Tarihte Endonezya By: ayten Date: 10 Eylül 2010, 02:07:47
Tarihte Endonezya
Endonezya?nýn tarihi hakkýnda bilinen en eski bilgiler, 4-5 bin yýl kadar önce, Malaysia?dan halkýn gelip yerleþtikleri hakkýndadýr. Eski çaðlardan beri ülkenin üzerinde bulunduðu adalarýn deniz ticaretinde ehemmiyeti çok büyük olmuþtur. Bu sebepten, halk genellikle denizci veya tüccardý. Tarih çaðlarýnda ülke, Çin, Hindistan, Ýran ve Bizans Ýmparatorluðunun deniz ticaret yolu idi. Halen bu özelliðini muhafaza etmektedir.
Eski çaðlarda ticaret gemileri buraya uðrar, baharat, reçine ve deðerli kereste alýrlardý. Ticaretteki bu ehemmiyeti sebepiyle, dünyanýn çeþitli yerlerinden Endonezya?ya gelip yerleþen insanlar ülkede yeni fikir ve geleneklerin yerleþmesine sebep olmuþlardý. Miladýn ilk yýllarýna kadar halk aþiretler halinde yaþýyorlardý. Bu zamanda artan Hint tesiri neticesinde halk arasýnda Allahü tealanýn emrettiði hakiki yol olmayan, putperestlik, Budizm ve Hindu dinleri yayýldý.
Bu devirlerde ülkede aþiret idareleri krallýk haline geldi. Öyle ki her ada ayrý bir krallýktý. Yedinci ve on üçüncü asýrlara kadar bölgenin en güçlü krallýklarý, Sumatra ve Java krallýklarý idi. Güçlü olmalarýnýn bir neticesi olarak da bölge ticaretine hakimdiler. On ikinci ve on beþinci asýrlarda Hindistan ve Malaysia?dan ticaret için buraya gelen Müslüman tacirler hak din olan Ýslamiyetin yayýlmasýna vesile olmuþlardý. Halk Ýslamiyeti hiçbir zorlama olmaksýzýn kabul edip benimsemiþti. Bundan dolayý daÝslamiyet, Endonezya?da süratle yayýldý.
Avrupa?nýn sömürgecilik zihniyeti, Endonezya?yý 1511 senesinde yakaladý. Bu sene Portekiz Malakka?yý iþgal etti. Bundan sonra Ýspanya, Hollanda ve Ýngilizler ülkeyi istila ettiler. Bu devletler Endonezya?yý sömürmenin yanýsýra Hindistan?ý da sömürgelerine katmak için üs olarak kullanmakta idiler. On altýncý asrýn sonlarýnda Hollandalýlar, Doðu Hindistan, Java ve Moluk?da kurduklarý þirketlerle bölge ticaretini ele geçirdiler. Bunun yanýsýra Cakarta?ya üs kurmalarýyla Hollanda?nýn bölgedeki nüfusu arttý.
Diðer sömürgeci devletlerin anlaþmalarý neticesinde 18. asrýn sonlarýnda Hollandaülkeyi tam manasýyla tek baþýna ve insafsýzca kendi menfaatine kullanmaya baþladý. 1900?lü senelerin baþlarýndan itibaren gün geçtikçe antiemperyalist fikirlerin kuvvetlenmesi sonucu Hollanda sömürgeciliðine karþý, milliyetçilik ve baðýmsýzlýk mücadelesi fiilen baþladý. Bu mücadelenin önde gelen liderlerinden Ahmed Sukarno 1927?de kurulan Milliyetçi Partinin baþkaný oldu. Endonezya halkýnýn baþlattýklarý ve her geçen gün kuvvet kazanan baðýmsýzlýk mücadelesi karþýsýnda Hollanda endiþeye düþtü.
Halk tamamen Hollandalý sömürgecilerin menfaatleri doðrultusunda yönetilmekteydi. Milliyetçilik ve baðýmsýzlýk hareketlerini yatýþtýrmak ve sömürgeciliðini devam ettirmek için Hollanda siyasi bir oyun olarak yerli halka idarede kýsmen iþtirak hakký tanýdý. Bu oyuna kanmayýp tam bir baðýmsýzlýk isteyen halkýn mücadelesi çok kanlý bir þekilde bastýrýlmaya çalýþýldý.
Mücadelenin liderlerinden Ahmed Sukarno ve arkadaþlarý yakalanarak sürgüne gönderildi. Ýkinci Dünya Savaþýnda Japonya, Endonezya?yý iþgal etti. Siyasi olarak Japonlar ülke halkýnýn Hollandalýlara karþý yaptýklarý baðýmsýzlýk mücadelesini desteklediler. Japonlar, milliyetçilerin hükümet kurmalarýna müsaade etti.
17 Aðustos 1945?te Japonlarýn teslim olmalarýyla Endonezya?da Ahmed Sukarno baþkanlýðýnda bir hükümet kurularak baðýmsýzlýklarýný ilan ettiler. Hollanda, Endonezya?nýn baðýmsýzlýðýný tanýmadý. Endonezya ve Hollanda arasýnda bu sebepten baþlayan mücadele, Endonezya?nýn zaferiyle neticelendi. Hollanda, ?Endonezya, Birleþik Devletleri?ni resmen tanýmak zorunda kaldý.
1950 senesinde devletin adý ?Endonezya Cumhuriyeti? olarak deðiþtirildi. Ülkenin kurulu olduðu adalardan Yeni Gine Hollandalýlarýn elinde kaldý. Endonezya ancak 1962 senesinde adanýn batý kýsmýný Hollandalýlardan kurtardý. Çin ve Rusya bütün antikomünist ülkelerde yaptýklarý gibi, genç Endonezya Cumhuriyetini de yýkýcý ve bölücü faaliyetlerle kendi sömürgeleri, peykleri haline getirmeye çalýþtýlar. Ülke idaresini ellerine geçirmek için hükümet darbesi giriþiminde bulundular.
1965 senesinde vuku bulan bu ayaklanma kanlý bir iç savaþa sebep oldu. 1.000.000 civarýnda insanýn öldüðü iç savaþta komünistler, milliyetçiler ve ordu tarafýndan bertaraf edildi. Devletin kuruluþundan itibaren meydana gelen hadiselerde oldukça yýpranan Ahmed Sukarno iktidarý, 1967?de General Suharto tarafýndan yapýlan hükümet darbesi ile son buldu. Darbe sonunda baþa geçen General Suharto daha sonra yapýlan seçimleri de kazandý. 1982?de Sebker seçimleri kazandý. 1983?te Suharto dördüncü defa 10 Mart 1988?de beþinci defa baþkan seçildi.