Tarihte Mahmud Han I. By: ayten Date: 16 Eylül 2010, 01:07:34
Tarihte Mahmud Han I. ( 1730 - 1754 )
Osmanlý Sultanlarýnýn yirmidördüncüsü ve islam halifelerinin seksen dokuzuncusu. 1696´da edirne Sarayý´nda dünyaya geldi. Okul çaðýna geldiði zaman babasýnýn hocasý Þeyhülislam Feyzullah Efendi de dersler aldý. Þehzadeleðinde yüksek fen ve din ilimlerini öðrenerek yetiþti. Babasýnýn tahttan indirilmesinden sonra padiþah olan amcasý Üçüncü Ahmed Han da, Þehzade Mahmud´un yetiþtirilmesine özel bir itina gösterdi. Nihayet Üçüncü Ahmed´in Patrona ayaklanmasýyla saltanattan indirilmesi üzerine, 2 Ekim 1730 da tahta çýktý. Üçüncü Ahmed Han saltanattan çekilirken yeðenine uzun uzun nasihatler etti ve tavsiyelerde bulundu.
Sultan Mahmud saltanatanýn ilk günlerinde devletin önemli mevkilerini ellerine geçirmiþ bulunan asi patrona Halil ve adamlarýný þiddetle cezalandýrdý. Böylece Ýstanbul´da emniyet ve asayiþi saðladýktan sonra, amcasý zamanýnda baþlayan Ýran harpleriyle meþgul olma imkanýný buldu. Osmanlý kuvvetleri Ýran seraskeri Ahmed Paþa ile Erzurum valisi ve Revan seras- keri Hekimoðlu Ali Paþa kumandasý altýnda iki koldan harekete geçti. 30 Temmuz 1731´de Kirmanþah alýndý. 15 Eylül´de Kurican sahrasýnda Ýran kuvvetleri bozguma uðratýldý. Urmiye ve Tebriz ele geçirildi. Ýran Þahýnýn sulh istemesi üzerine Ocak 1732´de Ahmed Paþa antlaþmasý imzalandý. Buna göre aras nehri iki devlet arasýnda hudud kabul edilirken,Revan, Gence, Nahcivan, Bitlis, Þirvan ve Daðýstan Osmanlýlara, Tebriz, Kirmanþah, Hemedan, Luristan ve Erdelan eyaletleri ise Ýran´a býrakýldý. Ancak 1733´de Ýran´da iktidarý ele geçiren Nadir Þah, Osmanlýlarýn eline geçen bölgeleri almak için tekrar savaþ açtý. 1735´de Arpaçay´da yapýlan muharebeyi Osmanlýlar kaybetti. Gence, Tiflis ve Revan Ýran´ýn eline geçti.
Osmanlý Devleti´nin doðuda Ýran ile mücadelesini fýrsat bilen Avusturya ve Rusya da iki cepheden harekete geç- miþti. Azak kalesini ele geçire Ruslar, Osmanlý kuvvetlerinin toparlnmasýn meydan vermeden Gözleve, Kýlburun ve Urkapý´yý da iþgal ettiler. 12 Temmuz 1737´de harakete geçen Avusturya ordusu ise, Bosna, Sýrbistan ve Eflak´a girdi. Bu maðlubiyet- ler ve düþmanýn girdiði yerlerde büyük tahribat ve mezalim yapmasý, Sultan Mahmud Han´ý son derece üzdü.sadarete getirdiði Muhsinzade Abdullah Paþa´yý Rusya üzerine, Hekimoðlu Ali Paþa´yý da Avusturya üzerine sefere memur etti. Muhsinzade sür´atli bir hareketle Özi ve Kýlburun kalelerini ele geçirirken, Hekimoðlu Ali Paþa ise Banyaluka´yý kuþatan Avusturya kuvvetlerine büyük bir darbe indirdi. Yapýlan savaþta Avusturya kuvvetlerinin asker zayiatý 60 bin did. Hekimoðlu Paþa´nýn bu zaferi Ýstanbul´da büyük bir sevince yol açtý. Bu zaferler üzerine Avusturya ve Rusya barýþ istemek zorunda kaldý. Nihayet 18 Eylül 1739 da yapýlan Belgrad antlaþmasýyla Avusturya ile Tuna ve Sava nehirleri hudud kesildi. Rusya ise Azak kalesinde donanma bulunduramayacaktý.
Avrupa devletleriyle anlaþmalar saðlayan Birinci Mahmud Han, yeniden Ýran üzerine döndü. Nadir Þah, bu vaziyet karþýsýnda Osmanlýlarla baþedemeyeceðini anlayýnca, Kasr-ý Þirin antlaþmasý maddeleri üzerinden anlaþma teklifinde bulundu ve bu istek kabul edildi(1746).
Zor bir dönemde padiþah olmasýna raðmen ülke içinde ve dýþýnda huzuru saðlayan, Osmanlý Devleti´ne azamet devri yaþatan Birinci Mahmud Han, 13 Aralýk 1754´de hastalýðýna raðmen çýktýðý, Cuma namazýndan dönerken, Demirkapý´da at sýrtýnda vefat etti. Yeni Camii´de babasý Sultan Ýkinci Mustafa´nýn yanýna gömüldü.
Çok zeki, anlayýþlý, hamiyetli, lütufkar ve merhametli bir zat olan Mahmud Han, hadiseleri sonuna kadar takib eder, devlet iþlerinde mutlaka istiþarede bulunur, acele etmez ve telaþ göstermezdi. Aleyhte geliþen Rusya ve Avusturya harplerini tayin ettiði deðerli kumandanlarla lehine çevirmesini bildi. Yeniliði sever ve memleketi bu yolda yükseltmeðe gayret ederdi. Ýlim, san´at, edebiyat meclislerindeki sohbetlere katýlýr ve Sebkati mahlasý ile þiirler yazardý.
Sultan Mahmud Han, ülkede pek çok imar faaliyetlerinde bulundu. Devrinde ilim, kültür ve san´at sahalarýnda kýymetli eserler yazýldý. Beþiktaþ´da Arab iskelesi Camii, Rumeli Hisarý´ndaki Ýskele Camii, Yalý Köþkü ve Yýldýztepe mescidleri yaptýrdýðý bazý eserlerdir.
Ynt: Tarihte Mahmud Han I. By: Evvabe Date: 16 Eylül 2010, 01:09:14
Bir ara okuyalým, inþaAllah!
Allah razý olsun!
Ynt: Tarihte Mahmud Han I. By: ayten Date: 16 Eylül 2010, 01:18:21
Amin Sevgili kardeþim Rabbim cümlemizden razý olsun inþALLAH...
Ynt: Tarihte Mahmud Han I. By: gulsahkilicaslan Date: 24 Ekim 2019, 10:04:36
Allah razi olsun hocam selam ve dua ile
Ynt: Tarihte Mahmud Han I. By: Sevgi. Date: 25 Ekim 2019, 04:22:52
Esselâmü Aleyküm. Vesileniz ile bir çok bilgiler ediniyoruz elhamdülillâh
Allah razý olsun kardeþim
Ynt: Tarihte Mahmud Han I. By: Bilal2009 Date: 05 Kasým 2019, 18:42:55
Ve aleykümüsselam Rabbim paylaþým için razý olsun