Tarihte Saltuklar By: ayten Date: 08 Eylül 2010, 04:27:09
Tarihte Saltuklar
Selçuklu fetihleri arasýnda Doðu Anadolu´da kurulan Türk devletlerinden birisi Saltuklular´dýr. Anadolu´nun fethinde görev alan kumandanlardan Ebul Kasým, Erzurum dolaylarýný ele geçirmiþ ve Sultan Alparslan onu bu bölgenin beyliðine tayin etmiþti. Ebul Kasým 1102´de ölünce yerine oðlu Ali geçti ve Bey oldu. Ali´den sonra Bey olan Ýzzeddin Saltuk bu hanedanýn en güçlü beyi oldu ve beylik onun adý ile yani "Saltuk Beyliði" olarak anýldý (1072).
Bu beylik, önceleri Büyük Selçuklu Devleti´ne tabi idi, fakat bu devletin zayýflamasýndan sonra, baðýmsýzlýðýný kazandý. Saltuklu Beyliði Kars, Bayburt, Oltu, Trabzon, Ýspir ve Tercan bölgelerini ele geçirerek gücünü arttýrdý. Önce Gürcülerle, sonra Bizanslýlarla yaptýðý savaþlarda da baþarýlý sonuçlar elde etti.
Selçuklu Sultaný II. Kýlýçarslan´la ittifak kurarak kýz alýp vermek suretiyle akrabalýk kuruldu. Saltuklu beyleri bir çok defa Gürcülere karþý savaþtýlar. Nitekim bunlardan Ýzzeddin Saltuk bu savaþlarýn birisinde Gürcülere esir düþmüþ (1153), öteki Türk beyleri tarafýndan 10.000 dinar verilmek suretiyle kurtarýlmýþtýr.
Ýzzeddin Saltuk 1174´te ölünce yerine oðlu Muhammed Kýzýl Arslan geçti. Kýzýl Arslan Bey, 1195´te Erzurum önüne kadar gelen Gürcü kuvvetlerini maðlup etti. Ýzzeddin Saltuk devrinde (1132-1168), Saltuklu Beyliði ülkesi Tercan´dan baþlayarak Tahir Gediði´ne kadar uzanmakta; Erzurum, Bayburd, Avnik, Micingird, Ýspir, Oltu gibi þehir ve kasabalarý kaplamakta idi.
Nasýreddin Muhammed (1168-1191)´in ise, Irak Selçuklu sultaný III. Tuðrul´a ve asýl iktidarý elinde tutan Atabeg Kýzýl Arslan´a tabi olduðu anlaþýlýyor. Yine onun zamanýnda Gürcüler Erzurum önüne geldilerse de, bir muhasaraya giriþmeden aldýklarý ganimetlerle yetinerek geri döndüler.
Bu devrin dikkati çeken bir olayý da bu hanedandan Muzaffereddin Melikþah adlý Saltuklu beyinin Gürcü kraliçesi Thamara ile evlenmesidir. XII. yüzyýlýn ortalarýndan itibaren Türkiye Selçuklularý ve Eyyubi Devletleri, Doðu ve Güney-doðu Anadolu´daki beyliklerin varlýklarýný tehdide baþlamýþlardý. O sýrada Ulu Hakan olan Melikþah, Anadolu´da birliði korumak için bütün beylikleri itaat altýna almak istiyordu. Süleymanþah da onun politikasýný takip etti ve 1202´de Erzurum kalesini alarak Saltuklu Beyliði´ne son verdi (1202).
Saltuklular devrinde, Erzurum bölgesi imar edilmiþ ve zenginleþmiþ bir durumda idi. Ayrýca bölgenin iktisadi durumuna da bir canlýlýk getirmiþlerdi. Saltuklulardan zamanýmýza kadar bazý eserler de kalmýþtýr, bunlar Kale Mescidi, Tebsi Minare, Ulu Cami ile bazý türbelerdir. Ayrýca Tercan´da bulunan Mama Hatun kervansarayý ve türbesi de zikre þayan Saltuklu eserlerindendir.
Ynt: Tarihte Saltuklar By: Bilal2009 Date: 21 Mart 2019, 07:36:12
Esselamu aleyküm Rabbim bizlerin ilmini artýrsýn Rabbim paylaþým için razý olsun
Ynt: Tarihte Saltuklar By: gulsahkilicaslan Date: 22 Mart 2019, 11:06:16
Rabbim razý olsun genel kültürümüz için çok deðerli bir paylaþým hocam selametle..