecrübeli vezir Köprülü Mehmed Paþa´ yý tayin etti (1656).
Köprülü Mehmed Paþa´ nýn ilk iþi Ýstanbul´ da asayiþi saðlamak oldu. Daha sonra donanmayý güçlendirerek Bozcaada ve Limni´ yi geri aldý. 1658´ de Erdel isyanýný bastýrdý ve Yanova kalesini fethetti. Ertesi yýl Anadolu´ da çýkan Abaza Hasan Paþa ayaklanmasýný önledi. Mehmed Paþa´ nýn 30 Ekim 1661´ de vefatý üzerine yerine oðlu Fazýl Ahmed Paþa getirildi. 1663 yýlýnda Avusturya seferine çýkan Ahmed Paþa, Uyvar ve Yanýkkale´ yi fethetti. Ýki devlet arasýnda Vasvar antlaþmasý imzalandý. 1666´ da Girid seferine serdar tayin edildi. 1669´ da Kandiye´ nin zaptý ile Girid´ in fethini tamamladý. 1672´ de Lehistan seferine çýkan dördüncü Mehmed Han, Belgrad´ a kadar geldi. Fazýl Ahmed Paþa bu seferde Podolya ile Ukrayna´ nýn fethini gerçekleþtirdi ve bu sefer sýrasýnda hastalanarak vefat etti. Yerine Merzifonlu Kara Mustafa Paþa gitirildi (1676).
1678´ de Rus seferine serdar tayin edilen Mustafa Paþa, Çehrin kalesini geri aldý. Ertesi yýl Padiþah ordusunun baþýnda bizzat ikinci sefere çýktý. Ancak Ruslarýn barýþ istemeleri üzerine Bahçesaray´ da antlaþma imzalandý.
Dördüncü Mehmed devrinin en önemli siyasi hadisesi Viyana kuþatmasýdýr. Padiþah´ ýn Yanýkkale ve Komaron üzerine gönderdiði ordu, serdarýn isteði üzerine Viyana cihetine çevrildi. Þiddetle cereyan eden muhasara baþarýsýzlýkla neticelendi ve Kara Mustafa Paþa görevinden alýnarak yerine Ýbrahim Paþa getirildi.
Viyana bozgunundan sonra; Avusturya, Venedik, Lehistan ordularý umumi hücuma geçerek Macaristan topraklarýný, Budin´ i, Dalmaçyakýyýlarýný, Patras, Korent ve Ýnebahtý gibi önemli kaleleri zabtettiler. Bu olaylar sýrasýnda ordu da isyanlar çýktý ve Sultan dördüncü Mehmed Han, 8 Kasým 1687´ de tahttan indirelerek yerine kardeþi Süleyman-II getirildi. Bundan sonra Edirne´deki sarayýn da ikamet eden Mehmed Han, 6 ocak 1693´ de vefat etti. Cenazesi Ýstanbul´ a nakledilerek Yeni Camii´ deki annesi Turhan Valide Sultan´ ýn türbesine defnedildi.
Osmanlý Devleti´ nde Kanuni´ den sonra en fazla tahtta kalan ve 42 yýl padiþah olan dördüncü Mehmed Han, yaratýlýþ icabý mütedil, kadirþinas ve vefakar olup, verdiði söze sadýk bir þahsiyete sahipti. Köprülü ailesinin devleti liyakatla idareleri kendisini rahat ettirmiþtir. Mehmed Han ava çýkmaya, edebiyat ve tarihe meraklý olup, ilim adamlarýnýn sohbetlerin de bulunmayý çok severdi. Beþ vakit namazý cemaatle kýlardý. Ýçkiyi yasak edip, imalethanelerini kapattýran bu sultan dine sonradan karýþtýrýlan bütün hurafelerin kaldýrýlmasý için uðraþtý. Devrin de ðek çok ilim adamý ve san´atkar yetiþti. Dördüncü Mehmed devrinde inþasý tamamlanýp ibadete açýlan Yeni Camii, Osmanlý mimaresinin þaheserlerindendir. Yanýndaki Mýsýr Çarþýsý bu camiye vakýf olarak yapýlmýþtýr.
Ynt: Tarihte Mehmed Han IV. By: ceren Date: 22 Ekim 2019, 15:32:34
Esselamu aleykum. Rabbim razý olsun bizlere bu bilgileri sunan kardesimizden. ...
Ynt: Tarihte Mehmed Han IV. By: gulsahkilicaslan Date: 23 Ekim 2019, 08:50:11
Allah razi olsun hocam selam ve dua ile
Ynt: Tarihte Mehmed Han IV. By: Sevgi. Date: 24 Ekim 2019, 06:35:02
Aleyküm selâm. Bilgiler için Allah razý olsun kardeþim
Ynt: Tarihte Mehmed Han IV. By: Bilal2009 Date: 11 Kasým 2019, 13:09:14
Ve aleykümüsselam Rabbim bizleri ceddimizin yolundan ayýrmasýn Rabbim paylaþým için razý olsun