Tarihte Arjantin By: ayten Date: 10 Eylül 2010, 02:17:28
Tarihte Arjantin
Amerika kýtasý keþfedildikten sonra Avrupa devletleri hýzla bu kýtada koloniler kurmaya baþladýlar. 1536?da Arjantin?e gelen Ýspanyollar bugün Buenos Aires olarak bilinen yerde ilk koloniyi kurdular. Fakat þehre yerleþme ancak on sekizinci yüzyýlda oldu. Arjantin 1776?ya kadar Ýspanya?ya baðlý Peru Genel Valiliðince idare edildi. Bu seneden sonra La Plata Genel Valiliði kuruldu ve Buenos Aires genel valiliðin baþkenti oldu.
1806?da Buenos Aires?in Ýngilizler tarafýndan kýsa bir müddet iþgal edilmesi, Arjantin?in istiklal mücadelesi için bir baþlangýç olmuþtur. 1808?de Napoleon?un Ýspanya?ya girmesi baðýmsýzlýk mücadelesini hýzlandýrdý. Ülke 1812?ye doðru istiklalini kazandýysa da, 1816 yýlýna kadar müstakil bir devlet olduðu resmen ilan edilmedi. Ýstiklal hareketinin baþ lideri ve kahramaný, Þili?nin de kurtarýlmasý için öncelikle sorumlu bir kimse olan General Jose de San Martin?dir.
Ýkinci Dünya Savaþý esnasýnda Arjantin hükumetlerinin gizli ve kamufle edilmiþ Nazi tarafdarý tutumlarý, Amerika Birleþik Devletleri ve batý yarým küresinin diðer ülkeleri ile münasebetlerinin gerginleþmesine ve Arjantin?in Pan-Amerikan Konseyinden çýkarýlmasýna sebep oldu. Resmiyette bütün harp esnasýnda tarafsýz kalan Arjantin, 1945 ilkbaharýnda müttefikler tarafýna girdi. Geniþ ölçüde ABD?nin desteði sebepiyle o sene sonuna doðru Birleþmiþ Milletler üyesi oldu ve teþkilatýn mes?elelerinde önemli bir rol oynadý.
Harpten sonra general olan Juan Domingo Peron kendine kuvvetli bir pozisyon hazýrlamayý baþarmýþ ve 1946 Þubatýnda Arjantin Cumhurbaþkaný seçilmiþtir. Eþi Eva Duvarte de Peron?un yardýmýyla enerjik ve sert bir idare kurmayý baþararak, zamanýnda, siyasi desteðini silahlý kuvvetlerden almaya çalýþan sýnýflara sözünü geçirmesini bilmiþtir. Basýný bir devlet organý haline getirmiþ ve totaliter bir rejimin baþkaný olarak kendisine daha büyük yetki vermesi için anayasayý deðiþtirmiþtir.
Ýþçi sýnýflarý arasýnda çok sevilmiþ ve hatta kahraman olarak tanýnmýþtýr. Fakat askeri bir darbe ile 1955?te devrilmiþ, uzun seneler sürgünde yaþamýþ ve bilahare dönerek 1973?te devlet baþkaný olmuþtur. Bir yýl sonra ölmesi üzerine Ýsabel Peron olarak tanýnan üçüncü karýsý devlet baþkaný oldu. Ülkenin birlik ve beraberliðini saðlýyamayýnca 1976?da ordu tarafýndan devrildi.
Arjantin?in eski devlet baþkanlarýndan General Galtier Ýngiltere?ye ait, fakat kendilerine çok yakýn olan Falkland adalarýný Nisan 1982?de iþgal etti. Ýngiltere ile olan savaþý Arjantin kaybetti ve adalarý Ýngilizler tekrar geri aldýlar. Gerek yapýlan savaþ ve gerekse bu durumda bazý devletlerin uyguladýklarý ekonomik ambargo, Arjantin?in iktisadi durumunu çok sarstý. Bu durumda askeri idare 1983 yýlý sonlarýnda seçime giderek idareyi sivillere teslim etti. Böylece yedi sene süren askeri idareden sonra normal idare tekrar tesis edildi.
1930?dan bu yana Arjantin?de hiçbir sivil idare 6 seneden fazla iktidarda kalamamýþtýr. 1819 yýlýndan bu yana 46 devlet baþkanýndan sadece ikisi, askeri darbesiz seçimle görevini devir-teslim etmiþtir. 1989?da Raul Ricardo Alfonsin?in yerine Carlos Menem (El Turco) seçilmiþtir.