Tarihte 1921 1940 Kronolojisi By: ayten Date: 15 Eylül 2010, 01:55:46
Tarihte 1921-1940 Kronolojisi
1921
Charlie Chaplin´in ilk uzun metrajlý filmi ´´The Kid´´ABD´de gösterime girdi.
Fransýz Etienne Oehmichen, ilk helikopteri uçurmayý baþardý.
ABD´de Nicola Sacco ve Bartolomeo Vanzetti idam edildi.
Kanada´da insülin bulundu.
Ýtalyan tenör Enrico Caruso öldü.
1922
Ýrlandalý yazar James Joyce´in ´´Ulysse´´adlý kitabý yayýmlandý.
Mýsýr´daki Ýngiliz hegemonyasý sona erdi.
Bram Stoker´in kitabýndan uyarlanan ´´Vampir Nosferatu´´filmi gösterime girdi.
Lenin´in önerisiyle Joseph Stalin, Rus Komünist Partisi Genel Sekreteri oldu.
Paris´te ilk kadýnlar olimpiyatý baþladý.
Mussolini, baþbakan oldu.
Lord Carnavon ve Carter tarafýndan, Mýsýr´daki Krallar Vadisi´nde Tutankamon´un mezarý bulundu.
Fransýz yazar Marcel Proust 51 yaþýnda öldü.
Albert Einstein Nobel Fizik Ödülü´nü kazandý.
Rusya, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliði (SSCB) adýný aldý.
1923
Japonya´da Tokyo ve Yokohama Kentlerinde deprem oldu, 250 bin kiþi öldü.
Ýspanya´da, General Miguel Primo de Rivera, iktidara geldi.
Etiyopya, Milletler Cemiyeti´ne kabul edildi.
Türkiye Cumhuriyeti ilan edildi. Hilafet kaldýrýlarak, Osmanlý Ýmparatorluðu tarihe gömüldü.
Adolf Hitler´in yapmak istediði darbe engellendi ve Hitler tutuklandý.
91 yaþýndaki mühendis Gustave Eiffel öldü.
1924
Amerikalý Edwin Hubble, Samanyolu´ndaki yýldýzlarý saptadý ve baþka galaksiler olduðunu ispatladý.
Lenin öldü.
Chamonix´de ilk kýþ olimpiyatlarý yapýldý.
ABD´de ilk defa bir mahkûm, gaz odasýnda idam edildi.
Yunanistan, cumhuriyet oldu.
Franz Kafka, 40 yaþýnda öldü.
Yazar Joseph Conrad, 67 yaþýnda öldü.
Ýtalyan besteci Giacomo Puccini, 66 yaþýnda öldü.
1925
Ýran´da, Þah Rýza Pehlevi, hükümdar oldu.
Adolf Hitler, Mein Kampf´ý (Kavgam) yayýmladý.
Irkçý örgüt Ku Klux Klan´ýn ilk kongresi, Washington´da yapýldý.
1926
Sovyet yönetmen Ayzenþtayn´ýn ´´Potemkin zýrhlýsý´´adlý filmi Almanya´da gösterime girdi.
Pilsoudski, Polonya´da darbe yaptý.
Portekiz Cumhuriyeti, askeri darbeyle devrildi.
Almanya, Milletler Cemiyeti´ne kabul edildi.
Fransýz ressam Claude Monet, 86 yaþýnda öldü.
Avusturyalý yazar Rainer Maria Rilke öldü.
1927
Çin´in Nan-Þan Bölgesi´nde deprem oldu, 200 bin kiþi öldü.
ABD´de ilk uzun metrajlý sözlü filmler, gösterime girdi.
Amerikalý pilot Charles Lindbergh, Atlas Okyanusu´nu tek baþýna ve kesintisiz geçti.
Fransýz Jules Rimet´in önerisiyle, Dünya Futbol Þampiyonasý düzenlenmesi kararlaþtýrýldý.
1928
Finlandiyalý Paavo Nurmi, 9 altýn 3 gümüþle, dünyanýn en çok madalya kazanan atleti oldu.
Ýspanyol Luis Bunuel ve Salvador Dali´nin çevirdiði ´´Bir Endülüs köpeði´´adlý kýsa metrajlý film, Paris´te gösterime girdi.
Ulusal politikanýn bir aracý olarak savaþý yasaklamayý amaçlayan Kellog-Briand Paktý, 60 ülke tarafýndan imzalandý.
Çang Kai-Çek, Çin Devlet Baþkaný oldu.
1929
Alman romancý Erich Maria Remarque´nin ´´Batý cephesinde yeni birþey yok´´adlý romaný yayýmlandý.
1886´da benzinle çalýþan ilk arabayý icat eden Alman mühendis Carl F. Benz öldü.
31 Ekim 1924´te tek baþýna dünya turuna çýkan Fransýz denizci Alain Gerbault, turunu tamamladý.
Belçikalý Herge, ´´Tenten´´karakterini yarattý.
Hollywood´da ilk Oscar Ödül Töreni yapýldý.
Elzie Segar, ´´Temel Reis´´karakterini yarattý.
Rus balesinin kurucusu Serge De Diaghilev öldü.
New York Borsasý iflas etti.
Salvador Dali´nin yaðlý boya tablolarý ilk defa sergilendi.
1930
Amerikalý Clyde William Tombaugh, Plüton Gezegeni´ni buldu.
Amerikalý Ernest Orlando Lawrence, yüksek enerjilere ulaþabilen ilk parçacýk hýzlandýrýcýsý siklotronu icat etti.
Mahatma Gandhi, toplumun en alt kesimleri üzerinde büyük bir yük oluþturan tuz vergisine karþý bir kampanya açtý.
Josef Von Sternberg ve Marlene Dietrich´in oynadýklarý ´´Mavi melek´´adlý film, Almanya´da gösterime girdi.
Uruguay, organizatörü olduðu ilk dünya kupasýný kazandý.
Sherlock Holmes´ün yaratýcýsý Arthur Conan Doyle öldü.
Costes ve Bellonte, ilk kez Paris-New York hattýnda kesintisiz uçtular.
1931
Ýspanya Kralý Alphonse XIII, ülkeyi tahttan feragat etmeden terketti, Ýspanya´da cumhuriyet ilan edildi.
Japonya, Mançurya´yý iþgal etti. Uzakdoðu Savaþý baþladý.
Sýrp, Hýrvat ve Slovenya Krallýklarý, resmi olarak Yugoslavya adýný aldý.
Ýlk elektrik ampulünü icat eden Thomas Edison, 84 yaþýnda öldü.
Ýngiltere parlamentosu, Ýngiltere´nin o dönemdeki demiryollarý Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika ve Ýrlanda´nýn eþitliðini hükme baðlamak üzere Westminster Tüzüðü adlý bir yasa çýkarttý.
1932
Avusturya asýllý Adolf Hitler, Alman vatandaþlýðýna geçti.
Kodak´ýn kurucusu George Eastman öldü.
Hitler´in de aday olduðu Almanya Devlet Baþkanlýðý seçimini Hindenburg kazandý.
Portekiz Baþbakaný Antonio Oliveira Salazar, 1974´e kadar sürecek diktatörlüðünü ilan etti.
Irak, baðýmsýzlýðýný ilan etti.
Franklin D. Roosevelt, ABD Baþkanlýðý´na seçildi.
1933
Alman Ulusal Sosyalist Parti lideri Hitler, baþbakan oldu.
Berlin´deki Reichstag´da (hükümet binasý) yangýn çýktý. Olaydan sonraki gün, drama ustasý Bertolt Brecht Almanya´dan kaçtý.
ABD Baþkaný Roosevelt, 36 eyalette ekonomiye canlýlýk kazandýrmak için ´´New Deal´´(yeni anlaþma) baþlattý.
Naziler, Dachau´da ilk toplama kampýný açtýlar.
Almanya´da Nazi Partisi, yahudileri boykot etme kararý aldý.
Nazilere baðlý gizli polis örgütü Gestapo kuruldu.
Naziler, Alman ýrkýný canlandýrmak için halký güçsüzlerden temizleme kararý aldý.
1934
Fransýz Irene ve Frederic Joliot-Curie çifti yapay radyoaktiviteyi buldular.
Almanya´da Devlet Baþkaný´nýn ölmesi üzerine Adolf Hitler, ülkenin mutlak lideri oldu ve baþbakanlýk, devlet baþkanlýðý yetkilerini elde etti.
Yugoslavya Kralý 1. Aleksandr ve Fransa Dýþiþleri Bakaný Louis Barthou, Marsilya´da öldürüldü.
Mao, Çin´in kuzeybatýsýna doðru ünlü "Uzun Yürüyüþ" ü baþlattý. 20 Ekim 1935 tarihinde sona eren bu yürüyüþ sýrasýnda Mao, KP´nin fiili önderi durumuna geldi.
1935
Amerikalý biyokimyacý Wendell Meredith Stanley, ilk kez bir virüsü ayrýþtýrmayý baþardý. Virüslerin saf olarak elde edilmesi, kristallendirilmesi ve molekül yapýlarýnýn aydýnlatýlmasý üzerine araþtýrmalar yaptý.
Louis Lumiere, üç boyutlu sinema devrini baþlattý.
Arap Lawrence, motosiklet kazasýnda öldü.
Amerikalý atlet Jesse Owens, bir saat içinde 3 dünya rekoru kýrdý. (Uzun atlama, 220 yarda koþu ve 220 yarda engelli koþu)
Pakistan´da, Quetta´da toprak kaymasýnda 60 bin kiþi hayatýný kaybetti.
Nuremberg Yasalarý olarak bilinen ýrkçý yasalar resmen ilan edildi.
Ýtalya, Etiyopya´yý iþgal etti.
1936
Ýngiliz John M. Keynes, uzun süreli iþsizliðin nedenlerini bazý iktisadi kuramlarýyla açýkladý. (Keynesçi iktisat)
Filistin´de Araplar, Ýngiliz mandasýna karþý isyan çýkardý. Üç yýl süren isyan, Ýngilizler´in Yahudilerin göçetmesini sýnýrlamaya karar vermeleri ve bir Filistin devleti kurmaya söz vermeleri sayesinde durduruldu.
´´Ormanýn kitabý´´yazarý Rudyard Kipling öldü.
Charlie Chaplin´in ünlü filmi ´´Modern zamanlar´´Londra´da gösterime girdi.
Ýspanya´da General Franco´nun önderliðini yaptýðý askeri ihtilal (18 Temmuz Hareketi) sonucu iç savaþ çýktý. Ýç savaþ, 1 Nisan 1939´da ´´zafer geçidiyle´´sona erdi. 29 Eylül 1936´da Franco, milliyetçi yönetim baþkanlýðýna getirildi.
Amerikalý zenci atlet Jesse Owens, Hitler´in de izlediði Berlin Olimpiyat Oyunlarýnda 100 metre, 200 metre ve 4 X 100 metre yarýþlarýndaki zaferlerinden sonra, uzun atlamada 8,06 metre ile Olimpiyat ve Dünya rekorlarýný kýrdý. Hitler, Owens´in elini sýkmamak için stadý terketti.
38 yaþýndaki þair ve drama yazarý Federico Garcia Lorca, Franco yanlýsý birlikler tarafýndan öldürüldü.
1937
Ýspanyol milliyetçilerine destek veren Almanya, bir Bask kenti olan Guernica´yý bombaladý. Saldýrýda 1.500 kiþi öldü.
Bireysel psikolojinin kurucusu Avusturyalý doktor Alfred Adler öldü.
Naziler, Buchenwald Toplama Kampý´ný açtýlar.
Japonya, Çin´i savaþ ilan etmeksizin iþgal etti.
Modern Olimpiyat Oyunlarýnýn kurucusu Baron Pierre de Coubertin öldü.
Milliyetçi Çin´in baþkenti Nanking´de 250.000 Çinli, Japonlar tarafýndan katledildi.
1938
Alman birlikleri, Avusturya´ya girdi.
Troçki IV, Enternasyonal´i kurdu.
Fransa, Ýngiltere, Ýtalya ve Almanya arasýnda yapýlan ve Çekoslavakya´nýn batýsýndaki Südetler Bölgesi´nin Almanya tarafýndan ilhak edilmesine izin veren anlaþma imzalandý.
Alman birlikleri, Südetler Bölgesi´ni iþgal etti.
Almanya´da, Yahudi karþýtlarý þiddet eylemlerinde bulundu. Bu olaylar, tarihe "Kristal Gece" olarak geçti.
Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk vefat etti.
Ýtalya´da, Yahudilerin devlet iþlerinde çalýþmasýný yasaklayan ve ticari faaliyetlerini kýsýtlayan bir yasa tasarýsý kabul edildi.
1939
Avusturyalý Lise Meitner ve Ýngiliz Otto Frisch, çekirdek bölünmesini (nükleer fisyon) tanýmladý.
Frederic Joliot-Curie zincirleme nükleer reaksiyonu buldu.
Franco, Madrid´e girdi, Ýspanya´da iç savaþ bitti.
Ýtalyan birlikleri, Arnavutluk´u iþgal etti.
Almanya ve Sovyetler Birliði arasýnda, saldýrmazlýk anlaþmasý imzalandý.
Almanya´da, ilk tepkimeli uçak denemesi yapýldý. Heinkel HE 178 tipi uçak, saatte 750 kilometre hýza ulaþtý.
Almanya, Polonya´yý iþgal etti ve 2. Dünya Savaþý baþladý.
Naziler, akýl hastalarýna ötenazi uygulanmasýný kabul ettiler, onbinlerce insan öldü.
Ýngiltere ve Fransa, Almanya´ya savaþ ilan ettiler.
Sovyetler Birliði, Ribbentrop-Molotov Antlaþmasý´nýn gizli bir maddesi gereðince Polonya´ya saldýrdý.
Psikanalizin bulucusu, Avusturyalý psikolog ve sinir hastalýklarý uzmaný Sigmund Freud öldü.
Hitler ve Stalin, Polonya´yý paylaþtýlar.
1940
Sovyetler Birliði, Finlandiya´ya saldýrdý. Saldýrý, tarihe ´´Kýþ Savaþý´´ olarak girdi.
Victor Fleming´in yönettiði, baþrollerini Vivian Leigh ve Clark Gable´ýn paylaþtýðý ´´Rüzgar Gibi Geçti´´, Hollywood´da gösterime girdi.