Tarihte Pakistan By: ayten Date: 09 Eylül 2010, 03:11:05
Tarihte Pakistan
Pakistan Devleti, yirminci yüzyýlda kurulmuþ genç bir devlettir. Pakistan´ýn 15 Aðustos 1947 yýlýndan evvelki tarihi Hindistan ile aynýdýr. "Pakistan" adý ilk olarak, Ýngiltere´de öðrenim gören Müslüman öðrenciler tarafýndan 1940 yýlýnda ortaya kondu. Pakistan, Pencap, Afgan, Keþmir, Sind ve Belucistan isimlerinin baþharflerinin yanyana gelmesinden meydana gelip, mana itibariyle "temiz ülke" demektir.
Hindistanlýlarýn, Ýngilizlerin egemenliðinden kurtulmaya çalýþtýklarý sýrada, bölgedeki Müslümanlar birleþerek 1947 yýlýnda bir dominyon kurdular. Bu dominyon, Ýngiliz Milletler Cemiyetine dahil durumdaydý. Bu yýllarda Pakistan liderliðini M. Ali Cinnah yürütmekteydi.
Pakistan 1956 yýlýnda cumhuriyet oldu. Ýki yýl sonra General M. Eyüb Han darbe yaparak idareyi ele geçirdi. 1960 yýlýnda ve 1965´te yeniden baþkan seçildi. Bunun 1969 yýlýnda istifa etmesi üzerine Doðu Pakistan´da ayaklanmalar baþgösterdi. Daha sonra General Aða M.Yahya Han idareye el koydu. Ýdareyi ele alýr almaz ülkede sýkýyönetim ilan etti. 1970 seçimleri sonucunda Doðu Pakistan, Avami Partisi büyük çoðunluk elde etti. Fakat seçimlerden bir yýl sonra Yahya Han, Millet Meclisini daðýttý.
Bunun üzerine ülkede grevler ve isyanlar artmaya baþladý. Bundan dolayý hükümet kuvvetleri Doðuya taarruzlar tertipledi. Fakat çok geçmeden Hindistan´dan kuvvet desteði alan doðulular, baðýmsýzlýklarýný ilan ederek Bangladeþ Devletini kurdular. Ayrýca çarpýþmalar kesilmedi. Binlerce insan öldürüldü. 10 milyonu aþkýn Doðulu Hindistan´a göç etti. Nihayet Pakistan-Hindistan savaþý patlak verdi. Doðu Pakistan´daki, Pakistan birlikleri kuþatýlýnca, ateþ-kes imzalandý. Her iki taraf da birliklerini geri çekti. Ýki ülke arasýndaki münasebetler 1976 yýlýnda yeniden normal hale getirildi.
Bu esnada Pakistan baþkanlýðýna, Pakistan Halk Partisi Baþkaný Zülfikar Ali Butto geldi. 1973 yýlýnda yeni bir anayasa kabul edildi. Pakistan, bundan böyle "Federal Ýslam Cumhuriyeti" adýný aldý. Butto, ayný yýl Baþbakan oldu.
1977 yýlýnýn Haziran ayýnda, General Ziya-ül Hak, askeri bir ihtilalle idareye el koydu. Butto baþbakanlýktan alýndý. Evvelce, Butto´nun siyasi muhalifi öldürüldüðünden, ihtilal sonrasý Butto, bu suçtan mesul tutuldu. 1974 yýlýnda iþlenmiþ bulunan bu cinayet sebepiyle, Butto 1979 yýlýnda idam edildi. Bunun üzerine Pakistan-ABD münasebetleri gerginleþti. Bu hadiselerden sonra halk Amerikan üslerine ve görevlilerine tepki gösterdi.
1981 yýlýnda Sovyet Rusya´nýn Afganistan´ý iþgali üzerine, ABD Pakistan ile anlaþmak mecburiyetinde kaldý. Ýki ülke arasýnda altý yýllýk askeri ve ekonomik yardým programý hazýrlanarak imzalandý. Afganistan iþgali iki milyon civarýnda Afganlýnýn, Pakistan´a göç etmesine sebep oldu. 1988 Aðustosu´nda esrarengiz bir uçak kazasýnda devlet Baþkaný General Muhammed Ziya-ül-Hak´ýn ölmesi üzerine yerine Gulam Ýshak Han geçti.
Yapýlan seçimleri sol eðilimli Pakistan Halk Partisi kazandý ve Müslüman bir devletin ilk kadýn baþbakaný olarak Benazir Butto hükumeti kurdu. Bazý yolsuzluklar ve iç asayiþin saðlanmamasý üzerine Devlet baþkaný Gulam Ýshak Han 1990´da Benazir Butto´yu görevden alarak yerine Nevaz Þerif´i baþbakanlýða atadý. 1993´te yapýlan seçimleri kazanan Benazir Butto tekrar baþbakanlýða getirildi.