Tarihte Selim Han III. By: ayten Date: 16 Eylül 2010, 01:02:43
Tarihte Selim Han III. ( 1789 - 1807 )
Osmanlý sultanlarýnýn yirmi sekizincisi ve Ýslam halifelerinin doksan üçüncüsü. 24 Aralýk 1761´ de Topkapý Sarayý´n da doðdu. Þehzadeliðin de, en deðerli hocalar elinde mükemmel bir eðitim ve öðretim görerek yetiþtirildi. Yüksek din ve fen ilimleri, Arapça ve Farsçayý öðrendi. Amcasý Birinci Abdülhamid devrinde hükümdarlýk sýrasýnýn kendisine de geleceðini düþünerek, Avrupa devletlerinin siyasetini, idari ve askeri eþkilatlarýný öðrenmeye çalýþtý. Amcasýnýn vefatý üzerine 28 Mart 1789´ da tahta çýktý.
Üçüncü Selim Han´ ýn hükümdar olduðu sýrada Osmanlý-Rus ve Avusturya harpleri devam etmekteydi. Bilhassa Kýrým´ ýn Moskof iþgaline düþmesi dolayýsýyla Selim Han çok üzülüyordu. Hazmedemediði bu durumu bir an önce düzeltmek istiyordu. Nitekim onun þiirlerinde:
Yüzüm tuttum cenab-ý Kibriya´ ya
Resul´ ün zikrin aldým ibtidaya
Gidelüm ceyþ-i küffara gazaya
Bizim bu memleket kalsun mu böyle!
Olaydým ölmeden bir kez seferber,
Hüda emriyle olursak muzaffer,
Ýnayet etmez mi Halik-i ruz-i mahþer,
Kalalým mý kýlýç altýnda böyle!
þeklindeki feryatlarý vatanýn kaybý üzerinde ne derece hassas düþündüðünü göstermektedir. O düþmana haddini bildirmeden ve ecdadýnýn ahýný yerde býrakmadan Allah´ ýn canýný almasýný ve devletin kuvvet bulmasýný niyaz eder.
Cephedeki serdarlara fermanlar göndererek düþmana karþý cansiperane mücadele edilmesini ve Kýrým´ dan çýkarýlmasýný istedi. Buna karþýlýk Osmanlý ordusunun Rusya ve Avusturya cephelerinde bozgun durumda bulunmasý sebebiyle sadrazam Padiþah´ a "Askerde cenk edecek hal yoktur" diye cevap verdi. Bu haber üzerine daha da kederlenen Sultan; "Ban kan aðlýyorum" dedikten sonra, gece gündüz uðraþarak gönderdiði bunca askerin ne olduðunu sorar. Lakin bu ordu ile zafer kazanýlmasýnýn mümkün olmadýðýný anlayan Selim Han, Avusturya ile 1791´ de Ziþtov, Rusya ile de 1972´ de Yaþ muahedelerini imzaladý.
Bu sýrada Avrupa´ nýn ve hususiyle komþularýnýn Fransa ihtilali ile meþgul olmalarýný fýrsat bilen Selim Han, derhal ýslahat teþebbüslerine giriþti. Devlet adamlarýnýn ýslahat hakkýndaki fikirlerini raporlar halinde aldý. Bir komisyon kurarak ýslahat programýný hazýrlattý. Bu programda askeri ýslahatýn yanýsýra, mülki, idari, ticari, ictimai ve siyasi ýslahatlar da yer alýyordu. Bu programa baðlý olarak 24 Temmuz 1793´ de Bostancý ocaðýna baðlý, modern tarzda Nizam-ý cedid adýyla yeni bir ordu kurdu. Irdunun teknik sýnýflarý takviye edilerek , humbaracý, topçu ocaklarý için yeni kanunlar yapýldý. Avusturya, Fransa, Prusya ve Ýngiltere merkezlerine gönderilen elçiler, bulunduklarý memleketlerin her türlü ilerlemeleri ve geliþmeleri hakkýnda bilgiler toplayarak Ýstanbul´ a rapor edeceklerdi.
Selim Han geceli gündüzlü çalýþma ile kýsa bir sürede gerçekleþtirdiði ýslahatlarýn neticelerini görmeye baþladý. Mýsýr´ ý iþgal eden Napolyon´ un 17 Mart 1799´ da Akka kuþatmasý nizam-ý cedid ordusu tarafýndan kýrýldý. Akka önünde aðýr bir bozguna uðrayan Napolyon, 22 Aðustos 1799´ da Mýsýr´ý da terketmek zorunda kaldý. 1803´ de Arabistan´ da ortaya çýkan vehhabi isyaný bastýrýldý. 1805´ de Fransýz ihtilalinin etkisiyle Rumeli´ de baþgösteren isyan hareketleri Abdurrahman Paþa komutasýndaki Nizam-ý cedid askeri tarafýndan kýsa bir sürede bastýrýldý. Bu olaylarý fýrsat bilen Rusya, Osmanlý Devleti´ nin içiþlerine karþmaya baþladý. Osmanlý topraklarýna girerek Hotin, Bender, Kili ve Akkerman´ ý ele geçirdi. Ýngilizler Mýsýr´ a saldýrdý. Fakat disiplinli ve kudretli yeni Osmanlý ordularý, Ýngiliz ve Ruslara her cephede üstünlük kurdular.
Osmanlý ordusu cephede baþarýlar elde ederken, Ýstanbul´ da Nizam-ý Cedid düþmanlarý harekete geçti. Fransa ve Ýngiltere´ nin de etkisi ile Osmanlý devlet adamlarýnýn bazýsý da olaylarý kýþkýrttý. Aleyhte büyük bir isyanýn baþlamasý üzerine üçüncü Selim Han Nizam-ý Cedid ýslahatlarýný kaldýrdýðýný açýkladý. Ancak bununla yetinmeyen isyancýlar Nizam-ý Cedid taraftarý devlet adamlarýný þehid ettikleri gibi, Selim Han´ ý da tahttan indirdiler (29 Temmuz 1808). Ruscuk yaraný Alemdar Mustafa Paþa kuvvetleriyle gelerek Selim Han´ ý tekrar tahta çýkarmak için harekete geçti ise de, daha önce davranan asiler, Sultan´ ý þehid ettiler (28 Temmuz 1808). Laleli Camii yanýnda babasý üçüncü Mustafa Han´ ýn türbesine defne edildi.
Selim Han saltanatý müddetince içte ve dýþta düþmanlarýyla mücadele etmesine raðmen , ülke imar edilip fazla toprak kaybý olmadý. Baþlattýðý ýslahat hareketlerinin tam meyvelerini toplayacaðý sýrada þehid edildi. Üsküder´ da Selimiye ve Çiçekçi Camii, Selimiye Kýþlasý ve Heybeliada´ da Bahriye mektebini yaptýrdý. Þair ve hattat olup, þiirlerinde Ýlhami mahlasý kullanýrdý.
Ynt: Tarihte Selim Han III. By: ceren Date: 29 Ekim 2019, 15:19:34
Esselamu aleyküm. Rabbým razý olsun paylaþým dan kardeþim...
Ynt: Tarihte Selim Han III. By: Bilal2009 Date: 30 Ekim 2019, 06:44:56
Ve aleykümüsselam Rabbim bizleri doðru yol üzere eylesin Rabbim paylaþým için razý olsun
Ynt: Tarihte Selim Han III. By: Sevgi. Date: 31 Ekim 2019, 06:49:44
Aleyküm selâm. Rabbim bizleri hâk Ýslâm yolundan hiiç ayýrmasýn inþaAllah
Bilgiler için Allah razý olsun kardeþim